Samenvatting: Strafrecht

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Strafrecht

• 1 Karakter en plaats van het strafrecht

  Dit is een preview. Er zijn 9 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat is het karakter van het strafrecht als een punitief systeem met een repressief instrumentarium?

  • Strafrecht heeft onder meer als doel het tegengaan van eigenrichting (geweldsmonopolie overheid), speciale preventie (voorkomen recidive) en generale preventie (voorkomen dat andere dergelijke strafbare feiten plegen).

  • Repressief instrumentarium: strafrechtelijk systeem als geheel (opsporingsbevoegdheden, dwangmiddelen en straffen) kan impact hebben op de menselijke vrijheid.

• Welke benaderingswijzen zijn er voor het strafrecht?

  1. Het primaat van de wet en van het wettelijke systeem (*gerechtelijke autoriteiten*)
     
     • Gehoorzaamheid van hen aan de wet en van de burger aan hen, staat voorop.
       
  2. De individuele rechtspositie van de burger (*advocatuur*)
     
     • Juridische argumentatie ten behoeve van het individu en bescherming tegen de Staat in een daarop ingestelde procedure staat voorop.
       
  3. Algemeen en individueel welzijn (*gedragsdeskundige/hulpverlener*)
     
     • Het proces van conflictoplossing en gedragsbeïnvloeding staat voorop. (Mediation, herstelrecht, decriminalisering, depenalisering)
       

• 2 Ontwikkelingen in het strafrecht

  Dit is een preview. Er zijn 17 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat betekent daadstrafrecht en erfolgshaftung?

  Bij de totstandkoming van het Crimineel wetboek voor het Koningkrijk Holland was het streven gericht op het formuleren van een daadstrafrecht: de daad op zichzelf is het feitelijke criterium voor strafbaarheid (niet uitwendige omstandigheden zoals stand). Wel was er plaats voor de innerlijke gesteldheid van daders (bv. opzettelijk vs. onachtzaam handelen).
  
  Tot in de Middeleeuwen kende met het verschijnsel van Erfolgshaftung: er werd uitsluitend rekening gehouden met het in de buitenwereld teweeggebrachte gevolg van de daad en nauwelijks met de daad + innerlijke gesteldheid zelf.

• Wat is het onderscheid tussen Rechtsdelicten en Wetsdelicten?

  Misdrijven worden ook wel rechtsdelicten genoemd, omdat het gedragingen betreft, zoals diefstal, moord en verkrachting, die zelfs voordat de wetgever ze strafbaar stelde, als onrechtmatig werden ervaren.
  
  Overtredingen worden aangeduid als wetsdelicten. Een dergelijke gedraging wordt pas onrechtmatig op het moment dat de wetgever het als een strafbaar feit in de wet heeft opgenomen. Een voorbeeld hiervan is het vissen zonder in het bezit zijn van de benodigde papieren.

• Klassieke school (19e eeuw)

  • Codificatie en strafrechtvernieuwing
  • Vrijheid (legaliteitsbeginsel, nulla poena-regel, ne bis in idem-regel), gelijkheid (gelijkheidsidee verzette zich krachtig tegen standverschil) en broederschap (humaniteit).

• Autoritaire of totalitaire richting (jaren 30)

  Alleen met repressie en afschrikking kon vermindering van criminaliteit worden bereikt.

• Kritische criminologie (na WW2) (Bonger)

  Misdaad werd als een breder verschijnsel opgevat, de sociale rechtvaardigheid en/ethiek werd onderdeel van de criminologie.

• Humanisering (reactie op WW2) (Utrechtse school)

  De persoon van de delinquent gedurende alle fasen van de strafrechtspleging centraal te stellen en als volwaardig medemens te behandelen.

• Democratisering & juridisering (jaren 60 en 70)

  Democratiebewegingen vonden huidige gezagsstructuren te elitair en moesten worden gemoderniseerd: verticale verhoudingen meer horizontaal. Individuele rechtspositie van burger centraal.

• Verzakelijking, efficiency en grootschaligheid (jaren 80 en 90)

  Nadruk op efficiënte en serieuze bestrijding van criminaliteit. Het instrumentele gehalte won aan kracht (meer repressie dan preventie). Veiligheidsutopie.