Startpagina / Samenvattingen / Summary of Gezondheidspsychology / sociaal-mensen-controle

Stress, biopsychosociale factoren en ziekte - Psychosociale stressfactoren

Q: Wat zijn de soorten sociale steun?

Sociale steun voorziet in vier basisfuncties. Emotionele steun of respect betreffen empathie, zorg, bezorgdheid, positieve waardering en aanmoediging. Tastbare of instrumentele steun gaat over directe hulp, bijvoorbeeld in de vorm van geld of klusjes. Informationele steun omvat advies, aanwijzingen, suggesties of feedback. Netwerksteun betreft beschikbaarheid van anderen om tijd met iemand door te brengen.

30 belangrijke vragen over Stress, biopsychosociale factoren en ziekte - Psychosociale stressfactoren

Hoe kan het menselijke reactie op stress verschillen in persoon op tijd?

Gevolg van psychologische en sociale factoren. Sociale factoren gaan over zorg, troost, respect of hulp die iemand ter beschikking staat vanuit mensen of groep.

Mensen met sociale steun geloven dat ze geliefd en gewaardeerd zijn en deel maken van een sociaal netwerk. Sociale steun verwijst naar feitelijk ontvangen steun maar ook iemands ervaren steun

Wat zijn de soorten sociale steun?

Sociale steun voorziet in vier basisfuncties. Emotionele steun of respect betreffen empathie, zorg, bezorgdheid, positieve waardering en aanmoediging.

Tastbare of instrumentele steun gaat over directe hulp, bijvoorbeeld in de vorm van geld of klusjes. Informationele steun omvat advies, aanwijzingen, suggesties of feedback.

Netwerksteun betreft beschikbaarheid van anderen om tijd met iemand door te brengen.

Welke steun word het meeste gegeven en wanneer?

In het algemeen geldt dat mensen meer sociale steun krijgen na stressvolle gebeurtenissen dan op minder stressvolle momenten.

Tastbare steun wordt bijna nooit gegeven, maar informatieve en emotionele steun vaak. Emotionele steun beschermt mensen tegen negatieve emotionele gevolgen van stress.

Wie krijgt er sociale steun?

Niet iedereen krijgt de steun die hij nodig heeft. Meerdere factoren zijn daarop van invloed. Sommige daarvan hebben te maken met de potentiële ontvangers. Zo krijgen mensen waarschijnlijk geen steun als ze mensenschuw zijn, anderen niet helpen of niet assertief genoeg zijn om hulp van anderen te vragen.

Andere factoren hebben betrekking op de potentiële gevers van steun, bijvoorbeeld doordat hen de middelen ontbreken of doordat ze ongevoelig zijn voor de behoeften van anderen. In de ouderdom neemt de sociale steun nogal eens af.

Wat zijn de Gender- en socioculturele verschillen in het ontvangen van steun

De hoeveelheid steun die mensen krijgen hangt mede af van hun geslacht en de socioculturele groepen waartoe zij behoren.

Er is enig bewijs dat vrouwen minder steun krijgen van hun echtgenoten dan andersom, en daarom een beroep doen op vriendinnen voor steun.

Dit sluit aan bij het feit dat vrouwen meestal meer aandacht hebben voor persoonlijke relaties in geval van stress bij zichzelf of anderen.

Wat is de relatie tussen sociale steun, stress en gezondheid?

Sociale steun vermindert de stress die mensen ervaren. Mensen met meer sociale steun hebben ook grotere nachtelijke afnames van hun bloeddruk, wat wijst op betere herstelprocessen. Met experimenten is de fysiologische spanning gemeten bij mensen tijdens het uitvoeren van stressvolle activiteiten, alleen of in aanwezigheid van anderen. Die spanning wordt vaak beoordeeld aan de hand van cardiovasculaire reactiviteit, maar bijvoorbeeld ook van stresshormonen als cortisol.

De resultaten lopen uiteen en hangen onder andere af van de aanwezigheid van een steunende persoon, het vertrouwen dat iemand heeft in aanwezigen, of iemands persoonlijke eigenschappen.

Hoe heeft sociale steun gunstige invloed op iemands gezondheid en sterfte cijfer?

Sociale steun heeft ook een gunstige invloed op iemands gezondheid. Uit prospectief onderzoek van Berkman en Syme blijkt bijvoorbeeld dat in elke leeftijdsgroep het sterftecijfer hoger ligt bij mensen met weinig contacten.

Ander onderzoek laat zien dat sociale steun samengaat met een lager risico op het ontwikkelen van hartproblemen. Meta-analyse bevestigt de correlatie tussen lage sociale steun en een grotere overlijdenskans.

Wat stelt de bufferhypothese over sociale steun en gezondheid?

Volgens de bufferhypothese is sociale steun van invloed door de persoon de beschermen tegen de negatieve effecten van stress. Die beschermende functie is alleen of voornamelijk effectief als de persoon met een sterke stressor te maken heeft.

Het bufferen werkt op twee manieren. Ten eerste beoordelen mensen met veel sociale steun een sterke stressor als minder stressvol dan zij die minder steun krijgen.
Ten tweede beïnvloedt sociale steun iemands reactie op een stressor, na de eerste inschatting

Wat zegt de stress-preventie model?

stelt dat sociale steun helpend is omdat het voorziet in advies en middelen die ons helpen om blootstelling aan stress te vermijden of te minimaliseren. Blootstelling aan stress draagt bij aan allostatische belasting, en sociale steun draagt bij aan een betere gezondheid door deze belasting te verminderen.

Helpt sociale steun altijd met het verminderen van stress?

Sociale steun leidt niet altijd tot afname van stress en verbetering van gezondheid, onder andere doordat we steun niet altijd ervaren als steunend. Dat kan het geval zijn als de geboden hulp onvoldoende of van de verkeerde soort is.

Steun die aansluit bij de behoefte van de ontvanger is het gunstigst. Bovendien kan het ontvangen van steun de boodschap overbrengen dat de ontvanger zelf niet in staat is om zijn problemen op te lossen, wat tot afname van zelfvertrouwen leidt.

Wat is een belangrijke psychosociale factor die van invloed is op mensen die stress ervaren?

De hoeveelheid persoonlijke controle mensen denken te hebben. Het gevoel dat ze beslissingen kunnen nemen en gewenste uitkomsten kunnen bevorderen en ongewenste kunnen vermijden.

Mensen met een sterk gevoel van persoonlijke controle hebben minder spanning van stressoren.

Hoe kunnen mensen controle uitoefenen op gebeurtenissen in hun leven en stress verminderen?

Gedragscontrole en Cognitieve controle

Gedragscontrole betreft het vermogen om door eigen handelen het effect van een stressor te verminderen, doordat het de intensiteit of de duur ervan doet afnemen.
Cognitieve controle is het vermogen om door gedachten de impact van een stressor te beïnvloeden. (Daarnaast zijn er de controlestrategieën beslissingscontrole en informatiecontrole)

Wat word er gezien met de eigen-effectiviteit (self efficicy)

De overtuiging dat we in staat zijn een bepaalde activiteit succesvol uit te voeren.

Mensen maken een schatting van hun kans op succes op basis van voorafgaande ervaringen en besluiten tot een bepaalde activiteit naar gelang hun verwachtingen:

Uitkomstverwachting
Eigen -effectiviteitverwachtin

Hoe ervaren mensen met een sterke self-efficy activiteiten met stress?

Tijdens een stressvolle activiteit correspondeert een toename van hartslag en bloeddruk in het algemeen met de mentale inspanning die geleverd moet worden

Mensen met een sterke eigen-effectiviteit voor die activiteit zijn minder in gevaar en leveren minder mentale inspanning. Oftewel, ze vertonen minder psychologische en fysiologische belasting.

Wat zijn de gender-en socioculturele verschillen in de persoonlijke controle?

Verschillen in persoonlijke controle ontwikkelen zich meestal onder invloed van onze sociale ervaringen.

Zo kunnen ouders en leerkrachten onbedoeld meisjes meer dan jongens het idee geven van externe controle en lage eigen-effectiviteit, wat tot op hoge leeftijd kan doorwerken.

Minderheidsgroepen neigen ook naar externe locus of control, doordat macht en economische vooruitgang maar beperkt binnen hun bereik liggen.

Wat gebeurd er als mensen een langere tijd een lage self efficacy hebben (persoonlijke controle)

Als mensen gedurende langere tijd veel stress ervaren en het gevoel hebben dat niets wat zij doen ertoe doet, voelen ze zich hulpeloos.

Mogelijk stoppen ze daarom met het nastreven van hun doelen, raken ze ervan overtuigd dat ze geen controle hebben over deze en andere gebeurtenissen in hun leven en hebben ze ook daadwerkelijk geen controle meer, ook al zouden ze dat kunnen.

Dit is wat door Seligman aangeleerde hulpeloosheid wordt genoemd, wat hij ziet als een kenmerk van depressie

Hoe zijn persoonlijke controle en gezondheid met elkaar gerelateerd?

Ten eerste kunnen mensen met een sterk gevoel van persoonlijke controle waarschijnlijk hun gezondheid beter in stand houden en ziekte voorkomen.
Ten tweede kunnen mensen, als zij ernstig ziek worden, zich beter aanpassen aan hun ziek zijn en beter werken aan herstel als zij een sterk gevoel van controle hebben. Naar deze relaties is veelvuldig onderzoek gedaan.

Onderzoeken lieten onder andere zien dat pessimistische en hopeloze mensen slechtere gewoonten hebben, meer ziek zijn en minder geneigd zijn iets aan hun ziekte te doen.

Wat voor persoonlijkheidstrekken beïnvloedden de gezondheidsomstandigheden?

stressweerbaarheid (hardiness) word als beschermende persoonlijkheidstrek genoemd waarbij onderscheid maakt tussen mensen die wel of niet ziek worden door stress.

Tot die persoonlijkheidskenmerken behoren control, een gevoel van persoonlijke controle, commitment, dat betrekking heeft op doelgerichtheid en betrokkenheid en challenge, de neiging om veranderingen meer als kansen dan als bedreigingen te zien.

Het concept van stressweerbaarheid is invloedrijk gebleken, hoewel onderzoek ernaar tegenstrijdige resultaten te zien gaf.

Wat doen sterke persoonlijkheijdskenmerken met stressoren?

In theorie zouden mensen door sterke persoonlijkheidskenmerken beter om moeten kunnen gaan met stressoren en minder emotioneel aangedaan moeten zijn onder stressvolle omstandigheden.

In het algemeen hebben onderzoeken die voorspelling ondersteund. Positieve persoonlijkheidskenmerken lijken dus beschermend voor de gezondheid te zijn.

Wat is de vijffactoren moedel van persoonlijkheid?

Neuroticisme versus emotionele stabiliteit De neiging om negatieve emoties als angst en spanning te ervaren, tegenover kalmte en gelijkmatigheid

Extraversie versus introversie
Open, vrolijke en assertieve sociale stijl, tegenover gereserveerdheid en een voorkeur voor rust en alleen zijn

Openheid versus geslotenheid Aangetrokken door nieuwe ervaringen, intellectuele nieuwsgierigheid, in contact met het gevoel, tegenover weerstand tegen verandering

Vriendelijkheid versus antagonisme Altruïsme, empathie en zorg voor anderen, tegenover cynisme, waakzaamheid en wantrouwen

Zorgvuldigheid versus onbetrouwbaarheid
Zelfbeheersing, doelgerichtheid, competentie en betrouwbaarheid tegenover lage ambitie, lusteloosheid en uitstelgedrag

Wat zijn de vier kenmerken van Type A gedragspatroon door Friedman & Rosenman

Friedman en Rosenman onderzochten de relatie tussen stress en hartproblemen en ontdekten dat hartpatiënten vaker dan niet-patiënten gedrag vertonen dat we nu typeren als type A.

Competitieve prestatiegerichtheid
Urgentie
Boosheid/vijandigheid
Krachtig stemgebruik

Wat is type B gedragspatroon van Friedman en Roseman?

Bij het type B-gedragspatroon daarentegen horen lage niveaus van competitiviteit, urgentie en vijandigheid. Mensen met dit gedragspatroon zijn meestal gemakkelijk in de omgang.

Hoe word de type A gedragspatroon gemeten?

Gedrag van type A kan op verschillende manieren gemeten worden. Het Type A Structured Interview wordt als een standaard beschouwd. De scores kunnen consistent in verband worden gebracht met gezondheid, vooral met hartproblemen.

Hoe verschillen type A en type B gedragspatroon met het omgaan van stress?

Mensen met een type A-gedragspatroon reageren anders op stressoren dan mensen met een type B-gedragspatroon. Ze reageren sneller en sterker en beschouwen stressoren als bedreigingen van hun persoonlijke controle.

Ze kiezen vaak voor veeleisende werkzaamheden en activiteiten en roepen vaak boos en competitief gedrag bij anderen op. Hierdoor staan ze vaker bloot aan stressoren en vertonen ze vaker reactiviteit, de fysiologische respons op stressoren.

Wat is het verband tussen Type A gedrag en gezondheidrisicos?

Talloze onderzoeken hebben een verband aangetoond tussen type A-gedrag en coronaire hartziekten, zij het dat het verband mede afhing van de manier waarop het gedrag gemeten werd.

De kans op een vernauwing die leidt tot angina of een hartspier ichemisch leidt of een hartinfarct kan krijgen is aanwezig

Wat is de bvasis van de diathese stressmodel?

Stress leidt bij de een tot ziekten, bij de ander niet. Een reden daarvoor is dat andere factoren van invloed zijn op de gevolgen van stress. Dit vormt de basis van het diathese-stressmodel, het uitgangspunt dat kwetsbaarheid voor een fysieke of psychologische aandoening afhangt van de wisselwerking tussen vatbaarheid voor de aandoening (de diathese) en de hoeveelheid ervaren stress.

De vatbaarheid kan een organische oorzaak hebben of ontstaan door voorafgaande omgevingsomstandigheden.

Wat is de wisselwerking van stress op gedrag en ziekte?

Stress is van invloed op gedrag, wat weer leidt tot ziekte of verslechtering van een bestaande toestand. Die link tussen stress en ziekte via gedrag is te zien in allerlei stressvolle situaties.

Mensen die veel stress ervaren gedragen zich meestal op een manier die hun kans om ziek te worden of zich te verwonden vergroot. Stress bemoeilijkt bovendien het slapen, en de onoplettendheid en zorgeloosheid die hiervan het gevolg zijn dragen waarschijnlijk bij aan een hoog aantal ongevallen onder mensen met stress.

Daarnaast is slaaptekort op zichzelf al stressvol en belemmerend voor een goed herstel van het lichaam.

Hoe werkt stress met de cardiovasculaire reactiviteit?

Cardiovasculaire reactiviteit betreft fysiologische veranderingen die zich voordoen in hart, bloedvaten en bloed in reactie op stressoren

Bij fysieke belasting gaan hartslag en bloeddruk omhoog, om aan de behoefte aan zuurstof te voldoen. Bij psychologische belasting is die behoefte er niet, en de overmaat aan cardiovasculaire reactiviteit is ongezond.
Psychologische stress zorgt ook voor diverse andere cardiovasculaire veranderingen, zoals hoge concentraties bloedplaatjes en stollingsfactoren, wat kan bijdragen aan een hartaanval, hogere niveaus van cholesterol en ontstekingswaarden, wat aderverkalking en vaatvernauwing teweeg kan brengen.

Hoe werkt stress met de reactiviteit van de endocriene stelsel en ziekte?

Een deel van de reactiviteit betreft de activering van de bijnieren, zowel door het sympatisch zenuwstelsel als door de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as

Tijdens stress scheiden de bijnieren hormonen af, vooral catecholaminen en corticosteroïden. De verhoogde endocriene reactiviteit komt overeen met iemands reactiviteit in het dagelijks leven. De hoge hormoonspiegels kunnen tot ziekte leiden door hun effect op het cardiovasculair systeem.

Sociale steun kan overigens de endocriene reactiviteit verminderen. De relatie tussen stress en gezondheid via het endocriene systeem betreft ook het vet in de buikholte

Wat is het effect van de reactiviteit van het immuum systeem en ziekte?

De afscheiding van catecholaminen en corticosteroïden tijdens activering beïnvloedt de gezondheid op nog een manier, namelijk door het functioneren van het immuunsysteem te veranderen. Kortdurende stressoren activeren meestal vooral de aspecifieke immuniteit en onderdrukken de specifieke immuniteit

Chronische stressoren onderdrukken zowel de aspecifieke als de specifieke immune functies. Chronische stressoren zorgen ook voor ontstekingen, die het functioneren van het immuunsystemen kunnen verstoren en gemeten kunnen worden aan de hand van ontstekingswaarden in bloed en speeksel.

onderzoek heeft aangetoond dat een hoog stressniveau de aanmaak van deze T cellen enzymen vermindert en het herstel van beschadigd DNA vermindert.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Summary of Gezondheidspsychology

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding