Karakter en gan van het Nederlandse strafproces - In de hoofdrollen

4 belangrijke vragen over Karakter en gan van het Nederlandse strafproces - In de hoofdrollen

In het tekstboek wordt gesteld dat de rechter in het strafprocesrecht een actieve rol speelt. Toch wijzen de schrijvers erop dat de invulling van die rol afhankelijk is van het optreden van de officier van justitie en de verdediging. Welke omstandigheden zijn daarbij bepalend?

De actieve rol die de rechter tijdens het onderzoek ter terechtzitting heeft komt vooral tot uiting in zijn bevoegdheid om ambtshalve onderzoek te (laten) verrichten. Indien zowel de officier van justitie als de raadsman hun werk goed en deskundig uitvoeren, is de noodzaak om ambtshalve onderzoek te verrichten minder aanwezig. In dat geval kan de rol van de rechter veel passiever zijn.

Waarom is het onjuist om te stellen dat de officier van justitie het ten laste gelegde feit moet bewijzen?

Het is de rechter ter terechtzitting en niet de officier van justitie die de beslissing moet nemen of de ten laste gelegde feiten bewezen zijn. De officier van justitie zal daartoe bewijsmateriaal aan moeten dragen. Maar ook indien dit aangedragen bewijs onvoldoende is om tot een bewezenverklaring te komen dan wil dat nog niet zeggen dat de verdachte vrijgesproken moet worden. Zo kan de rechter zijn eigen waarneming als bewijsmiddel gebruiken (art. 339 jo art. 340 Sv). Ook heeft de rechter de mogelijkheid om ambtshalve onderzoek te laten verrichten (art. 315 Sv).

De verdachte heeft in het strafproces een ‘vrije’ rol: hij mag in het algemeen zelf zijn procespositie en verdedigingsstrategie bepalen. Zo mag hij zich beroepen op zijn zwijgrecht. Welke voor- en nadelen heeft dit beroep op het zwijgrecht?

Indien de verdachte geen verklaring aflegt dan zal het bewijs afkomstig moeten zijn uit andere bronnen. In dat opzicht bemoeilijkt het beroep op het zwijgrecht het ‘rond krijgen’ van de zaak. Aan de andere kant ontneemt de verdachte zichzelf de kans om zich te verdedigen tegen belastend bewijs en de mogelijkheid om verzachtende omstandigheden naar voren te brengen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De verdachte is vrij om een raadsman te kiezen (art. 38 lid 1 Sv), maar artikel 37 Sv stelt daarbij de beperking dat alleen in Nederland ingeschreven advocaten de rol van raadsman mogen uitoefenen. Waarom wordt die eis door de wetgever gesteld?

De eis dat alleen advocaten die in Nederland staan ingeschreven als raadsman mogen optreden, schept een garantie voor voldoende kwaliteit van de rechtsbijstand. Een goede rechtsbijstand kan worden opgevat als een publiek belang. De voorkoming van rechtsdwalingen en de eerbiediging van de individuele rechten en vrijheden van een verdachte vormen in dat verband het algemeen belang, waarvoor de overheid verantwoordelijk is. In het tekstboek wordt dan ook gesteld dat dit belang in gedrang kan komen indien de verdachte zou kiezen voor iemand die niet aan de genoemde kwaliteitseisen voldoet.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo