Sturing en bouw van het maag-darmkanaal. 155 vragen, beantwoord

Wat zijn de twee grote taken van de dunne darm?

Voortstuwen van de voedselbrij
Absorptie water/voedsel
De dunne darm heeft een groot uitwisselingsoppervlak

Hoe is de verdeling van absorptie van water in de darm?

Speeksel, maag alvleesklier, galblaas, duodenum 8-10 liter
Slechts 1 liter komt terecht in de dikke darm

Welke problemen met het slijmvlies kunnen er zijn, waardoor er problemen met absorptie ontstaan?

Slijmvlies is te ziek: Ziekte van Crohn, coeliakie, infecties. Bij onstekingen verdwijnen de villi

Te weinig: resecties of fistels

Intestinaal falen/short bowel syndrom: lichaam is niet in staat electrolyten/voeding/vocht te manages.

Wat houdt de ziekte van Crohn in?

Chronische ontstekingsziekte maag-darmstelsels.
Afwisselend normale en ontstoken mucosa
Rectum gespaard
Zweren
Transmuraal, vernauwingen. Fistelling: verbinding tussen holle organen of holle orgaan en de huuid

Hoe vaak kan een cel delen? en Hoeveel celen heeft een embryo dan?

80-100 x
1.2 x 10^30

Door welke processen vindt de vormgeving bij een mens plaats?

Migratie
Differentiatie
Differentiële groei
Apoptose

Beschrijf van welke organen de ontwikkeling nog niet voltooid is bij de geboorte.

Hartontwikkeling: rechte buis, onderkant is instroomkant, bovenkant uitstroomkant
longontwikkeling: longen groeien zonder proliferatie vlak na de geboorte; longblaasjes zijn bij geboorte nog niet volledig aanwezig, deze groeien ook nog na de geboorte door
Nierontwikkeling: nefrongen zijn wel aangelged bij de geboorte, maar nog niet funtioneel; differentiatie en groei na de geboorte.

Beschrijf de fasen van intra-uteriene groei.

Intra-uteriene groei is de grootste groei die in een bepaalde periode kan plaatsvinden. Je groeit 50 cm in 9 maanden.

Embryologische fase: hytot 8e week, hyperplasie van cellen en uiteindleijk hypertrofie.

Foetale fase: hypertrofie, in de eerste 20 weken de maximale lengtegroei van de foetus. Gewicht neemt na 35 e week enorm toe.

Als iets fouts gaat gaat in de eerste fase, heb je een permanente vermindering van cellen.

Welke manieren van botvorming zijn er?

intramembraneuze ossificatie: geen kraakbeenvorming, zoals in schedel, clavicula
endochondrale ossifictie: kraakbenig voorstadium, pijpbeenderen, wervelkolom.

Welke zones heb je bij endochondrale ossificatie?

Rustfase
Proliferatieve fase
Zone of maturation
Hypertrofische fase

Hoe is de ontwikkeling van een handskelet?

Eerst nauwelijks groeikernen, later wel.
Uiteindelijk verdwijnen de groeischijven en is er geen groei meer mogelijk.

Eerste deel paracriene regulatie, daarna endocriene regulatie.

Wat zijn voorwaarden voor een normale groei/

Afwezigheid van chronische ziekte
Emotionele stabiliteit, veilige omgeving
Adequate voeding
Normale hormoonactiviteit
Afwezigheid van defecten die cellulaire botgroei beperken

Welke genetische invloeden zijn er op groei?

Lengte van de ouders
Etniciteit
Genen

Welke hormonale invloeden zijn er op groei?

Groeihormoon
iNusline like growht factor IGF1 en IGF2
INsuline
Schildklierhormoon
Glucocorticoiden
androgenen
oestrogenen

Wat is de functie van groeihormoon?

Staat centraal ind e postnatale groei
stimuleert de eiwitsynthese
veroorzaakt lipolyse
counterregulerende rol tov insuline in glucose mechanisme

Hoe wordt groeihormoon vrijgegeven, en wat werkt het tegen (het mechanisme).

Hypothalamus geeft GnRH af. Hypofyse gaat GH afgeven.
Somatostatine wordt ook vrijgegeven in de hypothalamus. Dit is een inhibitor voor aanmaak van GH

Hoe is de aanmaak van GH?

Aanmaak is pulsatiel
Je vindt de grootste piek 's nachts.

Welke fasen van groei kennen we?

Prenatale groei: max lengtetoename bij 20 wk, max gewichtstoename bij 35 wk, afhankelijk van voeding en hormonale regulatie (insuline en IGF)

Postnatale groei:
- infancy: steile groei in lengte
- childhood minder sterke groei
- puberty: groeispurt

Overgang infant naar childfase: 1ste jaar hoge groeisnelheid, 0-3 jaar scherpe afname groeisnelheid

Welke hormonen zijne ssentieel bij groei op kinderleeftijd?

Groeihormoon
Schildklierhormoon voor hersenontwikkeling

Welke voeding is belangrijk voor hersentonwikkeling?

Adequate eiwit/energie-intake
Vetzuren
micronutriënten: jodium, ijzer, zink, vitamine A/B6, foliumzuur

Hoe kunnen we groei en ontwikkeling meten?

Lengte
Gewicht
Zithoogte (kruin-stuitlengte), beenlegnte --> groeistoornissen kijken naar proporties
omtrekmaten
lichaamssamenstelling
botrijping, tandontwikkeling

Hoe kun je sketdysplasieën ontdekken?

Achondroplasie: abnormale proporties, bepaald estand van de hand.
- zithoogte meten
- verhoudingen
- SD lijnen om te kijken of dit afwijkend is

Wat is catch-up groei?

Een hoge groeisnelheid volgend op een voorbijgaande periode van groeivertraging. Hierdoor nadert de lengte de oorspronkelijke curve.

Wanneer spreken we van small for gestation age (SGA)?

Geboorte gewicht en/of lengte kleiner dan normaal
2 of meer SD onder het gemiddelde voor zwangerschapsduur en geslacht.

Meer kans op metabool syndroom, gevolg van repgroamming, inhaalgroei

Wat kun je zeggen over de kenmerken zichtbaar, vastzittend of bewegend bij intraperitoneaal, retroperitoneaal of secundair retroperitoneaal?

Intraperitoneaal: grotendeels omhuld door peritoneum, zichtbaar, beweeglijk
Retroperitoneaal: ingebed in bindweeefsel, niet direct zichtbaar, vastzittend
Secundair retroperitoneaal: zichtbaar, vastzittend

Welke ligamenten zijn er in het maag lever gebied?

ligamentum hepatoduodenale
ligamentum hepatogastricum
ligamentu gastrocolicum

Wat is het punt van Treitz?

Hier omheen draait het mesenterium.
Radix mesenterii: overgang tussen vasgekleefde colon ascendens en het losse mesenterium.
Punt van Treitz is punt waar je de darm kunt zien.

dunne darm gaat bij duodenale overgang van secundair retroperitoneaal naar intraperitoneaal

Welke ligamenten kent de lever?

Ligamentum teres --> was altijd v. umbilicalis
Ligamentum falciforme, bedekt een groot gedeelte van de lever, alleen niet area nuda
Ligamentum venosus --> was ductus venosus

Waar ligt de anatomische grens van de lever, en waar de chirurgische grens? Tot waar behoren de lobus quadratus en lobus caudatus?

Anatomisch: ligamentum falciforme
Chirurgisch: v. cava inferior naar galblaas (rechter poot van H)

Lobus quadratus ligt anatomisch rechts, maar wordt van links van bloed voorzien
Lobus caudatus krijgt van zowel links als rechts bloed

Waar ontspringt de a. mesenterica superior?

Achter de pancreas uit de aorta. Loopt over het duodenum richting de darmen.
Pancreas en duodenum krijgen ook van truncus coeliacus bloed.

Ligt in een deel verkleefd mesocolon ascendens

Leg uit waarom er vaak metastasen in lever terecht kunnen komen?

In lever is een heel fijn capillair bed. Daarnaast komt er van veel kanten bloedaanvoer via v. portae.

Hoe is de bloedafvoer in het rectum?

vena mesenterica inferior
vena rectale superior (hele rectum tot anus)
vena cava inferior (onderste deel rectum)

Wat is een portocavale anastomse?

Aandoening waarbij de lever niet goed meer doorstroombaar is, doordat het verbindweefseld is. Dit zorgt voor portale hypertensie.
Bloed moet van vena porta naa vena cava en zoekt omwegen.

Portocavale anastomose: vena cava en vena porta anastomse.

Wat zijn de functies van het lymfesysteem?

Riolering --> voert overvloedig vocht af vanuit de capillairen
Detectie van wat er wordt afgevoerd
Komt uit in ductus thoracicus in de hoek van clavicula en jugularis.
Rechter deel komt aan de rechterkant uit.

Vervoert vanuit de buik de vette deeltjes.

Uit welke lagen bestaat de standaard darm?

Mucosa
Submucos
Muscarlis externa
serosa/adventitia

Welk epitheel vind je in het spijsverteringskanaal?

Oesophagus: meerlagig epitheel
Rest: eenlagig cilinidrisch epitheel

Welke specialisties van cellen zijn er lateraal, apicaal en basaal van epitheel?

Lateraal:
- tight junctions: continue band, maakt waterdicht
- zonula en macula adherens
- gap junctions

Apicaal:
- cilia; beweging over oppervlak
- stereocilia
- microvilli; oppervlakte vergroting

Basaal:
- basaalmembraan; hechtlaag voor de cellen
- hemidesmosomen

Waaruit bestaat mucosa en wat is de functie?

Lamina propria en musculus mucosae, faciliteiten voor epitheel

- villi oppervlakte vergroting, muscularis mucosae zorgt ervoor dat je villi kunt uizetten en intrekken
- lamina propria (bindweefsel), transport van en naar het epitheel, ondersteuning van het epitheel, GALT
- muscularis mucosae: motoriek slijmvlies

Wat is de functie van submucosa?

Faciliteiten voor de mucosa.

- transport van en naar de mucosa
- ondersteuning van de mucosa
- coördinatie (Meissner), spieractiviteit muscularis mucosae via plexus van Meissner

Wanneer noem je iets een adventitia/serosa?

Als het weefsel met een continue laag van bindweefsel verbonden is met het weefsel eromheen dan noem je de buitenste laag van de darm een adventitia.

als het oraan is bekleed met mesenterium dan is het een serosa. Dit is intraperitoneaal.

Wat is de functie van de oesophagus? Uit welke lagen bestaat de oesophagus?

Functie: transport van grote brokken.

- Epitheel: bescherming tegen scherpe voorwerpen, barrière
- Klieren: submucoseaal; smering en cardiaal; neutralisatie
- submucosa: longitudinale plooien; adpaptatie
- Muscularis externa; bovenste deel dwarsgestreept, rest glad spierweefsel

Wat is de functie van de maag? Specialisatie?

Functie: opslag en digestie

- Epitheel: eenlagig cilinidrsch. Cellen zijn georganiseerd in klierbuisjes die van oppervlakte van de maag naar binnen toe lopen.
- Muscularis externa; extra spierlaag (3 lagen) voor peristaltiek en contraheren voor het mengen van het chym

Welke klieren heeft de maag?

Slijmnapcellen; protectie + neutrlisatie
Cardiaklieren; neutralisatie
Antrum/pylorische klieren (neutralisatie, regulatie)
Gastrische/fundische klieren; digestie
- Hoofdcellen: productie pepsionogeen
- Wand/parietale cellen: productie HCl, dat activeert pepsinogeen tot pepsine
- Nekcellen: mucus productie, zorgen voor protectie van de wand
- Enteroendocriene cellen: hormoonproducerend
- Vervangcellen: epitheel laag in tact

Wat zijn de functies van het duodenum?

Functie: neutralisatie
- klieren van Brunner, maken biocarbonaat en chemische reactie met HCl, wat zorgt voor vrij komen van water en gassen

Functie; Regulatie
- lediging van de maag
- peristaltiek van de darm
- lever en pancreas secretie

Functie: digestie
Functie: absorptie

Welke specialisaties kent het duodenum?

Submucosa: plicae circulares/Kerkcring
Lamina propria: villi (oppervlakte vergroting)
Epitheel:
- slijmbekercellen
- enterocyten voor digestie en absorptie
- Lieberkühn klieren (mucosa) voor regulatie (CCK, secretine, GIP) en antibacterieel (Paneth)
- Brunner klieren (submucosa) voor neutralisatie

Verdeel het verteringsstelsel in twee categorieën: wel of geen klieren van brunner

Wel: duodenum
Niet: jejunum of ileum

Hoe onderscheid je of iets jejunum is?

Jejnum heeft villi
Als er klieren van brunner aanwezig zijn dan is het duodenum.
Zo niet dan jejunum of ileum
Als er plakken van Peier zijn dan is het ileum. Anders jejunum.

Wat zijn de functies van het jejunum?

digestie en absorptie, hier vindt het grootste deel van de absorptie plaats.

Wat is specialisatie van ileum voor epitheel en lamina prpria?

Epitheel: enterocyten (digestie en absorptie)
- slijmbekercellen
- Lieberkün klieren (regulatie en antibacterieel
- Mcellen

Lamina propria:
- villi
- GALT/Peyer (immunologische barrière) --> lymfeknoopjes, bolletjes van B-cellen die antilichamen vaken. Ileum sluit aan op colon die vol zit met coli bacteriën. In dunne darm worden deie opgeruimd.

Hoe is de colon opgebouwd, wat is daarvan het nut?

Longitudinaal spierfweefsel is in colon nog longitudinaler.
Geconcentreerd in drie dikke spierbundels die zorgen dat de wand uitpuilt: haustrae.
De ontlasting wordt idn e haustrae geduwsd, hierin draait het rond, waardoor het veel contact komt met de wand en er veel water resorptie kan plaatsvinden.
Aan het eind van het rectum zitten slijmbeker cellen die slijm produceren.

Hoe is de saturatie van het bloed naar de lever?

bloed van vena porta en arteria hepatica wordt gemengd. O2 saturatie van 10-20% bloed heeft lage zuurstofgehalte nodig.

Wat is de drie-eenheden van Kiernan?

op een hoekpunt zitten samen:
- vena porta, arteria heaptica en galgang

Wat is de urimte van Disse?

Ruimte tussen endotheelcel enhepatocyt.
Alles kan er doorheen behalve de bloedcel zelf.
Hepatocyten hebben allemaal kleine uitstekingen, deze uitstekingen grijpen in op de ruimte van Disse en daar vindt ransport plaats
Epitheelcel heeft aan twee kanten de ruimte van Disse en tussen twee epitheelcellen ligt canaliculus. Alle canaliculi komen uit op de galgang.

Wat is de functie van canaliculi?

Deze liggen tussen hepatocyten en vangen gal op en voeren dit af richting de galgang.

Wat is de volgorde van meeste absorptie en minste absorptie in de darm?

1. jejnum 2. ileum 3. duodenum 1. colon watrresorptie

WAar vindt afweer plaats ind e darm?

Ileum en colon

Welk immunologisch systeem is in de gastro-intestinale tract aanwezig?

Ligt in GALT: plakken van Peier
Functies: beschermen tegen microbiologische pathogenen en immunologische tolerantie.

Non-immunologic defence tegen luminale pathogenen:
- peristaltiek
- maagzuursecretie
- integriteit van de darmwand
- epitheelcel permeabiliteit

Waardoor wordt het endocriene mechanisme aangestuurd?

Eiwitten via het bloed op de cellen komen (gastrine stimuleert maagzuursecretie)

Waardoor wordt het neurale mechanisme gestimuleerd?

Nervus vagus. Bijv agus letsel kun je motoriek problemen krijgen

Waardoor wordt het paracriene mechanisme aagestuurd?

ECL cellen die histamine maken en daarmee de maagzuursecretie aansturen.

Door welke factoren wordt de functie van de gastrointestinale tractus gecontroleerd.

Enetrisch zenuwstelsel
Autonome zenuwstelsel
Hormonen
Immuunsysteem: mestcellen zijn van belang bij protectie en tolerantie

Uit welke neuronen bestaat het enterisch zenuwstelsel?

Afferente/sensorische neuronen; reageren wat er gebeurt binnen het lumen, chemisch en mechanisch stimulatie

Intenreuronen: geven signaal van sensoren door naar het centrale zenuwstelsel, waar parasympathicus en sympathicus een modulerende rol hebben, vooral tussen longitudinaal en circulair

Efferente neuronen: secretoir of motorisch

Wat houdt de gastro-intestinale motiliteit in?

Segmentale contracties voor 'mixing/churning
Peristaltische contracties voor propulsie
Reservoir functies (sfincters) om in bepaalde segmenten van de darm de voedselbrij langer vast te houden

Wat zijn slow waves?

Gladde spiercellen reageren op zenuwprikkeling, horoanele en mechanische stimulatie.
Membraanpotentiaal ossileert rondom een bepaald niveau. Pas als de drempel wordt bereikt, ontstaat een actiepotentiaal.

Waardoor wordt de oesophagus peristaltiek gereguleerd? Wat is primaire en secundaire peristaltiek?

UES en LES.
Oesophagus bevindt zich intrathoracaal. Meest proximale deel dwarsgestreept spierweefsel.
Transport van voedsel naar de maag: willekeurig transport van bolus naar farynx, onwillekeurig naar de maag.

Priaire peristaltiek: voortgeleide druk golf van craniaal naar caudaal na een slikactie
Secundaire peristaltiek: voorgeleide drukgolf door eosofagusrek

Plexus mesenteriucus, n. vagus en intrinsieke myogene processen

Waaardoor wordt LES geïnnerveerd?

Nervus vagus.
Inhierend: kringspier relaxeert; VIP, NO
Exciterend: kringspier gaat weer dicht om zure reflux te voorkomen, acetylcholine
LES relaxeert na sluiting van UES tot peristaltische golf arriveert 5-8 secone.

Uit welke onderdelen bestaat de maag? Wat is de functie?

cardia, fundus, corpus, antrum, pylorus

Proximaal deel: reservoir fucntie
Distaal deel: kneden, mixen en in gang etten van de vertering.

Wat is de dunne darm motiliteit als je nuchter bent? en wat als je gevoed bent?

Nuchter: migrerende motor complexen (MMC)
Gevoed: kneden en propulsie = voortgeleiden van de darminhoud

Uit welke fasen bestaat het migrerende motorcomplex?

fASE 1: ELEKTRISCH EN MOTORISCH PATROON
fASE 2: toenemende frequentie van actiepotentialen
fase 3: piek elektrisce en mechanische activiteit
fase 4: afnemende activiteit
1 keer per 2/3 uur passeert MMC in nuchtere toestand.

Wat zijn de functies van colon

Absorberen van vocht en elektrolyten
Katabolisme van koolhydraten en absorptie van kore keten vetzuren
Reservoir functie: continentie
Elminatie van de inhoud.

WAaruit bestaat colon motoliteit?

segmentatie en massa peristaltiek

Wat is massa peristaltiek?

voortgeleiden van dikke darminhoud over aantalcm in een keer
een keer in de zoveel tijd vindt een flinke voorgeleiding van de darminhoud plaats
gebeurt dit in de buurt van het rectum? relaxatie kringspier

Wat houdt rectale distentie in?

Rek krijgen van rectum zorgt voor een positieve druk. REctum gat onwillekeurig samentrekken.
Intern: gladspierweefsel, bij plotseling rek gaat deze onwillekeurig relaxeren.
Externe sfincter gaat contraheren. Als de passieve rek voldoende groot is, en continentie veriest is, dan krijg je onwillekurige externe contractie.

Wat houdt de ziekte van Hirschprung in?

migratie van neurale lijstcellen zijn gestopt met migreren naar caudaal
Daardoor bevinden zich in dat segment geen ganglioncellen. niet goed geïnnerveerd
Daardoor onvermogen om de interne anale sfincter te relaxeren. Proximale colondeel zal daardor wijd worden. Ernstige obstipatie

Hoe is de opbouw van de lever? Waar stroomt het bloed langs?

Bloed stroomt door sinusoïden met gefenestreerd endotheel.
In de ruimte van Disse komt het in contact met hepatocyt voor utiwisseling van voedingsstoffen en afvalstoffen.

Wat zijn de functionele eenheden van de lever?

Hepatische lobule: draineert bloed van de poortader en a. heaptica naar de vena centralis/hepatica.

Portale lobule: draineert gal van de hepatocyten naar de galgang

Portale acinus: supplies zuurstofrijk bloed naar de hepatocyten.

Hoe zit het met de oxygenatie in de lever?

3 zones.

Zone I; meest zuurstofrijk
Zone II
Zone III: minst zuurstofrijk

Wat is de macroscopie van de galwegen?

Canaliculi tussen twee hepatocyten, voeren gal weg in driehokjes van Kiernan en uiteindelijk met galweg naar darm.
Ductus choleoduchus komt in duodenum uit texamen met afvoergang van alvlleesklier.
Kringspier is gespannen na de malatijd ontspant deze en knijpt de galblaas samen.

Welke drie fasen in de galsecretie kennen we?

Fase 1: actieve secretie gal door hepatocyten in canaliculi
Fase 2: toevoeging vloeistof door grotere galegen HCO3- rijk
Fase 3: oplsag galblaas

Waardoor wordt de sturing en regeling van galsecretie geregeld?

Opslag tijdens vasten, ontlediging tijdens eten
Hormonaal: cholecystokinine
Nervaal: acetylcholine

Welke fasen van gal samenstelling zijn er?

Fase 1: alles in oplossing: veel galzouten, weinig cholesterol en lechtine

Fase 2: cholesterol kristallen: gemiddeld galzouten, veel cholesterol, 50% van lectine

Fase 3: cholesterol kristallen: veel cholesterol, 50% lectine, weinig galzouten

Hoe ontstaan secundair geconjugeerde galzouten?

Primaire galzouten worden uitgescheiden in gal, geconjugeerd met taurine en glycine.
In darm wordt deel van galzouten gedehyroxyleerd door bacteriën.
je krijgt dan deoxygalzuur.

Wat zijn de functies van galzouten?

Zepen, emulgeren, digestie en absorptie van vet
Micellen met fosfolipiden eromheen, dient er toe om het toegankelijker te maken voor lipase.

Beschrijf de enterohepatische kringloop van galzouten.

Galzouten worden in lever aangemaakt en uitgescheiden met gal.
passieve reabsorptie.
erendeel wordt in terminale ileum actief opgenomen in het portalebloed terug naar de lever.
95 wordt weer opgenomen
je verliest slecht 600 mg in je ontlasting aan galzure zouten en dat moet in de lver er elke dag weer bij ge maakt worden
Galzure zouten maken 6-8 x per dag dat kringetje
In de lever wordt het utigescheiden en vervolgens houdt de galblaas 100t to 300 mmol ast en komt in duodenum en wordt 95% van gereabsorbeerd.

Welke gevolgen kan ontregeling van de galproductie hebben?

Schade hepatocyten/lever
Icterus, doordat bilirubine terugdiffundeert nara bloed via transporters in basolaterale membraan
Maldigestie en malabsorptie , vet kan minder goed verteerd wroden
Hepatocyten zwellen op, canaliculi zwelen op en de driehokjes van Kerinan zwellen op

Noem prehepatische, hepatische en postyehaptische oorzaken van icterus

Prehaptisch: veel bloedafgebraak, ogeconjugeerd bilirubine verhoogd
Posthepatisch: geconjugeerd bilirubine te hoog door virussen, alcohol, medicamentne, maligniteiten, zwangerschap, stengen, galwegziektes, problemen in de kop van de pancreas tumor

Hepatisch: geconjugeerd bilirubine

Wat is de samenstelling van galstenen? Wat zijn de oorzaken

.Cholesterol 75-95%
Pigment: stengen die bestaan uit bilirubine, vooral bij haemolyse.
Oorzaken:
-
hypersaturatie van cholesterol in gal
stase van gal (vasten, totale parenterale voeding, vagotomie
- hemolyse: toename niet geconjgueerd bilirubine

Wat zijn de complicaties van galstenen in de galblaas of ductus cysticus, choledochus en dunne darm?

Galblaas of ductus cysticus:
- koliekpijn aanvallen
- acute cholecystitis
- empyeem
- mucocele

Choledochus
- icterus
- cholangitis
- pancreatitis

Dunne darm
- ileus

Wat is de behandeling voor galstenen?

Cholecystectomie: conventioneel of laparoscopisch
Choledochus: endoscopisch retrograde cholangiopancreatografie (ERCP): vegen --> sneetje, papillotomie, stent , operatief
Afweging kans ops cuces versus kans op complicatie

Waar staat ADME voor?

Absorptie, distributie, metabolisme --> eliminatie, excretie --> eliminatie

Via welke soorten transport kunnen geneesmiddelen opgenomen worden?

Passief transport: door membraan heen
Actief transport: opgenomen via transporteieiwtten
Paracellulair transport: transport van stoffen tussen de cellen door, wanneer stoffen oplosbaar zijn kunnen ze ook tussen de cellen dor. komt bij geneesmiddelen weinig voor

Van welke factoren hangt de manier van transport van een geneesmiddel af?

Molecuulgrootte
Lipofiel/hydrofiel, lipofiel --> passief transport, hydrofiel --> transporteiwit
Geaden/ongeladen

Welke invloed heeft voeding op absorptie van geneesmiddelen?

voeding beïnvloed de pH
snelheid waarmee de maag geleegd wordt
motiliteit van darmen: diarree, geneesmiddel passeert sneller de darmen, aardoor er minder opgenomen kan worden, terwijl obstipatie zorgt dat het geneesmiddel langer in de darmen blijft
first pass effec

Wat is de functie van de lever bij metabolisme?

Grote capaciteit en verscheidenheid
Efficiëntie dorlboeding, 1.5 liter bloed/min
poortwahter functie
langzame bloedstroo

Wat houden fase I en fase II reacties in?

Metaboliet, fase I: oxditie of reductie geneesmiddel minder actief en verliest daardoor zijn werking.
- polaire groep
- verlies van activiteit
- versterkte activiteit

Metaboliet:
- hydrofiel
- verlies van activiteit

Welke factoren beinvloeden metabolisme?

Zieken, leeftijd, voeding, geneesmiddelen

genetische factoren: verhoogde enzym acapciteit: enzyminductie, vleraagde enzymcapaciteit: enzyminhigibite

Wat houdt hepatobilaire excretie?

Biotransformatie
Renale excretie via urine
Leverexcretie via gal: galproductie 05=00.8 ml/min
efficiënte excretie bij hoge concentratie

Vertel de farmacokinetiek van paracetamol.

Na rolae toediening snel en vrijwel volledig geabsorbeerd.
Cmax wordt na 0,5-2 uur bereikt
Het wordt gemetaboliseerd in de lever, voornamelijk via fase II reacties
Metabolieten worden utigescheiden via de urine.
halfwaarde tijd 1.5-2uur
voorzichtheid geboen bij ernstige nierinsufficëntie of gestoord eleverfunctie

Tot wat worden koolhydraten, eiwitten, vetten en mineralen verteerd?

koolhydraten: monosachariden, glucose, galactose en fructose
eiwitten:aminozuren /di en tripeptiden
vetten: vetzuren, monolglyceriden, cholesterol
Mineralen: natrium kalium calcium nagnesium ijzer hebben speciale transporteiwitten ndig

Welke sappen komen vrij bij secretie vertering?

speeksel
maagsap
gal
pancresassap
dunne darm sap

Hoe vindt de secretie en absorptie van water plaats?

Naar lumen dunne darm 8,5 liter water, 2 liter drinken
in colon 2 liter
uit colon 200-300 g

Wat bevat maagsap? Welke stoffen worden nog meer gesecreteerd?

Corpus
- pariëtale cel: HCl en IF
- hoofdcel: pepsinogeen
- ECL-cel: histamine

Antrum:
- hoofdcel: pepsinogeen
-D cel somatostatine
- G-cel: gastrine

Welke stoffen stimuleren maagsecretie? neurocrien/endocrien/paracrien?

Acetylcholine: neurocrien
Gastrine: endocrien
Histamine: paracrien

Direct pathway:
- acetylcholine, gastrine en histamine stimuleren de pariëtale cel voor secretie van H+ in het lumen

Indirecte pathway:
acetylcholine en gastrine stimulren ECL cellen, die zorgen voro secretie van histamine. Histamine werkt dan op de pariëtale cel.

Hoe werkt de regeling van maagsecretie?

Ach, gastrine, histamine: stimuleren
somatostaitine: remt zuurproductie, dit wordt aangemaakt in D-el

Welke fasen van maagsecretie zijn er?

Basaal (nacht- interdigestief) pH 3-7
Rondom maaltijd: hogere zuurproductie, maagzuurremmers dus half uur voor de maaltijd innemen.

Cephale fase: n. vagus: ruiken, eten, denken --> 30% zuurproductie
Gastrische fase: distensie van maagwand , n. vagus --> 50-60% zuursecretie
Intestinale fase: G-cel duodenum, 5-10% zuursecretie

Wat is het effect van voedsel op maagzuursecretie?

Als er voedsel in de maag komt, gaat het H+ bufferen, daardoor daalt [H+]
H secretie neemt wel toe. Daardoor komt pH op een maximaal punt, daarna gaat pH langzaam weer omhoog.

Leg uit hoe pepsinogeen gesecreteerd en geactiveerd wordt.

Wordt gesecreteerd door de hoofdcellen.
Activatie is pH afhankelijk
INactivatie bij pH > 3.5 (reversibel)
pH > 7.2 (irreversibel)

Snelle activatie bij pH > 3

Wat zorgt voor bescherming maagmucosa?

In epitheel cel : pH = 7.2
Gastric mucoale barrière:
- impermeabel zuur apicale membraan + tight junctions
- muceuze gel-laag over epitheelcellen
- HCO3- rijke laag: handhaaft hogere pH.
Mucuslaag houdt H+ en pepsine tegen.

Wat beschadigt het maagmucosa? Hoe verloopt dit proces?

maagzuur, h. pylori, NSAIDs, prednison
H+ --> mest cel --> histamine, doorbloeding neemt toe, leidt tot inflammatoire respons.

INflammatoire respons --> mucus en HCO3-
HCO3- lost het probleem weer snel op.

HOe ziet de pancreas anatomie er uit?

Ligt in de bovenbuik, achter de maag.
12-20 cm lang, 70-110 gram
Kop, staart en corpus

Exocriene en endocriene klieren.
Exocriene klieren zijn acini: 15-100 acinaire cellen
20 Verschillende zymogenen; enzymen die nog niet geactiveer dzijn

Welke fasen heb je bij de regulatie van pancreassecretie?

Cefale fase: n. vagus, 25%
GAstrische fase: distentie van maag: 10-20 %
Intestinale afse: secretine en CCK vanuit duodenum 50-80%

secretine, CCK, enzymsyntheselipase, amylase, proteasen en secretie

Absorptie van welke stoffen zal als eerste aangetast zijn als er een chronisch probleem is met de alvleesklier?

Grote reserve in enzymfunctie voor koolhydraten en eiwitten, maar lipase beperkend bij ca 80-90% verlies aan pancresaweefsel.

Hoe wordt pancreas secretie geremd?

Vet in distale dunne darm, als er vrije vetzuren zijn leidt dat tot ativatie van ilobrake. Alles dat proximaal gebeurt, komt tot stilstand.

Leg uit hoe bescherming tegen autodigestie werkt.

Excretie als zymogeen (geen enzymatische activiteit) pas actief ind e dunne darm.
Activatie door eneterokinase (trypsinogeen --> trypsine)
Sorteren eiwitten in secretoire granules
Protease-inhibitoren meeverpakken en mee afgeven, ze moeten weer gedeactiveerd worden
Degradatie enzymen door andere nondigestive proteasen

Welk deel van het orgaan is aangedaan bij coeliakie, welke problemen levert dit op?

Coeliakie: duodenum en jejunum, vetabsorptie, lactose hydrlose

Welk deel van het orgaan is aangedaan bij chronische pancreatitis, welke problemen levert dit op?

Exocriene pancreas, vetdigestie

Welk deel van het orgaan is aangetast bij chirurgische resectie van het ileum?

Ileum, cobalamine tekort, galzuur absorptie

Welk deel van het orgaan is aangetast bij primaire lactase deficiëntie?

Dunne darm, lactase hydrolse

Hoe vindt absorptie plaats?

geen : glucose
luminale hydrolyse van polymeer naar monomeer : eiwit --> aminozuur
Brush border hydrloyse van oligomeer naar monomeer : sucrose --> glucose of fructose

Intracellulaire hydrolyse : tripeptide wordt inenterocyt verder afgebroken

Luminale hydrolyse gevolgd door intracellulaire resynthese : triglyceride --> glycerol + vetzuren --> triglyceride in chylomicronen

Hoe vindt vetvertering plaats?

Emulsificatie: kauwen chiurning, maag met behulp van galzouten

Digestie door maag-lipase: vertering begint in de maag. 1 vrij vetzuur wordt afgesplitst, je houdt een diglyceride en vrij vetzuur over. Naar duodenum I-cel: afgifte CCK --> alvleesklier: lipsase dat doet bulk van enzymatische vertering van voedingvet

Alvleesklierlipase in duodenum
- vrije vetzuren + monogliceriden
- micelle met fosfolipiden, galzuren

Gemengd micel gaat naar oppervlakte van het slijmvlies. Daar worden de betanddelen door de enterocyt opgenomen door middel van absorptie en pompen
Vrije vetzuren en monoglyceride worden ind ee nterocyt in elkaar gezet en in een chylmicron afgegeven aan de bloedbaan.

Hoe werkt de vitamine B12 opname?

B12 bevindt zich in voedsel.
In de maag gebonden aan haptocorrin. Dit wordt afgebroken in de maag en cobalamine bindt aan IF.
Dit cobalamine IF complex reist naar terminale ileum
Daar vindt endocytose plaats van B12-IF complex
B12 in plasma, IF wordt er af gehaald, dan binding aan transcobalamine en biologisch beschikbaar.

Wat is de invloed van een teveel aan gastrine?

Gastrine stimuleert pariëtale cellen.
Dit leidt tot HCl secretie.
Door toename H+ raakt de mucus laag beschadigt.
Door de bescaidgde mucus wand komt het maagzuur in contact met de mucosa.
Dor het zuur ontstaat een beschadiging in de mucosa en treed een ontstekingsreactie op.

Wat zijn de eigenschappen van galzouten?

Amfipatisch: hydrofobe en hydrofiele regio's
emulsificatie van vetten
Vorming mixed micelles
Vetabsorptie in proximale dunne darm

Wat gebeurt er als er een verhoogde concentratie galzouten is na een ileocoecaal resectie?

verminderde terugresorptie van water in het colon, dit leidt tot secretoire diarree.

Welke stoffen worden opgenomen in het terminale ileum?

Water, galzouten, vitamine B12, electrolyte.

Wat zijn mogelijke symptomen na een ileocoecaal resectie?

diarree door verminderde galzouten absorptie
anemie door vitamine B12 te kort
Na een normale ioleocoecaal resectie gene probleem met water en electrolyt resorptie door grote capaciteit van de meer proximale dunne darm.

Wat doet het medicijn cholecystyramine?

Geef je bij een te hoog cholesterol gehalte.Bindt galzouten en maakt ze net resorbeerbaar. Ze maakt ze osmotisch inactief. Waardoor ze met de ontlasting worden afgevoerd.

Wat is de functie van resepectievelijk HCl, pepsinogeen/lipase, mucus, intrinsieke factor?

digestie, beschermend, accomodatie voedsel, vitamine B12-abosrptie

Door welk mechanisme ontstaan de zweren bij het Zollinger Ellison syndroom?

Toename HCl secretie zorgt voor beschadiging van de mucosal barier en mucosa.

Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van diarree na ileocoecaal rsectie?

Galzouten verlies door verminderde opname in het lumen. galzouten blijven in de dikke darm, dit trekt water aan.

Door welk mechanisme ontstaat het vit B12 te kort bij een pernicieuze anemie?

tekort aan IF zorgt voor te weinig B12.
G-cellen maken IF aan.

Hoe verklaar je een vitamine B12 tekort bij het gebruik van proton pomp inhibitors?

Verhoging pH onvoldoende afsplitstng eiwitten vast aan B12.
Bindingsplaatsen voor IF moeten vrij gemaakt worden. Als je maagbeschermers gebruikt wordt de protonpom pg eremd, dan wordt minder HCl gesecreteerd, waardoor de pH stijgt.
Je hebt onvoldoende afsplitsing van eiwitten van vitamine 12 van dierlijke eiwitten en de bindingsplaatsen voor IF komen niet virj omdat je achloridie hebt, te krot aan zuur.
B12 kan dan niet worden opgenomen.

Wat is de definitie van diarree?

Toegenomen fecaal water met faecesgewicht > 200 gr/dag
Klinisch: toegenomen waterigheid, volume en ffrequentie >3x per dag van de stoelgang

Hoe is d evochtbalans in het maagdarmkanaal?

8.5 liter pdag vrij gegeven
6.5 liter dunne darm geabsorbeerd, 2 liter gaat naar dikke darm. 1.9 wordt daar geabsorbeerd.

Wat is het vrschil tussen dunne darm en colon van mucosale oppervlak?
Plooien, villi, microvilli, crypten, opname voedingsstoffen, H2o electroliet opname oppervlakte

Dunne darm heeft villi met Kerkingse ploien
Colon heeft geen vili maar haustrae.
Dunne darm neemt voedingsostoffenop, colon nauwelijks
Oppervlakte van de dunne darm is veel groter dan van het colon.

Wanneer krijgt iemand diarree bije en dunne darmziekte?

colon kan 4-5 liter /24 uur opnemen.
als de maximale absorptiecapaciteit wordt overgescrehden van de dikke darm, dan ontstaat er wel diarree.
Er is echter veel restcapcaiteit van het colon om vocht op te nemen.

Secretie vs absorpte, welke stoffen zorgen voor extra secetie, welke voor absorptie?

Secretie: bacteriële enterotoxinen zoals v. cholerae, e. coli, c. difficile
Hormonen: gastrine, prostaglandine
Neurotransminters: serotonine, VIP, histamine
galzuren, laxantia

absorptie:
somatostatine
mineralocorticoïden
glucocorticoïden

Netto absorptie of netto secretie in de dunne darm en colon

Dunne darm
Netto absorptie: water, Na, Cl en K
Netto secretie: HCO3-

Colon
Netto absorptie: water, Na, Cl-
Neto secretie: K+ en HCO3-

Hoe gaat natrium transport door dunne en dikke darm?

jejunum: postglandiaal. Natrium gekoppeld met gluocse (SGLT1) en aminozuren.

duodenum-jejunum: Na-H uitwisselaar

Ileum-proximale colon: pH-neutrale en elektroneutrale uitwisseling (Na-H en Cl-HCO3-)

dIstale colon: elektrogene Natrium absorptie

Wat is het verschil tussen acute en chronsiche diarree?

Acuut:
< 2-4 weken
infectieus: bacterieel, viraal, parasitair

Chronisch:
> 2-4 weken
niet-infecties, kan wel parasitair zijn

Wat is het verschil tussen een dunne darm en coon defect?

Dunne darm:
- voluminieus, dun, brijiig, te veel secreite en te weinig opame.
Lage frequentie
vaak malabsorptie

Dikke darm: kleine hoeveelheden met bloed en slij
hoge frequentie
geen malabsorptie

Wat is het verschil tussen functionele en organische diarre?

Functioneel: geen structurele/metabole oorzaak
Organisch: sructurele oorzaak

Fucntioneel:
> 6 maanden
nooit 's nachts
intemritterend
< 500 g
pijn verminderd na defaectie
vaak slijm, nooit bloed

Organisch:
weken-jaren
dag en nacht
constant of geen pijn
> 500 g
geen samenhang met defaecatie
soms bloed

Wat is inflammatoire diarre

Diarree met bloed erbij, kan veroorzaakt worden door ontsteking of tumor.

Wat is het verschi tussen osmostische en secretoire diarree?

Osmotisch:
- stoffen kunnen niet door impermeabele darmwand.
- er vindt waterplaatsing bplaats bij aanweizgheid van hypertone stoffen om de osmolariteit te neutraliseren.
- stopt bij vasten
- hoge omsolaliteit
- niet voluminieus.

Secretoir:
- actieve intestinale vochtsecretie
- verminderde vochtabbsorptie
- stopt niet bij vasten
- normale osmolaliteit
- waterig, voluminieus

Wat zijn oorzaken voor osmotische diarree?

malabsorptie van koolhydraten/vet door pancrasinsufficientie, coeliake, ziekte van Whipple
Slecht absorbeerbare stoffne
Genetisch defect (lactas edeficiëntie disacharide deficiëntie.

HOe berkeen je de normale electrolieten concentraties in faeces?

2 x [Na+K] = 290 mOsm/kg.
2x vanwege de niet meetbare anionen.

Volgens het osmol gap, wanneer is er sprake van secretoire en osmotische idarree?

Osmolgap = osmolaliteitfaeces - 2 x [Na + K]

Osmolgap < 50 mOsm/liter: secretoire diarree
Osmolgap > 125 mOsm/liter: osmotische diarree

BEschrijf maagsecretie in een feedback systeem.

Geregelde waarde pH
Proces: verlaging pH (positief) EN verhging pH
Controller: extracellulaire stimulatie pairétwle cel door gastrine, hitamine en scethylcholine

Sensor: G-cel en D-cel

Regeling Eten maakr pH hoger. posiireve feedback oxrgt voor mee protonen.
als ph t el aag wordt vindt compensatie plaats

Wat gebeurt er in cefale fase met regelproces maagsecretie.

N. X stimuleert acetylcholine.
stuurt ECL cellen tot productie histamine en enterisch zenuwstelsel zet aan tot gastrineproductie
acetylcholine inactiveert dcel

Wat gebeurt er in gastrische fase met regelproces maagsecretie.

voedsel pH stijgt
productie aminzuren g-cel , waardoor meer gstrine en meer histaminwe wordt geproduceerd.

pH wordt zo laag dat D-cellen geactiveer worden.
die remmen g en ecl cellen.pH normaliseert

Wat gebeurt er me zuurtegraad als geen vodedsel in maag is maar wel act?

ach zet positievr feedback in gang.
negatief van Dcel gaat direct werken m ph normaliseer

Wat is het effect van omeprazol?

protonpomp minder hard werken, maag wordt minder zuur.
Eind van het proces werkt altijd.
veel bacterien in darm

Wat is het effect van cimetidine?

Cimetidine gaat op receptoren voor histamine zitten, zodat histamine niet meer de pariëtale cel kan bereiken. Protonpomp gaat daardoor minder hadr werken. Zuurtegraad werd minder, daardoor minder kans op maagzweren. Dit medicijn werkt alleen als er voedsel in de maag is.

Wat gebeurt er in de intestinale fase met de maagfeedback?

negatieve terugkoppeling: spijsbrij in duodenum zorgt daar voor verlaging pH.
Als pH > 4 in duodenum dan wordt de maagzuursecretie verminerd door: vermindering parasympatische stimulatie van de maag (vagovagale reflex), maagzuursecretie remmende hormonen: cck, somatostatine, vasoactief intestinaal polypeptide, secretine, gastrineinhiberend polypeptide.

Positieve terugkoppeling: als in het duodenum aminzouren komen worden daar G-cellen geatctiverd en middels gastrine wordt de zuursecretie in de maag gestimuleerd.

Wat zou de maagstreek nog voo rinvloed hebben op maagsecretie?

Als re voedsel komt in lege maag, zal maag in antrum oprekken en strekreceptoren in de wand activeren.
Dit leidt tot activatie n. vagus de vagovagale reflex en het ENS (lokale reflex) die middels ach en gastrine release peptide de G-cellena anzetten tot gastrineprouctie.

Sturing en bouw van het maag-darmkanaal

155 belangrijke vragen over Sturing en bouw van het maag-darmkanaal