Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Straf- en strafprocesrecht / onvoorzichtigheid-culpa-aanmerkelijk

De subjectieve zijde II: culpa

Q: De OvJ zegt in zijn tenlastelegging dat verdachte culpoos gedrag als bedoeld in de delictsomschrijving heeft vertoond. Wat moet de rechter toetsen? Stel dat bewezen wordt geacht dat Jan niet anders kon dan een raam inslaan om aan een uitslaande brand te ontsnappen. Stel dat sprake is van een culpoos delict. Wat zal de rechter beslissen?

Of sprake is van een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid (verdachte had 1. anders moeten handelen en 2. anders kunnen handelen). Dat het feit niet bewezen is verklaard - in een culpoos delict zijn schuld en wederrechtelijkheid immers aan het culpoze bestanddeel inherent - en vrijspraak moet volgen.

Q: Leidt bij een culpoos delict elke onvoorzichtigheid tot strafrechtelijke aansprakelijkheid? Waar moet sprake van zijn (noem de term)?

Nee. Er moet sprake zijn van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid . Verdachte had anders moeten handelen. Gesproken wordt van culpa lata (itt tot culpa levis 'hetgeen zelfs de meest voorzichtige mens verweten kan worden').

Q: Bij schuld moet het gaan om een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid . Welke varianten gebruikt de rechtspraktijk wel met betrekking tot onvoorzichtigheid? Wat is de zwaarste vorm van onvoorzichtigheid? Noem het arrest en wat er gebeurde.

Onoplettendheid, onzorgvuldigheid. Roekeloosheid (NJ 2013, 488). Opgefokte dronken bestuurder reed ondanks waarschuwing van zijn moeder 40 kilometer te hard over de weg en schept een brommer. Het Hof moest beter motiveren waarom volgens haar sprake was van meer dan een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Oftewel, het bewezen achten van roekeloosheid acht nadere motivering dan het bewezen achten van reguliere schuld.

Q: In de context of iemand zich in het kader van culpa aanmerkelijk onvoorzichtig heeft gedragen, moet worden bepaald of deze persoon wettelijke dan wel ongeschreven normen heeft geschonden. Welk leerstuk speelt daarbij een belangrijke rol? Wat houdt dit leerstuk in? Noem het relevante arrest.

De Garantenstellung. Garantenstellung houdt in dat voor de bepaling of een ongeschreven norm is geschonden, dient te worden gekeken naar hun positie in het maatschappelijke verkeer. Als kan worden geoordeeld dat zij daarin garant staan voor de juiste toepassing van de voor hun geldende regels, worden zij daarin zeer streng beoordeeld. (Verpleegster NJ 1963, 512).

11 belangrijke vragen over De subjectieve zijde II: culpa

Hoe omschrijft de Hoge Raad culpa? Wat is het principiele verschil ten opzichte van dolus? Welke twee elementen bevat culpa derhalve? Wat wordt daaronder verstaan?

Verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid. In tegenstelling tot bij opzet, heeft de dader bij schuld het gevolg niet gewild (noch aanvaard).

a) Aanmerkelijke onvoorzichtigheid
= anders moeten handelen

b) Verwijtbaarheid
= anders kunnen handelen

Wat is het bijzondere aan strafuitsluitingsgronden bij culpoze delicten (dixit De Hullu p. 261)?

Deze zitten als delictsbestanddeel in de delictsomschrijving verwerkt. Schuld wordt immers gekwalificeerd als een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid (anders kunnen + anders moeten handelen). Het staat bij het ontbreken van schuld dus vast dat niet anders had moeten handelen (niet verwijtbaar) of niet anders kon handelen (rechtvaardigingsgrond).

Bij het ontbreken van schuld is de logische vervolgstap vrijspraak.

De OvJ zegt in zijn tenlastelegging dat verdachte culpoos gedrag als bedoeld in de delictsomschrijving heeft vertoond. Wat moet de rechter toetsen?

Stel dat bewezen wordt geacht dat Jan niet anders kon dan een raam inslaan om aan een uitslaande brand te ontsnappen. Stel dat sprake is van een culpoos delict. Wat zal de rechter beslissen?

Of sprake is van een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid (verdachte had 1. anders moeten handelen en 2. anders kunnen handelen).

Dat het feit niet bewezen is verklaard - in een culpoos delict zijn schuld en wederrechtelijkheid immers aan het culpoze bestanddeel inherent - en vrijspraak moet volgen.

Leidt bij een culpoos delict elke onvoorzichtigheid tot strafrechtelijke aansprakelijkheid? Waar moet sprake van zijn (noem de term)?

Nee. Er moet sprake zijn van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Verdachte had anders moeten handelen. Gesproken wordt van culpa lata (itt tot culpa levis 'hetgeen zelfs de meest voorzichtige mens verweten kan worden').

Bij schuld moet het gaan om een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Welke varianten gebruikt de rechtspraktijk wel met betrekking tot onvoorzichtigheid? Wat is de zwaarste vorm van onvoorzichtigheid? Noem het arrest en wat er gebeurde.

Onoplettendheid, onzorgvuldigheid.

Roekeloosheid (NJ 2013, 488). Opgefokte dronken bestuurder reed ondanks waarschuwing van zijn moeder 40 kilometer te hard over de weg en schept een brommer. Het Hof moest beter motiveren waarom volgens haar sprake was van meer dan een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid.

Oftewel, het bewezen achten van roekeloosheid acht nadere motivering dan het bewezen achten van reguliere schuld.

Voor schuld is aanmerkelijke onvoorzichtigheid vereist (culpa lata itt culpa levis). Hoe wordt bepaald wat onvoorzichtig is? Geef hier nader invulling aan. Noem de hierop betrekking hebbende arresten.

Onvoorzichtigheid wordt bepaald door de gedraging en de context waarin deze plaatsvond. Gedrag is onvoorzichtig indien bepaalde normen zijn geschonden.

Elke context wordt beheerst door normen: wettelijke en buitenwettelijke normen.

Wettelijke normen vindt men terug in wetten in formele en niet-formele zin, alsmede regels in protocollen, richtlijnen, etc. (Verpleegster, NJ 1963, 512 alsmede Ketelbrug NJ 2008, 634).

Buitenwettelijke normen bestaan uit de ongeschreven regels van maatschappelijke betamelijkheid (cf. onrechtmatige daad).

In de context of iemand zich in het kader van culpa aanmerkelijk onvoorzichtig heeft gedragen, moet worden bepaald of deze persoon wettelijke dan wel ongeschreven normen heeft geschonden. Welk leerstuk speelt daarbij een belangrijke rol? Wat houdt dit leerstuk in? Noem het relevante arrest.

De Garantenstellung. Garantenstellung houdt in dat voor de bepaling of een ongeschreven norm is geschonden, dient te worden gekeken naar hun positie in het maatschappelijke verkeer. Als kan worden geoordeeld dat zij daarin garant staan voor de juiste toepassing van de voor hun geldende regels, worden zij daarin zeer streng beoordeeld. (Verpleegster NJ 1963, 512).

Wat staat bij de beoordeling van of sprake was van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid als vereiste voor culpa centraal? Welk leerstuk benauwt de reikwijdte van onvoorzichtigheid? Geef het arrest aan en waarom.

De gedraging en de context waarin deze plaatsvond (anders moeten doen). In deze context spelen wettelijke en buitenwettelijke normen (strijd met de maatschappelijke onbetamelijkheid) een rol.

Garantenstellung. Indien de maatschappelijke positie van iemand dusdanig is dat hij 'garant' staat voor bepaalde normen, zal eerder een aanmerkelijke onvoorzichtigheid worden aangenomen. Verpleegster-arrest (NJ 1963, 512).

Welke twee elementen draagt de culpa in een culpoos delict met zich mede? Welk gevolg heeft dat?

Verwijtbaarheid en wederrechtelijkheid. Het gevolg is dat men bij een culpoos delict niet toekomt aan de beoordeling van punt 3 en 4 van het strafbaar feit. Het ontbreken van de schuld zal altijd vrijspraak opleveren.

Wat zijn de twee vereisten voor culpa (schuld als bestanddeel)? Geef aan hoe de eerste wordt ingevuld. Met welk leerstuk smelt dit element dientengevolge samen? Noem het relevante arrest.

a) Verwijtbaarheid
b) Aanmerkelijke onvoorzichtigheid/nalatigheid/onoplettendheid

Verwijtbaarheid houdt in of verdachte kon en moest kunnen voorzien dat zijn handelen onvoorzichtig zou zijn en tot onaanvaardbare gevolgen zou leiden.

CAUSALITEIT

Kampvuur Castricum (NJ 2010, 674). De kampleider kon niet redelijk voorzien dat het vuur in de fles wasbenzine zou slaan en deze zou lanceren met alle gewonden van dien.

Met welk criterium wordt gewerkt om de verwijtbaarheid bij culpa vast te stellen? Valt dit samen met het leerstuk van de causaliteit?

Voorzienbaarheid. Bijna, maar de verwijtbaarheid bij culpa zou subjectiever moeten zijn. Bij causaliteit wordt overigens gewerkt met het criterium van de redelijke toerekening (Letale Longembolie).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Straf- en strafprocesrecht

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

De subjectieve zijde II: culpa

11 belangrijke vragen over De subjectieve zijde II: culpa

Hoe omschrijft de Hoge Raad culpa? Wat is het principiele verschil ten opzichte van dolus? Welke twee elementen bevat culpa derhalve? Wat wordt daaronder verstaan?

Wat is het bijzondere aan strafuitsluitingsgronden bij culpoze delicten (dixit De Hullu p. 261)?

Leidt bij een culpoos delict elke onvoorzichtigheid tot strafrechtelijke aansprakelijkheid? Waar moet sprake van zijn (noem de term)?

Bij schuld moet het gaan om een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Welke varianten gebruikt de rechtspraktijk wel met betrekking tot onvoorzichtigheid? Wat is de zwaarste vorm van onvoorzichtigheid? Noem het arrest en wat er gebeurde.

Voor schuld is aanmerkelijke onvoorzichtigheid vereist (culpa lata itt culpa levis). Hoe wordt bepaald wat onvoorzichtig is? Geef hier nader invulling aan. Noem de hierop betrekking hebbende arresten.

In de context of iemand zich in het kader van culpa aanmerkelijk onvoorzichtig heeft gedragen, moet worden bepaald of deze persoon wettelijke dan wel ongeschreven normen heeft geschonden. Welk leerstuk speelt daarbij een belangrijke rol? Wat houdt dit leerstuk in? Noem het relevante arrest.

Wat staat bij de beoordeling van of sprake was van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid als vereiste voor culpa centraal? Welk leerstuk benauwt de reikwijdte van onvoorzichtigheid? Geef het arrest aan en waarom.

Welke twee elementen draagt de culpa in een culpoos delict met zich mede? Welk gevolg heeft dat?

Wat zijn de twee vereisten voor culpa (schuld als bestanddeel)? Geef aan hoe de eerste wordt ingevuld. Met welk leerstuk smelt dit element dientengevolge samen? Noem het relevante arrest.

Met welk criterium wordt gewerkt om de verwijtbaarheid bij culpa vast te stellen? Valt dit samen met het leerstuk van de causaliteit?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Dagvaarden, beslissen en motiveren

Class notes - Straf- en strafprocesrecht

Bestuursrecht in het Awb-tijdperk

Compendium van het personen- en familierecht

Strafrecht met mate

Compendium van het nederlands vermogensrecht

Directe Belastingen III

Beginselen van de democratische rechtsstaat

Verbintenissen uit de wet en schadevergoeding

Materieel strafrecht

Boom Basics Staatsrecht

Europees Recht - Algemeen Deel

Leviathan, of de samenstelling, vorm en mach…