Taal en communicatie

20 belangrijke vragen over Taal en communicatie

Wat betekent het dat de menselijke taal productief is?

Het aantal woorden van een taal is heel groot, maar niet oneindig. Doordat de woorden met elkaar gecombineerd kunnen worden, is taal toch een 'open' systeem. Het is niet beperkt tot een eindige verzameling signalen, maar het is productief. De combinatiemogelijkheden maken taal tot een  'productief systeem', waarmee in principe oneindig veel boodschappen gecommuniceerd kunnen worden.

Waarin verschilt de productiviteit van dieren en mensen?

Signalen die in de evolutie ontstaan op de manier die onder het kopje signalen beschreven wordt, hebben in hun geheel één functie. Een dier kan wel over verschillende signalen beschikken, maar deze staan los van elkaar.

Een belangrijke eigenschap van menselijke communicatie is dat we nieuwe, betekenisvolle signalen kunnen maken door eenheden te combineren tot grotere eenheden. Als je de woorden van het Nederlands kent, kun je daar ook dingen mee zeggen die je zelf nog nooit eerder gehoord hebt, en die toch volkomen begrijpelijk zijn, ook voor een toehoorder die die bodschap nog noit eerder gehoord heeft.

Wat is de beperking van de bijendans?

Het is natuurlijk wel duidelijk dat de 'grammatica' van de bijendans heel beperkt is, om zo te zeggen: heel 'klein'. Er zijn maar een paar element (kwispelen, richting, snelheid) en een of twee regels voor het combineren daarvan.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarom kunnen de signalen van dieren moeilijk productief gebruikt worden?

- Het is geritualiseerd gedrag
- Ze kunnen niet veel combinaties maken

Hoe wordt taal bij mensen overgedragen?

We zeggen dat talen niet genetisch van generatie op generatie worden overgedragen, maar cultureel, door middel van leren.

Is er bij de meeste dieren sprake van culturele transmissie?

Bij de meeste dieren niet

Waarom is culturele overdracht niet uniek voor menselijke taal?

In het dierenrijk is het leren van een vocaal communicatiesysteem zelfs enkele keren los van elkaar geëvolueerd: bij papegaaien, kolibries, zangvogels, vleermuizen, walvisssen en dolfijnen en mensen als enige van de primaten. Bij die culturele overgedragen systemen zie je net als bij taal ook dat er dialecten ontstaan, verschillende varianten, gebonden aan een bepaald gebied. Net zoals bij menselijke taal verlopen die ontwikkelingen sneller als een grope communicatief geïsoleerd is.

Waarom heeft de taal van bijen het kenmerk van verplaatsing altijd?

Alle communicatie is gericht op het aanduiden van de plaats van voedsel. Is het voedsel eenmaal gevonden, dan hoeft er niets meer gezegd te worden. Twee bijeen op ontdekkingstocht die tegelijkertijd bovenop een flinke voorraad nectar stuiten, zullen niets aan elkaar vertellen over de zojuist gevonden voorraad. In het 'bijs' bestaat geen manier om 'hier' uit te drukken, alleen maar 'daar'.

Geef een voorbeeld van een dier waar geen verplaatsing voorkomt:

Andere dieren kunnen juist alleen maar over 'hier' praten. Gibbons maken bijvoorbeeld veel geluid om hun territorium af te bakenen, waarmee ze zeggen: 'Ik woon hier!'. Maar gibbons kunnen als ze op strooptocht zijn niet vertellen over hun thuis een paar kilometer verderop. Ze kunnen niet zeggen ik woon daar.

Wat is emotionele lading?

In mensentaal kunnen woorden zowel verwijzen naar dingen als emoties uitdrukken of oproepen. Een woord heeft vaak een emotionele lading, maar mensen kunnen die emotionele lading scheiden van de verwijzende (referentiële) betekenis.

Geef een voorbeeld van hoe communicatie tussen dieren in het algemeen beperkt tot een soort emotionele lading.

De meerkat uit eerdere paragraaf zegt niet werkelijk 'Pas op: arend', maar geeft het signaal 'gevaar uit de lucht'. Dat signaal is een koppeling tussen een alarmgeluid en een aansporing om een veilig heenkomen te zoeken. Het alarmsignaal is wel een verwijzing, maar geen symbolische zoals de woordinterpretatie van mensen. Dat blijkt vooral uit het feit dat het signaal niet in andere contexten gebruikt kan worden en dan een andere betekenis kan krijgen.

Hoe lijkt de communicatie van mensenapen die gebarentaal hebben geleerd, wel emotionele lading te hebben?

Toen een gorilla die jarenlang aan taalexperimenten meedeed voor de zoveelste keer haar beker limonade had omgegooid, kreeg ze geen nieuw glas; ze moest de limonade maar met een rietje van de grond af opdrinken werd haar verteld in gebaren taal. dat deed ze, maar wel ontevreden. Toen haar gevraagd werd hoe zich voelde, antwoordde ze in gebaren: 'Sad elephant'. Hieruit blijkt dat mensen apen in ieder geval in princpe in staat zijn symbolische tekens te leren, en die ook in verschillende contexten, waaronder nieuwe, te gebruiken.

Wat is het aspect waarin menselijke taal het sterkst verschilt andere communicatiesystemen?

Menselijke talen zijn productief, doordat we oneindig veel boodschappen kunnen maken door signalen (woorden) te combineren; maar we kunnen ook nog eens heel makkelijk nieuwe signalen leren en maken - en dat zonder de beperkte hoeveelheid klanken waarmee we dat doen.

Als kind leer je in je eerste twee levensjaren een klein aantal klanken, en daarmee kun je je hele leven over steeds weer nieuwe dingen communiceren.

Breiden dieren hun communicatie systeem zomaar uit?

Dieren zijn veel beperkter. Ten eerste is het tot dusverre niet gelukt om apen meer dan honderd symbolen te leren, en meestal blijft het zelfs bij enkele tientallen. Daarnaast breiden dieren hun communicatiesystemen niet zomaar uit met nieuwe signalen.

Waarom is de bijendans ook gearticuleerd?

Omdat er kwispelbewegingen in te onderscheiden zijn die met dezelfde betekenis ook in andere bijendansen voorkomen.

Waarom is grom van een hond die 'ik ben boos' communiceert, niet gearticuleerd?

Er zijn geen onderdelen in de grom te onderscheiden die met dezelfde functie ook in andere hondenuitingen voorkomen, dus waarmee andere hondenuitingen te maken en te begrijpen zouden zijn.

Wat is dubbele articulatie?

Boodschappen zijn opgebouwd uit betekenisvolle kleinere eenheden, die zelf weer zijn opgebouwd uit betekenisloze kleinere eenheden. Het fenomeen dubbele articulatie is zeker veel zeldzamer, en misschien wel uniek voor de menselijke taal.

Wat is het effect van dubbele articulatie?

Dat de kleinste betekeniseenheden van taal niet direct verbonden zijn aan de kleinste vormeenheden (afzonderlijke klanken) maar aan combinaties daarvan: lettergrepen of combinaties van lettergrepen. Onderdelen van de betekenis BOEK worden bijvoorbeeld niet speciaal uitgedrukt door de B of de OE maar in de combinatie van de klanken BOEK.

Waarom is dubbele articulatie in de evolutie van de menselijke taal een cruciale stap geweest?

De uitdrukkingsmogelijkheden van menselijke taal zijn oneindig groot geworden.

Welke twee systemen van regel voor het combineren van onderdelen tot grotere gehelen bevat de menselijke taal in wezen vanwege dubbele articulatie?

Eentje voor de betekenisloze klanken en lettergrepen en eentje voor betekenisdragende woorden en zinnen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo