Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Taalfilosofie / propositie-zin-bewering

Zinsbetekenis, propositie en waarheid

Q: Welke twee waarheidsproblemen doen zich voor als we het hebben over zinsbetekenis en waarheid?

1. Ambigu woorden 'Jan loopt naar de bank' Waar: als Jan naar een zitmeubel loopt. Niet waar: als Jan naar een financiële instelling loopt. Deze zin heeft dus twee interpretaties. De waarheidsconditie geldt uitsluitend voor de gekozen interpretatie. 2. Indexicale woorden 'Ik heb hoofdpijn.' 'Ik' is een deiktisch teken dat verwijst naar de spreker die 'ik' zegt. Deiktisch betekent uitgaand van het sprekende ik of jij. Deze zin is alleen waar als de spreker echt hoofdpijn heeft.

17 belangrijke vragen over Zinsbetekenis, propositie en waarheid

Kun je ook een zin begrijpen zonder dat je weet of die zin waar is?

Ja, dat kan. Je hebt bijvoorbeeld de zin: ijzer zet uit bij verhitting. Je begrijpt de betekenis van deze zin, wanneer je weet wat het geval moet zijn wil deze zin waar zijn.

Een ander voorbeeld: Er is buitenaards leven. Je begrijpt de betekenis van de zin, zonder dat je weet of die zin waar is.

Kun je deze zinnen bevragen op hun waarheid?
1. Ik beloof je dat ik op tijd zal zijn.
2. Heeft Jan zijn paraplu in de trein laten liggen?
3. Kom hier!
4. Hierbij wens ik je veel geluk.
5. Het regent.

Van zin 1 tot en met zin 4 kun je niet zeggen dat deze zinnen waar zijn. (belofte, vraag, wens en een bevel) Alleen bij zin 5 (een bewering) kun je de waarheidsvraag stellen.

Welke twee waarheidsproblemen doen zich voor als we het hebben over zinsbetekenis en waarheid?

1. Ambigu woorden
'Jan loopt naar de bank'
Waar: als Jan naar een zitmeubel loopt.
Niet waar: als Jan naar een financiële instelling loopt.

Deze zin heeft dus twee interpretaties. De waarheidsconditie geldt uitsluitend voor de gekozen interpretatie.

2. Indexicale woorden
'Ik heb hoofdpijn.'
'Ik' is een deiktisch teken dat verwijst naar de spreker die 'ik' zegt.
Deiktisch betekent uitgaand van het sprekende ik of jij.
Deze zin is alleen waar als de spreker echt hoofdpijn heeft.

Wat zijn deiktische woorden?

Woorden die hun betekenis krijgen afhankelijk van hun gebruik. Enkele voorbeelden: morgen, hier, nu, jij, dit, dat, daar, etc.

Morgen gratis bier --> het woord morgen is gekoppeld aan degene die het woord uitspreekt.

Hoeveel waarheidswaarden heeft een token?

Elk token heeft één waarheidswaarde, namelijk die op het moment van uitspreken.

Wat is dus allesbepalend als we het hebben over proposities?

De context! De context bepaalt of de condities of een propositie waar is.

Hoeveel token-zinnen en type-zinnen staan hier?
1. Een ding heb ik begeerd.
2. Een ding heb ik begeerd.
3. Een ding heb ik begeerd.

Er staat 1 type-zin en drie token van deze zin.

Bezitten alleen beweringen waarheidswaarde?

Ja! Een bewering brengt een propositie tot uitdrukking.
De propositie is de drager van de waarheidswaarde. De illocutie kan impliciet blijven.

Je kunt met twee verschillende beweringen dezelfde propositie uiten:
De Euromast is hoger dan de Schreierstoren.
De Schreierstoren is lager dan de Euromast.

Waar of niet waar?

Deze bewering is waar. Beide beweringen drukken hetzelfde uit.

Kun je ook een bewering hebben met twee proposities?

Ja. Bijvoorbeeld de bewering: Jan loopt naar de bank.
Dan hebben we een bewering maar twee proposities, omdat bank twee dingen kan betekenen.

Wanneer is de propositie 'Jan is groter dan Piet' waar?

Een propositie is waar en alleen dan waar wanneer dat, wat volgens de propositie het geval is, ook inderdaad het geval is.

De bovenstaande propositie is waar als aan de voorwaarden waaronder de propositie waar is, is voldaan.

Voor wie is een propositie waar?

Een propositie is voor iedereen even waar of onwaar. Je kunt niet zeggen dat iets voor hem/haar waar is en voor mij onwaar.

In hoeverre is de propositie 'Jij bent 25 jaar' waar?

Afhankelijk van de aangesprokenen is deze zin waar of onwaar. Maar dan gaat het steeds om een andere zin (deiktisch!).

Kan een propositie waar zijn in de ene tijd en onwaar in een andere tijd?

Ja. Neem bijvoorbeeld de propositie 'Amsterdam telt meer dan 70.000 inwoners. De propositie in deze bewering is waar voor het jaar 2000, maar niet voor het jaar 1600. Zolang dat niet is gespecificeerd, kun je nog niet zeggen of de propositie waar of onwaar is.

Het gaat erom in welke situatie de propositie waar moet zijn. Zolang dat niet duidelijk is, kunnen we niet zeggen of de propositie waar is.

Wanneer is een propositie waar?

Een propositie kan waar zijn, zonder dat we hebben kunnen aantonen dat ze waar is. Een propositie kan ook onwaar zijn zonder dat we dat hebben kunnen aantonen. We hebben dan te maken met een falsificatie (Popper).
Het is voldoende om te weten onder welke voorwaarden een propositie waar is. Waarheid staat dus los van ons 'kennen'.
Verwar waarheid dus niet met kennis van de waarheid.

Kan een propositie waar zijn in een toekomstige tijd?

Ja. Als ik nu beweer dat het op 1 januari sneeuwt in Amsterdam, dan drukt eze bewering een ware propositie uit wanneer het inderdaad blijkt te sneeuwen. De propositie is al waar voordat de werkelijkheid de waarheid heeft laten ontstaan. De waarheid is dus tijdloos.

Hetzelfde geldt voor onwaarheid: een bewering die niet uitkomt is al onwaar op het moment dat die uitgesproken wordt, wanneer later pas blijkt dat die propositie onwaar blijkt te zijn.

Welke uitspraak kunnen we op dit gebied ontlenen aan Ludwig Josef Johan Wittgenstein?

Waarheid is voldoen aan de condities waarin iets waar is.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Taalfilosofie

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Zinsbetekenis, propositie en waarheid

17 belangrijke vragen over Zinsbetekenis, propositie en waarheid

Kun je ook een zin begrijpen zonder dat je weet of die zin waar is?

Kun je deze zinnen bevragen op hun waarheid?1. Ik beloof je dat ik op tijd zal zijn. 2. Heeft Jan zijn paraplu in de trein laten liggen?3. Kom hier! 4. Hierbij wens ik je veel geluk. 5. Het regent.

Welke twee waarheidsproblemen doen zich voor als we het hebben over zinsbetekenis en waarheid?

Wat zijn deiktische woorden?

Hoeveel waarheidswaarden heeft een token?

Wat is dus allesbepalend als we het hebben over proposities?

Hoeveel token-zinnen en type-zinnen staan hier? 1. Een ding heb ik begeerd.2. Een ding heb ik begeerd.3. Een ding heb ik begeerd.

Bezitten alleen beweringen waarheidswaarde?

Je kunt met twee verschillende beweringen dezelfde propositie uiten:De Euromast is hoger dan de Schreierstoren.De Schreierstoren is lager dan de Euromast. Waar of niet waar?

Kun je ook een bewering hebben met twee proposities?

Wanneer is de propositie 'Jan is groter dan Piet' waar?

Voor wie is een propositie waar?

In hoeverre is de propositie 'Jij bent 25 jaar' waar?

Kan een propositie waar zijn in de ene tijd en onwaar in een andere tijd?

Wanneer is een propositie waar?

Kan een propositie waar zijn in een toekomstige tijd?

Welke uitspraak kunnen we op dit gebied ontlenen aan Ludwig Josef Johan Wittgenstein?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Filosofie van taal en tekst

Class notes - Taalfilosofie

Het volle leven : Nederlandse literatuur en …

Geschiedenis van het Nederlands

Een nieuw vaderland voor de muzen

Voedingsdeskundige

Worm en Donder

Literaire leven in de middeleeuwen

Class notes - Taalkunde II

Class notes - Poëzienanalyse

Class notes - Literatuurgeschiedenis 1562-18…

Class notes - Literatuurfilosofie

Kun je deze zinnen bevragen op hun waarheid?
1. Ik beloof je dat ik op tijd zal zijn.
2. Heeft Jan zijn paraplu in de trein laten liggen?
3. Kom hier!
4. Hierbij wens ik je veel geluk.
5. Het regent.

Hoeveel token-zinnen en type-zinnen staan hier?
1. Een ding heb ik begeerd.
2. Een ding heb ik begeerd.
3. Een ding heb ik begeerd.

Je kunt met twee verschillende beweringen dezelfde propositie uiten:
De Euromast is hoger dan de Schreierstoren.
De Schreierstoren is lager dan de Euromast.

Waar of niet waar?