Samenvatting: Syllabus Maatschappijleer

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Syllabus Maatschappijleer

• 2 Rechtsstaat

• 2.1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat

• Wat zijn algemene omstandigheden die ervoor zorgen dat basisbehoeften van mensen vervuld kunnen worden?

  • Welvaart
    
  • welzijn
  • vrijheid
  • vertrouwen in de staat ( dat ze het beste met hun burgers voor heeft)
    

• 2.1.1 wat is een rechtsstaat?

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2.1.1
  Laat hier meer flashcards zien

• Hoe verschilt een totalitaire staat of politiestaat van een rechtsstaat?

  Politie staat:
  

  • de overheid doet wat zij wil en houdt zich niet aan de regels
  • er is sprake van willekeur:
  • iemand zo behandelen zoals je dat op het moment toevallig uitkomt, ook als dat niet eerlijk is

  totalitaire staat:
  

  • overheid bemoeit zich met alles en iedereen.
  • overheid is oppermachtig

  rechtsstaat:
  

  • burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik  en willekeur van de overheid

• 2.1.1.1 vertrouwen en wederkerigheid

• Wat zijn de voordelen van een rechtsstaat?

  • Relatief veel sociale vrede en cohesie
    
  • vertrouwen en wederkerigheid

  • rechtszekerheid

• 2.1.2 Hoe is de rechtsstaat ontstaan

• Wat voor een eeuw was de achttiende eeuw in Europa?

  De achttiende eeuw was de tijd van de verlichting en van het verlangen naar maatschappelijk geluk.

• 2.1.2.1 Willekeur en uitbuiting

• Wat leidde tot de armoede, uitbuiting en scherpe sociale ongelijkheid in de 17e eeuw?

  • vorsten schuwden geen enkele middelen
  • mensen werden zonder vorm van proces opgepakt en opgesloten

  • openbare ambtenaren werden bij wijze van gunst verkocht
    
  • armen moesten de meeste belasting betalen

• 2.1.2.2 opkomst burgerij

• Waarom was er vanaf de tweede helft van de vijftiende eeuw meer verzet tegen de onrechtvaardige samenleving?

  • De ondernemende burgers die de wereld in waren getrokken, vergaarden wetenschappelijke kennis.
    
  • kennis kon snel verspreid worden door de vijftiende -eeuwse uitvinding van de drukpers.
  • als gevolg hiervan begon de bestaande wereldbeeld en mensbeeld  te wankelen
  • mensen begonnen te realiseren dat oorlogen, armoede en ellende niet voort kwamen uit de wil van God, maar werden veroorzaakt door menselijke heerszucht en hebzucht.
  • de macht van de koning was niet langer vanzelfsprekend

• 2.1.2.4 Sociaal contract

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2.1.2.4
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat waren de uitgangspunten van de filosofie van het sociaal contract?

  • mensen worden in vrijheid en gelijkheid geboren
    
  • mensen hebben ook een overlevingsinstinct en om te overleven moeten mensen om de schaarse bestaansmiddelen strijden
  • mensen hebben daarom bezittingen nodig
  • zolang er geen regels zijn om het "mijn en dijn" te beschermen, dreigt er een permanente oorlog  van allen tegen allen
  • daarom moeten mensen een sociaal contract afsluiten waarin ze tot afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven

• 2.1.2.4.1 De staat als scheidsrechter

• Hoe zou volgens de contractfilosofen er voor gezorgd worden dat mensen zich aan de afspraken in het sociaal contract houden?

  • Staat moet als een scheidsrechter functioneren.
    
  • daarom heeft de staat een monopolie op geweld
  • staat moet de veiligheid van burgers garanderen en hun eigendommen beschermen.

• Hoe zou volgens de contractfilosofen ervoor gezorgd worden dat de staat geen misbruik maakt van zijn geweldsmonopolie?

  • De macht van de staat is gebonden aan het recht
    
  • Staat is dus gebonden aan wat partijen zélf overeenkomen over de wijze waarop ze willen samenleven:
  • wetten die burgers zelf opstellen

• 2.1.2.4.2 staat is meester én knecht

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2.1.2.4.2
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat was het revolutionaire idee van de rechtsstaat zoals dat in de tijd van de verlichting is geformuleerd?

  • De macht mag niet meer worden uitgeoefend door een heerszuchtige vorst die als een absolute monarch heerste
    
  • in het idee van rechtsstaat bepalen burgers zelf de macht die de staat over hen mag uitoefenen