Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Taalkunde II / taal-woorden-talen

Taalcontact

21 belangrijke vragen over Taalcontact

Welke talen komen we tegen in Nederland?

Nederlands en Fries worden gezien als de officiële talen. Er zijn ook 2 officiële regionale talen: het Nedersaksisch en het Limburgs. De NGT (Nederlandse Gebaren Taal) is nog steeds niet erkend.

Geef een idee van de hoeveelheid verschillende thuistalen.

In Den Haag is er een onderzoek geweest waarbij er 88 verschillende thuistalen gevonden zijn. De 21 meest genoemde thuistalen vormen samen 97% van het totaal aantal gebruikte thuistalen. Dit houdt in dat sommige talen maar door een of twee mensen gesproken worden.

Hoe kun je zien dat je wel of niet te maken hebt met een ontlening uit het Nederlands?

De talen waaraan ontleend wordt moeten qua structuur overeenkomen met de taal die je spreekt. Heel veel woorden hebben te maken met de oorspronkelijke huisraad die mensen hadden. Het zijn relatief simpele woorden. Als we over ontleningen spreken hebben we het dus over de situatie dat het begrip nog niet in de taal zelf voorkwam en daarom ontleend is aan een andere taal.

Een leenwoord is dus een woord dat door een taal is ontleend aan een andere taal. Voorbeelden van leenwoorden:

überhaupt (uit het Duits)
computer (uit het Engels)
bureau (uit het Frans)
sultan (uit het Arabisch)

Als twee groepen bij elkaar komen en beide groepen spreken een andere taal. Hoe wordt er dan bepaald welke taal er gesproken gaat worden?

Als er twee groepen met elkaar in contact komen, dan wordt vaak gekozen voor de dominante groep, maar er kan ook voor een neutrale taal worden gekozen. Soms ontstaat er een pidgin (alleen voor een bepaalde situatie).

Geef een voorbeeld van een morfosyntactische aanpassing bij een ontlening.

een e-mail, twee e-mails, een e-mailtje
saven - ik save - jij savet - zij savede - hij heeft gesaved - de gesavede file

We zien hier dat de Nederlandse grammatica op deze woorden wordt toegepast.

Geef een reden waarom de Bond tegen leenwoorden protest maakt tegen leenwoorden.

De aanleiding hiertoe was het hand over hand toenemen van het ergerlijke gebruik van overbodige Engelse uitdrukkingen in onze taal. De oorspronkelijke werkzaamheden van de Bond bestonden dan ook voornamelijk uit het vinden van Nederlandse gelijkwaardige woorden voor deze Engelse begrippen.

Wat is het belangrijkste verschil tussen een pidgin en een creooltaal?

Een pidgin kan zich ontwikkelen tot een creooltaal. Een pidgin zelf is vrij simpel; een creooltaal heeft meer complexiteit.

Pidgins ontstaan als (volwassen) sprekers met elkaar communiceren zonder gemeenschappelijke taal. De woordenschat wordt ontleend aan de dominante taal (superstratum) en de grammatica wordt vaak ontleend aan het substratum (de onderliggende taal).

Geef vier kenmerken van een pidgin.

I Vereenvoudigde lettergreepstructuur, weinig complexe
klinkers en medeklinkers
I Minimale inflectie
I SVO-woordvolgorde, weinig inbedding
I Kleine woordenschat

Geef enkele voorbeelden bij de 3 varianten van talen die ontstaan zijn door taalcontact.

Varianten buiten Nederland: Indisch-Nederlands, Surinaams-Nederlands.
Varianten binnen Nederland: Arabisch-Nederlands, Turks-Nederlands, Straattaal
Varianten van minderheidstalen: Nederarabisch, Nederturks

Geef vier redenen waardoor een etnolect blijft bestaan.

1) attitude tov etnolect en meerderheidstaal (de houding van de groep is erg belangrijk!)
2) rol oorspronkelijke taal
3) mate van integratie
4) houding autochtone groep tov etnische groep (dit kan ervoor zorgen dat het etnolect afzwakt of juist wordt aangewakkerd

De Turkse gemeenschap is nog steeds erg gesteld op de eigen taal, daarom is het etnolect minder bekend, Zij schakelen eerder tussen het Turs en het Nederlands.

Noem vier dingen waaraan we het Indisch-Nederlands kunnen herkennen?

Deletie van finale t: Hij studeer
Deletie van wederkerende voornaamwoorden: ik moet altijd schamen voor hem
Woordaccent op de laatste lettergreep
Gebruik van Indonesische woorden: soesa, adoe

Noem vier dingen waaraan we het Surinaams-Nederlands kunnen herkennen?

Sterke bilabiale /w/
Frequent gebruik van het hulpwerkwoord gaan
Betekenisuitbreiding (Gebruik van duim voor grote teen)
Uitdrukkingen: Zet die tv dicht, man!

Noem vier dingen waaraan we het Arabisch Nederlands kunnen herkennen.

Gebruik van Arabische woorden
Discourse markers Who(e)lla?(Ik zweer het)
Fonologie: /s/ wordt /sj/
Deletie van voornaamwoorden: vandaag belt (hij) mij
Meisjes die begrijpen niet zo

Waaraan kunnen we het Turks-Nederlands herkennen? (2 zaken)

Insertie van klank bij medeklinkercombinaties (fles wordt feles)
Morfosyntaxis (EMEK MEUBEL TAPIJT i.p.v. EMEK MEUBELS TAPIJTEN)

Wat is er bij het Nederturks aan de hand?

Turken in Nederland zetten de Turkse uitdrukkingen om naar Nederlandse analogie. (Een examen winnen wordt een examen halen --> sinav almak)
De leenvertaling is gebaseerd op de structuur in het Nederlands.

Wat is hier aan de hand? Hüsnü zei, ik weet niet meer wat ze tegen me zei op die bruiloft ama demisti ki eh, 'benim koca bana bir sey demez'

We spreken hier over codewisseling (alternationaal). Volledige woorden of zinnen worden gevolgd door een andere taal. Het volgt elkaar op.

Wat is het verschil tussen alternationele en insertionele codewisseling?

Bij insertionele codewisseling worden er 1 of 2 woorden ingevoegd. Dit gebeurt vaak als er geen woord voor bestaat. We spreken over alternationele codewisseling als twee varianten echt in elkaar worden geschoven.

Geef aan wat in deze zin gebeurt: Kadinin makyajin altinda stoppeltjeslari var. (De vrouw had stoppeltjes onder haar make-up.)

Het meervoudssuffix van het Turks (lari) geeft aan dat het een meervoud is. De grammatica van het Turks is dus sterker dan de scheiding van de talen.

Geef de lexicale en grammaticale kenmerken van straattaal.

lexicale kenmerken:
-nomina en adjectiva uit Sranan, Turks, Arabisch
-verba uit het Engels

grammaticale kenmerken:
-gebruik van hulpwerkwoorden (gaan)
- gebruik van de in plaats van het
-dat weglaten in bijzinnen
-andere woordvolgorde

Wat zijn de functies van straattaal?

onderscheiden van anderen
binding met elkaar

Straattaal wordt meer gesproken als er meer allochtonen in de klas zitten (zo tonen ze respect naar elkaar en krijg je in- en uitsluiting.

Hoe weet je dat het woord Iceberg een ontlening is?

Een berg heet in het Engels een mountain. Als het begrip in de taal zelf zou zijn ontstaan, hadden we gesproken over een icemountain.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Taalkunde II

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Taalcontact

21 belangrijke vragen over Taalcontact

Welke talen komen we tegen in Nederland?

Geef een idee van de hoeveelheid verschillende thuistalen.

Hoe kun je zien dat je wel of niet te maken hebt met een ontlening uit het Nederlands?

Als twee groepen bij elkaar komen en beide groepen spreken een andere taal. Hoe wordt er dan bepaald welke taal er gesproken gaat worden?

Geef een voorbeeld van een morfosyntactische aanpassing bij een ontlening.

Geef een reden waarom de Bond tegen leenwoorden protest maakt tegen leenwoorden.

Wat is het belangrijkste verschil tussen een pidgin en een creooltaal?

Geef vier kenmerken van een pidgin.

Geef enkele voorbeelden bij de 3 varianten van talen die ontstaan zijn door taalcontact.

Geef vier redenen waardoor een etnolect blijft bestaan.

Noem vier dingen waaraan we het Indisch-Nederlands kunnen herkennen?

Noem vier dingen waaraan we het Surinaams-Nederlands kunnen herkennen?

Noem vier dingen waaraan we het Arabisch Nederlands kunnen herkennen.

Waaraan kunnen we het Turks-Nederlands herkennen? (2 zaken)

Wat is er bij het Nederturks aan de hand?

Wat is hier aan de hand? Hüsnü zei, ik weet niet meer wat ze tegen me zei op die bruiloft ama demisti ki eh, 'benim koca bana bir sey demez'

Wat is het verschil tussen alternationele en insertionele codewisseling?

Geef aan wat in deze zin gebeurt: Kadinin makyajin altinda stoppeltjeslari var. (De vrouw had stoppeltjes onder haar make-up.)

Geef de lexicale en grammaticale kenmerken van straattaal.

Wat zijn de functies van straattaal?

Hoe weet je dat het woord Iceberg een ontlening is?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Taalcontact

Class notes - Taalkunde II

Het volle leven : Nederlandse literatuur en …

Geschiedenis van het Nederlands

Een nieuw vaderland voor de muzen

Voedingsdeskundige

Worm en Donder

Literaire leven in de middeleeuwen

Class notes - Poëzienanalyse

Class notes - Literatuurgeschiedenis 1562-18…

Class notes - Taalfilosofie

Class notes - Literatuurfilosofie