Startpagina / Samenvattingen / SW: Developmental Psychopathology: From Infancy Through Adolescence with DSM-5 Update Supplement / depressie-zelfmoord-kinderen

Stemmingsstoornissen en suïcide

39 belangrijke vragen over Stemmingsstoornissen en suïcide

Wat zijn de verschillende categorieën van depressie volgens de DSM?

Disruptive mood dysregulation disorder

ernstige mate van irritatie en woedeaanvallen

Dysthymia/persistent depressive disorder

depressieve stemming (meer dagen wel dan niet)
minstens 1 jaar bij kinderen, 2 jaar bij volw
half jaar major depression -> ook deze diagnose

major depressive disorder

minstens 2 weken depressieve stemming/verlies van plezier (+ andere symptomen)

Wat is de prevalentie van depressie?

Jonge kinderen: 1-3%
ouere kinderen: 1-3%
adolescenten: 5-6%
lifetime: 15-20% vd adolescenten

gemiddelde leeftijd 1e depressieve episode: 15 jaar
gemiddelde leeftijd dysthyme: 11 jaar

Welke rol spelen culturele factoren en SES bij depressie?

Tussen laden zijn er verschillen in de prevalentie + culturele factoren hebben invloed op de ervaren symptomen.
Westers: weinig zelfredzaamheid is gerelateerd aan depressie. In Azië bestaat deze relatie niet.
Voor volw is er een relatie tussen lage SES en depressie, het is onduidelijk of dit ook voor kinderen geldt.

Wat is het verschil in uiting van depressie in kinderen en volwassenen?

Er is overlap tussen de symptomen:

emotioneel: huilen en verdrietig zijn
cognitief: falen, schuldgevoelens
motivationeel: slechte prestaties, weinig zin in activiteiten
fysiek: verminderde eetlust, somatische klachten

Kinderen hebben ook extra, unieke symptomen:

moeilijkheden zindelijkheid
hoofd tegen de muur slaan
extreem aanhankelijk gedrag
anhedonie: minder zin in spelen (ipv libidoverlies)
vage somatische klachten
prikkelbaarheid
slaapproblemen

Hoe ouder het kind wordt, hoe meer de symptomen lijken op die van volwassenen.

Hoe zit het met de comorbiditeit bij depressie?

40-70% (vd kinderen en adolescenten) heeft andere stoornis
25-50% heeft ook een angststoornis
Boosheid en agressie spelen een belangrijke rol bij depressie in de kindertijd bij jongens.
Bij meisjes kan depressie samengaan met een eetstoornis.
Depressie kan ook samengaan met middelenmisbruik, deze combinatie vergroot de kans op zelfmoord.

Wat is de relatie tussen depressie en angststoornissen?

Tripartite model of emotions: angst en depressie hebben hetzelfde onderliggende negatieve affect.

Welke rol heeft de biologische context bij depressie?

Erfelijkheidsfactor: 0.20-0.45

depressieve ouder -> verhoogde kans

korte allel van het gn voor de 5-HT transporter vergroot de kwetsbaarheid voor depressie
depressie is geassocieerd met benedengemiddelde activering vd linkerhersenhelft

deze helft houdt zich bezig met verwerken van positieve gevoelens
hierdoor wordt de rechterhersenhelft extreem actief

houdt zich bezig met negatieve emoties

Welke rol heeft de individuele context bij depressie?

er is een relatie tussen hechting en depressie
kinderen die geloven dat ze waardeloos zijn, ontwikkelen een kwetsbaarheid

Wat zeggen Blatt en Homann over de relatie tussen hechting en depressie?

Volgens Blatt zijn er 2 soorten depressie

dependent/anaclitic depression

gevoelens van eenzaamheid en hulpeloosheid
angst voor verlating
daardoor extreem aanhankelijk

selfcritical/introjective depression

gevoelens van falen, schuld, minderwaardigheid
angst voor negatieve beoordeling
daardoor hoge eisen

Blatt en Homann stellen dat resistente-ambivalente hechting de kans op de eerste vorm van depressie vergroot. Er is bewijs voor.

Welke rol spelen cognitieve factoren bij depressie?

Beck: de cognitive triad van waardeloosheid, hulpeloosheid en hopeloosheid gaat samen met depressie. Veel bewijs voor.
Bandura's concept van self-efficacy is gerelateerd aan de hulpeloosheid dimensie van Beck.
Self-efficacy: idee dat iemand het vermogen heeft de omgeving te beïnvloeden. Idee van weinig invloed -> gevoelens van hulpeloosheid.

Pikeren is een cognitieve stijl die de kans op depressie vergroot, vooral bij meisjes.

Gebrekkige emotieregulatie (niet herkennen en uiten van eigen emoties) vergroot ook de kans.

Welke rol speelt de familiecontext bij depressie?

Blootstelling aan mishandeling of extreme conflicten tussen ouders
verlies van moeder
ouder van kind depressief

Genetische factoren kunnen een rol spelen, maar opvoedstijl ook. Depressieve ouders zijn vaker teruggetrokken -> weinig genegenheid en positieve feedback. Ze zijn bemoeieriger en schieten snel uit hun slof.

Via welke processen kunnen ouders hun depressie doorgeven?

Joormann et al.:

genetische kwetsbaarheid
onderliggend onvermogen om emoties te reguleren
blootstelling van kind aan negatieve cognities, gedragingen en gevoelens van ouder
grotere context van familieconflicten

Welke rol speelt de sociale context bij depressie?

Weinig sociale steun is een risicofactor. Depressieve kinderen schatten hun sociale vaardigheden laag in, uit onderzoek blijkt dit ook zo te zijn. Gebrekkige interpersoonlijke vaardigheden kunnen zowel de oorzaak als het gevolg van depressie zijn.

Welke rol speelt de culturele context bij depressie?

Depressie komt vaker voor bij gezinnen met een lage SES, waarschijnlijk omdat dit samenhangt met het leven in een slechte buurt, blootstelling aan criminaliteit en het hebben van weinig mogelijkheden in onderwijs.
Meer stressvolle gebeurtenissen -> hogere kans op depressie.

Wat is het integratief model voor depressie van Hammen?

Disfunctionele cognities spelen een grote rol, deze cognities ontstaan door familie-gerelateerde factoren (hechting, opvoeding). Gevoelens, gedachten en gedragingen zijn dynamisch en transactioneel. Zodra er sprake is van depressie wordt de sociale omgeving nog kleiner, wat gevolgen heeft voor de interpersoonlijke vaardigheden (die al niet optimaal zijn).

Wat zijn de interventies bij depressie?

Pharacotherapie

SSRI's verminderen symptomen depressie en zijn effectief voor kinderen en adolescenten. Wel veel bijwerkingen. De combinatie tussen medicatie en therapie is effectiever omdat therapie de cognitieve stijl verandert.

psychodynamische psychotherapie

focus ligt op de onderliggende persoonlijkheidsorganisatie -> teruggaan naar herinneringen jeugd voor ervaringen ontstaan depressie.
onderzoek: effectief, mits er intensief contact is met het kind

verbeteren interpersoonlijke en probleemoplossingsvaardigheden
onderzoek: effectief

interpersoonlijke therapie

focus op sociale vaardigheden
onderzoek: effectief

gezinstherapie

CGT is nog effectiever zodra de ouders ook therapie krijgen. Ouders leren op liefdevolle manier met hun kinderen om te gaan -> symptomen kinderen milder

Wat zijn de definities van de types van bipolaire stoornis?

Bipolair: periodes van depressie wisselen af met periodes van manie: expansief humeur, overactiviteit, irritatie en risicovol gedrag.
Type I: er zijn manische periodes met of zonder depressieve periodes.
Type II: depressieve periodes afgewisseld met hypomanie (milde vorm manie).
Cyclothymia: kleine, snel veranderende stemmingen: hypomanie onderbroken door depressieve symptomen.

Wat is de prevalentie van bipolaire stoornis?

Het komt vaker voor bij kinderen en adolescenten dan gedacht. 4 verklaringen:

symptomen kunnen makkelijk gezien worden als een overdreve vorm van normale puberteit
bipolaire stoornis begint vaak met depressieve periode -> afwachten voor bipolaire stoornis
wordt in de war gehaald met schizofrenie
er wordt gewoonweg vaak niet gekeken naar de kenmerken van BS tijdens de diagnostische interviews

Wat zijn de gevolgen van het geven van een andere classificatie bij bipolaire stoornis?

Medicatie ADHD en antidepressiva verergeren klachten BS
Verschil ADHD en BS

ADHD is constant patroon van overactiviteit/afleiding
BS is verandering van normaal gedrag

Verschil ODD/CD en BS

ODD/CD wraakzuchtig en intentioneel gedrag, zonder schuldgevoelens
BS eerder impulsief en omnipotent (onoverwinnelijk)

Welke behandeling is er voor biplaire stoornis?

Coping with depression-therapie: in groepssessies leren ouders dezelfde interpersoonlijke communicatie en conflictoplossing vaardigheden als de kinderen.
Hechtingsgebaseerde familietherapie: herstellen van relationele scheuren, wat hopeloosheid, eenzaamheid en vervreemding van ouders veroorzaakt heeft in adolescenten.

Welke preventieve programma's zijn er voor bipolaire stoornis?

Er zijn 2 soorten: programma's gericht op risicojongeren en universele programma's.
Voorbeelden van universele:
Penn Resiliency Project: kinderen leren emoties en gedrag zijn gevolgen van onze overtuigingen over negatieve gebeurtenissen + wat onbehulpzame denkstijlen zijn + hoe kun je daarmee omgaan.
Resourceful Adolescentie Programma: 11 sessies, CGT, focus op interpersoonlijke risicofactoren en familie risicofactoren.

Welke rol heeft de biologische context bij bipolaire stoornis?

Erfelijkheidsschatting 20-45%
neuropsychologisch: anterieure limbische netwerk (verantwoordelijk voor emotie- en cognitieve regulatie)
BS geassocieerd met negatieve perinatale gebeurtenissen en ontwikkelingsachterstanden

Welke rol heeft de individuele context bij bipolaire stoornis?

Mensen met BS hebben maladaptieve cognities, namelijk: perfectionisme en excessief doelen nastreven. Ook laten ze problematische cognitieve strategieën zien voor aandachtsregulatie.

Welke rol heeft de familiecontext bij bipolaire stoornis?

Vaak heeft 1 ouder ook BS
families van kinderen met BS zijn minder samenhangend en minder aanpassend en hebben minder conflicten
emotie-uiting (kritiek, negatief affect) zorgt voor terugval bij tieners met BS
mishandeling + verlies van ouder spelen ook een rol

Hoe gaat het vroege verloop van bipolaire stoornis?

Bij jongeren met BS komen de symptomen eerder tot uiting dan bij kinderen met een andere depressieve stoornis. Dit kan twee kanten opgaan:

veel ADHD-achtige symptomen
depressieve symptomen

unipolaire depressie is de meest gediagnosticeerde voorloper van BS.

Hoe gaat de rest van het verloop van bipolaire stoornis?

Weinig over bekend, iig langdurig. Onderzoek: 63% heeft terugval. Slechtere prognose bij vroege totstandkoming, langdurigheid vd stoornis, lage SES en familiegeschiedenis van stemmingsstoornissen.
De hersenen reageren heftiger op kleinere stressoren, dit ontstaat waarschijnlijk als BS vroeger tot uiting komt. Behandeling is daardoor ook moeilijker.

Wat zijn interventies bij biplaire stoornis?

Medicatie: lithium carbonaat (zowel kinderen als volwassenen)

wordt vanwege bijwerkingen nu vaak vervangen door anticonculsanten

familietherapie

verbeteren familierelaties
psycho-educatie
richten op hoop en sociale steun

Welke 5 categorieën zijn er mbt zelfmoord?

Gedachten
intentie
suïcidale gebaren
poging (laag vs. Hoogdodelijk)
voltooide zelfmoord

Wat zijn de sekse- cross-culturele verschillen bij zelfmoord?

Vrouwen proberen vaker zelfmoord te plegen en maken eerder gebruik van laag-dodelijke manieren omdat ze minder geneigd zijn tot gewelddadige manieren. Mannen slagen vaker in het plegen van zelfmoord en maken eerder gebruik van hoog-dodelijke manieren.

Zelfmoord neemt toe tussen de 15-24jr. Landen met gemiddeld of laag inkomen: zelfmoord bij mannen komt 9x vaker voor tussen jonge puberteit en jongvolwassenheid vergeleken bij landen met hoog inkomen.

Welke comorbiditeit zien we vaak bij zelfmoord?

Vaak depressie, 2e grootste stoornis: middelenmisbruik. 1/3 vd jongens die zelfmoord legen hebben een gedragsstoornis.
factoren die bijdragen:

afwijzing peers
omgaan antisociale peers
middelenmisbruik
drop-out van school
impulsiviteit
vermijdend-afhankelijke persoonlijkheidskenmerken

Welke cognitieve factoren zijn betrokken bij zelfmoordneigingen?

Hopeloosheid en slecht interpersoonlijk probleemoplossend vermogen zijn gerelateerd aan zelfmoordpogingen + gedachten. Hopeloosheid valt ook samen met depressie (en geldt dus niet specifiek voor zelfmoord).
Een betere voorspeller is een gebrek aan redenen om te leven.
Kans op herhaling is groot als iemand al eerder een poging heeft gedaan.

Welke sociale factoren zijn betrokken bij zelfmoordneigingen?

Gebrek aan steun van peers
slechte interpersoonlijke vaardigheden
interpersoonlijke stress (ruzie vrienden, einde relatie)
(cyber)pesten (vooral bij meisjes)

jongeren hebben het idee dat ze genegeerd worden, minder vrienden hebben en dat vriendschappen contingent zijn (niet noodzakelijk).

Welke culturele factoren zijn betrokken bij zelfmoordneigingen?

Arm/laag SESS
LHBT-jongeren

In Amerika:

afro-amerikaanse jongeren plegen minder vaak zelfmoord (geloof, steun vanuit familie)
hispanics juist groter risico (autoritaire familie, conflicten ouder-kind door verschillen acculturatie)
komt vaker voor bij native american-jongeren (door armoede, middelenmisbruik)

Wat is de invloed van media en modernisatie op zelfmoord(neigingen)?

Media:

besmetting en idealisatie van zelfmoord

Als reactie daarop zijn er aanbevelingen gekomen:

maak duidelijk hoe serieus de psychologische en sociale problemen zijn
mag niet sensationeel naar voren worden gebracht
nadruk ligt op pathologie, niet als oplossing
mag niet verheerlijkt worden
focus moet niet op de positieve punten van de overledene liggen

Modernisatie kan voor een verhoogd risico zorgen door sociale fragmentatie, individualisering etc.

Wat is het model van Harter over zelfmoord?

Er zijn ideeën over zelfmoord -> samengestelde depressie: lage zelfwaarde, negatief affect en hopeloosheid (eerste 2 zijn sterk gecollereerd) -> deze depressie komt voort uit gevoel van impompetentie en gebrek aan steun -> competentie en steun van peers hangt af van populariteit, vermogen in sport, fysiek uiterlijk, steun van familie hangt af van gedrag en schoolprestaties. Jongeren hechen meer waarde aan competenties gericht op peers MAAR steun van familie maakt het verschil tussen depressieve jongeren en jongeren met zelfmoordgedachten.
Kwaliteit van de steun is belangrijk, het zelfvertrouwen van jongeren is zeer kwetsbaar.

Wat is het model van Jacob's mbt zelfmoordgedachten?

In dit model worden factoren beschreven die leiden tot suïcidale gedachten.

lange geschiedenis van problemen sinds jeugd
versnelling van problemen in de adolescentie
progressief mislukken in het omgaan met en isoleren van sociale relaties
ontbinding van sociale relaties
rechtvaardiging van de zelfmoord

Hoe zitten de interventies mbt zelfmoordneigingen in elkaar?

Interventies moeten zich ook richten op vrienden en familie. Deze krijgen vaak wel signalen over de zelfmoord, maar vangen deze niet goed op of herkennen het niet goed.
Zodra een adolescent bij een psycholoog komt met suïcidale gedachten, wordt er eerst gekeken naar de mate van risico, er kan een crisisinterventie worden ingezet.

Hoe werkt psychotherapie bij zelfmoordneigingen?

Deze richten zich op het veranderen an pathogene gedachten, familietherapie richt zich op communicatie in het gezin en steun.
Een andere therapie is de dialectische gedragstherapie. Hier leert iemand emotieregulatie, stresstolerantie, interpersoonllijk probleemoplossend vermogen en impulscontrole. De kern van deze therapie is mindfulness.

Zijn preventiemethodes voor zelfmoord effectief?

De meeste methodes (113, media) zijn weinig effectief. Preventieprogramma's voor scholen zijn niet effectief omdat ze de jongeren met het meeste risico, mislopen.
Er bestaat het gevaar dat deze methodes/programma's zelfmoord normaliseren, door er geen stigma op te plakken.
Er zijn 3 belangrijke beschermende factoren:

samenhang in de familie
religie
redenen hebben om te leven

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

SW: Developmental Psychopathology: From Infancy Through Adolescence with DSM-5 Update Supplement | 9780077170769 | Patricia Kerig, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.