Startpagina / Samenvattingen / Class notes - SVAA / dieren-oog-licht

Fotoreceptie

29 belangrijke vragen over Fotoreceptie

Voor-en nadeel van binoculair zicht:

Voor: Groot visueel veld
Na: weinig diepte zicht

Welke dieren hebben een binoculair zicht en waarom?

Roof dieren en Primaten.

RD: hun prooi goed kunnen zien, dus scherp en diepte.

Primaten: diepte zicht om takken goed vast te kunnen pakken.

Welke dieren hebben hun ogen voornamelijk lateraal ingepland en waarom?

Prooidieren (zoogdieren) + vissen + reptielen en vogels.

Ze moeten vooral een groot visueel beeld hebben van de omgeving om jacht dieren snel te lokaliseren. Maar dus weinig scherpte en diepte beeld.

Sommige vogels hebben echter 2 foveae, waardoor ze ondanks hun laterale ogen, toch scherp kunnen zien (roofvogels vooral).

Hoe komt het dat binoculaire dieren goed dieptezicht hebben?

Er is in dit geval een overlap van de gezichtsvlakken van beide ogen; het binoculair veld => zorgt voor dieptezicht.

De oogrokken waaruit het oog is opgebouwd zijn:

Retina (L interna + L externa)
Uvea (Choroidea, Corpus ciliare + lensvezels, Iris)
Sclera (+cornea)

Hoe wordt het scherpte beeld bij de amfibieën gerealiseerd?

Scherpte beeld wordt bij alle dieren bekomen door de lens te accommoderen.

Amfibieën doen dit door de lens naar voor de verplaatsen middels spiertjes (mm protractor lentis).

Hoe wordt het scherpte beeld bij reptielen gerealiseerd?

De lens wordt geaccommodeerd idem vogels, alleen geen bot-ringstructuur aanwezig.
Slangen: geen lenskussens, dus ook slechter zicht.

Hoe wordt het scherpte beeld bij vogels gerealiseerd?

Vogels kunnen hun lens accomoderen door gebruik te maken van lenskussens en dwarsgestreepte spiervezels in het corpus ciliare.
Ook hebben vogels nog een bot-ringstructuur (ossiculae sclearae) om de ogen die ook helpen bij de accommodatie van de lens => extra scherp beeld.

Hoe wordt het scherpte beeld bij de zoogdieren gerealiseerd?

Zoogdieren kunnen enkel hun lens accommoderen door het gladspierweefsel van het corpus ciliare en de lensvezels aan te spreken. Dit gebeurd dus geheel automatisch.

Wat is de Iris en wat is de functie ervan?

De iris is een gepigmenteerd deel van het vaatvlies (choroidea) dat de scheiding vormt tussen de voorste en achterste oogkamer en heeft als functie te veel licht te absorberen zodat er maar slechts een kleine bundel licht via de pupil het oog kan binnendringen, de Iris bepaald dus de opening van de pupil.

Leg uit waarom het niet mogelijk is bij amfibieën en reptielen en vogels een pupil reflex waar te nemen.

Deze dieren hebben dwarsgestreept spierweefsel in de iris zitten, dus zij kunnen autonoom hun pupil opening vergroten/verkleinen.

Leg uit waarom de positie van de pupil (horizontaal/verticaal) afhankelijk is van het type lens van het dier.

Dieren met een multifocale lens (een lens met concentrische zones die elk licht op een andere manier breken, zodat alles toch mooi in 1 brandpunt samenvalt) zullen een verticale pupil hebben omdat indien zij een horizontale pupil zouden hebben, niet alle concentrische zones licht zouden kunnen breken.

Waarom hebben sommige dieren een horizontale pupil en andere dieren een verticale?

Verticaal: vooral nachtdieren die overdag ook (voor een bepaalde periode) actief zijn -> goed kleurenzicht.
Roofdieren: hun prooi goed kunnen vangen.
Dieren met een multifocale lens.

Horizontaal: verruimen het gezichtsveld.

Wat zijn iriskorrels, welke dieren hebben deze en wat is hun functie?

Iriskorrels zijn extra structuren op, vooral de pupil rand => zonnebril. Gaat dus te veel licht absorberen.

Uit welke delen is de retina opgebouwd en wat is de functie?

Retina (netvlies) is opgebouwd uit een L interna (staafjes en kegeltjes = lichtgevoelige laag) en een L externa (gepigmenteerd = absorptie van verstrooid licht).
Functie: fotoreceptie.

Waarom kost kijken zoveel energie?

Voor kijken is er ATP nodig en een enzym (opsines) om het trans-retinal om te zetten in cis-retinal. Enkel cis-retinal kan H opnemen...

Wat voor visueel spectrum hebben primaten?

Primaten zijn fructivoren, dus zijn trichromatic (hebben blauwe, groene en rode kegeltjes)

Wat voor visueel spectrum hebben de meeste zoogdieren?

Dichromatisch: hebben nl geen rode kegeltjes...

Wat voor visueel spectrum hebben vogels?

Tetrachromatisch: hebben nog een extra kegeltje: UV

Wat Houdt het beeldcompressie systeem in en waar komt het voor?

In de retina, thv de L interna komt dit systeem voor.
Het komt er op neer dat er honderden miljoenen (vogels vaak veel meer) fotoreceptoren (staafjes en kegeltjes) aanwezig zijn, maar slechts 10 miljoen bipolaire cellen en weer slechts 1 miljoen axonen....

Welke dieren hebben een tapetum lucidum en wat is de functie hiervan?

Is een lichtspiegelende laag net onder de retina, zodat licht minsten 2x de gevoelige laag van de retina moet passeren een soort van recycling van het licht dus. Komt voor bij dier die snachts of bij schemering actief zijn (vissen, krokodillen en vele zoogdieren).

Wat is de area centralis en wat is de functie hiervan?

De plek in de retina waar kegeltjes sterk geconcentreerd aanwezig zijn: de zone waar de focus op valt wanneer we recht voor ons uit kijken.

Functie=> zichtscherpte en onderscheidend vermogen.

Hoe gebeurd de voeding van de retina bij anangiotische dieren?

Vissen (teleost): processus falciformis
Hagedissen: Conus papillaris
Uilen: Pecten (waaier met capilairen)

vanuit al deze structuren dan verder naar alle delen van het oog middels diffusie.

Waar wordt het oogkamervocht geproduceerd?

In de achterste oogkamer thv het corpus ciliare, vloeit vervolgens via de pupil naar de voorste oogkamer, om daar weer opgenomen te worden in de iridocorneale hoek via het trabeculair netwerk en afgevoerd via de ductus van Schlemm. (Voor verdere details zie BWL).

Wat is de cornea en waar komt het voor?

Het vormt de buitenste laag van het oog en is onderdeel van de sclera, maar is doorzichtig en verhoornd.
De grens sclera/cornea heet de limbus.

Waar wordt traanvocht geproduceerd en afgevoerd en wat is de functie?

Functie: vochtig houden van het oog: bescherming.

Geproduceerd in de traanklieren (glandulae lacrimalis, gelegen tussen de conjuctiva en sclera. Voertaf via de mediane ooghoek waar zich de 2 traanpunten zitten met aansluitende buisjes die afvoeren naar de traanzak (nog in de orbita), die weer aansluit op de ductus naslacrimalis en tenslotte afvoert naar de neusholte.

Uitwendige bescherming van het oog:

De oogleden... Worden door alle diersoorten net iets anders gebruikt.

Reptielen: vooral onderste ooglid functioneel + derde ooglid (knipvlies/membrana nictitans).
Derde ooglid is transparant en wordt gebruikt tijdens het duiken.
Slangen: wel oogleden aanwezig, maar zijn vergroeid en volledig transparant, gaan ook vervellen=> ook wel spectacles genoemd.

Amfibieën: trekken oog terug in de orbita (m retractus bulbi) en gaat automatisch het onderste ooglid over de oogbol komen te liggen, dit gebeurd ook tijdens het slikken...

Zoogdieren: bewegelijke oogleden en soms een rudimentair derde ooglid aanwezig: ook wel plica semilunares genoemd, aangezien het meer een plooi is (die halvemaanvormig is).

Functie van het derde oog?

Drede oog of pineale oog: regelt het dag/nacht ritme
Aanwezig bij kikkers en reptielen (behalve schildpadden).

Derde oog bij zoogdieren:

Pijnappel klier (glandula pinealis): licht opnemen (vooral gevoelig voor blauw licht) => hoe meer blauw licht (beeld schermen), hoe lager de melatonine (slaaphormoon) productie: verstoord dus je slaapritme....

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

SVAA

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding