Heffingsgrondslag bij werk en woning - Belastbare winst uit onderneming - Het begrip jaarwinst

• Het schrijft niet dwingend een bepaalde methode van winstberekening voor, maar laat ruimte aan de ondernemer om zelf zijn systeem te kiezen
• Letterlijk: een norm die een goede en nauwgezette koopman toepast bij het opmaken van zijn balans

Indien dat stelsel is gegrond op het ter zake geldende bedrijfseconomische inzicht, tenzij:

1. dit inzicht in strijd zou zijn met de belastingwet;
2. daardoor de algemene opzet te kort zou worden gedaan;
3. een beginsel te kort zou worden gedaan;

1. Het realiteitsbeginsel: een ondernemer mag bij de vaststelling van de fiscale winst de realiteit niet uit het oog verliezen
2. Het voorzichtigheidsbeginsel: een ondernemer mag voorzichtig te werk gaan bij de fiscale jaarwinstberekening
3. Het eenvoudsbeginsel: zorgt ervoor dat belastingplichtigen niet nodeloos een stelsel wordt opgedrongen dat niet is afgestemd op de omvang en de aard van hun bedrijf

1. Veroorzakingsbeginsel: aan elk jaar dienen de voordelen en de lasten te worden toegerekend die op dat jaar betrekking hebben
2. Matchingbeginsel: uitgaven behoren zo veel mogelijk ten laste te komen van de periode waarin de opbrengsten, met het oog waarop uitgaven werden gedaan, worden verantwoord

(HR) De winst dient uiterlijk te worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn afgeleverd, indien de vordering op de koper volwaardig is

Uitzondering: voor onderhanden werk geldt dat tussentijds, voortschrijdend winst moet worden genomen(art. 3.29b Wet IB 2001)

Hoofdregel: het staat de ondernemer vrij om de winst reeds te verantwoorden in het jaar van afsluiten van de obligatoire ovk.

Uitzondering: g.k.g. staat niet toe om reeds bij optielevering winst te nemen ter zake van de stille reserve in het bedrijfsmiddel. Winstneming kan op z'n vroegst plaatsvinden ten tijde van de uitoefening van het optierecht en uiterlijk op het moment van levering

(HR) In het jaar waarin de voorwaarde is vervuld

Let op: bij een ovk die is aangegaan onder ontbindende voorwaarde moet winst in beginsel worden genomen zonder dat met de voorwaarde rekening wordt gehouden

Is de levering gebonden aan de toestemming van een (overheids)instantie, dan behoeft voordeel eerst te worden gerekend tot de winst van het jaar waarin de goedkeuring wordt verleend

• Lasten dienen te worden toegerekend aan het jaar waarin zij door de bedrijfsuitoefening zijn opgeroepen
• Daarbij kan een schuld worden opgenomen ingeval de betaling nog niet heeft plaatsgevonden, maar wel sprake is van een juridisch afdwingbare verplichting uit een rechtsverhouding die op de balansdatum bestaat

1. Voor lasten die in een later jaar worden betaald/verschuldigd dan in het jaar waarin de opbrengsten worden verantwoord-> in zo'n geval kan in veel gevallen een voorziening(dan wel een egalisatiereserve) worden gevormd VB toekomstige onderhoudsbeurt van een bedrijfspand
2. Lasten worden in een eerder jaar betaald/verschuldigd dan het jaar, waarin de opbrengsten worden genoten VB de aanschaf van een bedrijfsmiddel: de kostprijs wordt niet in het jaar van aanschaf ten laste van de winst gebracht, maar wordt geactiveerd, waarna de uitgaven middels afschrijving aan de latere jaren worden toegekend

Bij de waardering van balansposten met toekomstige onzekere gebeurtenissen mag alleen rekening gehouden worden 'indien een behoorlijke kans bestaat dat die gebeurtenissen zich zullen voordoen'

(HR Fokkarrest II) Ja er ontstaat winst als (zo goed als) zeker is dat een ondernemer bepaalde ondernemingsschulden niet of niet volledig behoeft te voldoen. Het voordel kan pas tot de jaarwinst behoren 'als de omvang van het verkregen voordeel vaststaat'

De strekking van de ruilgedachte is dat het verworven bedrijfsmiddel economisch gezien de voortzetting is van het oude, zodat in wezen geen winstrealisatie heeft plaatsgevonden->de stille reserve die aanwezig was in het vervangen activum mag 'verhuizen' naar het nieuwe bedrijfsmiddel(boekwaarde nieuwe bedrijfsmiddel=kostprijs-afgeboekte stille reserve)

->voorwaarde is dat het nieuwe bedrijfsmiddel van dezelfde aard is als het oude en economisch-functioneel dezelfde plaats inneemt in ondernemingsvermogen

->'ruil' is een ruim begrip: ook 'economische' ruil, dus het vervreemden van het oude object en in dezelfde periode aanschaffen van het nieuwe object

'ruilarresten'

Art. 54 Wet IB 2001: de herinvesteringsreserve

->echter blijven er markante verschillen met de ruilarresten

(HR) Ja, de HR heeft beslist dat bij onttrekking van een pand naar het privévermogen de stille reserve met toepassing van de ruilgedachte kan worden afgeboekt op de kostprijs van het vervangende pand

(HR) De faciliteit kan nog worden toegepast indien ten tijde van de verkoop bij belanghebbende een concreet plan aanwezig was om in directe samenhang met de vervreemding een vergelijkbaar huurrecht te verwerven. 'Daaraan staat niet in de weg dat bij de uitvoering van dat plan een zekere vertraging is opgetreden, mits die vertraging het gevolg was van bijzondere, door belanghebbende bij het maken van het plan niet voorzien, omstandigheden'

->een voornemen tot vervanging is voldoende

->ook vertraging die door de belanghebbende zelf is veroorzaakt, staat aan toepassing van de ruilgedachte niet in de weg

• Is realisatie niet geheel zeker, dan kan winstuitstel op z'n plaats zijn
• Het bekendste voorbeeld is de waardering van bedrijfsmiddelen op kostprijs of lagere bedrijfswaarde(het Niederstwertprinzip): een nog niet gerealiseerde winst hoeft nog niet te worden verantwoord, maar een nog niet gerealiseerd verlies wel

• Om de som van de jaarlijkse winsten gelijk te doen zijn aan de totale winst, moet gedurende de bestaansduur van de onderneming de fiscale vermogensopstelling aan het eind van ieder jaar aansluiten op die aan het begin van het daaropvolgende jaar
• Hierdoor wordt bereikt dat geen winst aan de heffing ontsnapt en tevens dat geen winst dubbel wordt belast

1. Methode van vermogensvergelijking
   Winst of verlies = ondernemingsvermogen einde boekjaar - ondernemingsvermogen begin boekjaar + onttrekkingen - stortingen 
2. Omzetstelsel: bij de winstberekening op goederen wordt rekening gehouden met vorderingen en schulden, die uit de goederentransacties voortvloeien en die per balansdatum nog aanwezig zijn
3. Kasstelsel: er wordt alleen uitgegaan van de uitgaven en ontvangsten in een bepaald jaar, voor zover die betrekking hebben op baten en lasten->afschrijven is verplicht krachten art. 3.30 lid 1 Wet IB 2001
4. Declaratiestelsel: tussen van het omzetstelsel en het kasstelsel->hierbij worden alleen vorderingen in aanmerking genomen, die op de balansdatum reeds zijn gedeclareerd