Mannelijkheid bedreigd - Het leven van teksten. een inleiding in de literatuurwetenschap (Tekst 6) - Literatuur en samenleving

14 belangrijke vragen over Mannelijkheid bedreigd - Het leven van teksten. een inleiding in de literatuurwetenschap (Tekst 6) - Literatuur en samenleving

Op de vraag hoe afzonderlijke teksten zich verhouden tot de gemeenschappelijke cultuur, en hoe die cultuur zich verhoudt tot de samenleving zijn in de loop der tijd diverse antwoorden gegeven. Van welke vraag en vooronderstelling wordt dan meestal uitgegaan en wat is de visie van Rigney hierop?

Meestal wordt de vraag gesteld hoe een bepaalde tekst een weerspiegeling is van de cultuur van een bepaalde samenleving. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat 'cultuur' en 'samenleving' statische, constante begrippen zijn die door de tekst weerspiegelt zouden worden.
Rigney heeft de visie dat teksten juist een onderdeel vormen van de dynamische ontwikkeling van cultuur en samenleving. Teksten zijn geen passieve 'spiegels'  van de tijd, maar dragen actief bij aan het scheppen van de werkelijkheid, de culturele werkelijkheid wordt mede bepaald/geconstrueerd door teksten.

Hoe komt het standpunt van literatuurwetenschapper Stephen Greenblatt overeen met devisie van Rigney?

Greenblatt beziet cultuur in dynamische termen, cultuur is altijd in beweging. Het denkbare en ondenkbare binnen een cultuur is altijd aan kleine veranderingen onderhevig.
'the circulation of social energy'
Via literatuur/teksten worden ideeën uitgewisseld, herhaald en verspreid. Uitwisseling is de kern van cultuur

Wie is Stephan Greenblatt en wat staat hij voor?

Stephan Greenblatt is een literatuurwetenschapper en boegbeeld van het 'New Historicism'.
Hij spreekt van 'circulatie van sociale energie'.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe past de studie naar de maatschappelijke betekenis van literatuur volgens Greenblatt binnen de term 'cultural poetics'?


Poetics --> De leer van hoe je dingen maakt (=oorspronkelijke betekenis poëtica)
Cultural poetics = de leer, het onderzoek naar hoe cultuur 'gemaakt' wordt
Dit betekent dat alle cultuuruitingen moeten worden bezien vanuit een brede kijk op cultuurgeschiedenis en nooit als een op zichzelf staand, geïsoleerd ding.
Cultuuruitingen, teksten hebben een wisselwerking met hun maatschappelijke omgeving en moeten bestudeerd worden in relatie tot hun cultuurhistorische context.

Welk idee over de 'macht' van literatuur stond centraal in de Marxistische cultuurtheorie, en wat is het verschil met de neo-marxistische zienswijze?

Het idee dat literatuur in staat is het gedrag van mensen te beïnvloeden door vormgeving van hun wereldbeeld.
Marx zag cultuuruitingen vooral als consoliderend, de bevestiging van de macht van de rijken over de arbeiders, de bevestiging van de ongelijkheid op sociaal-economisch vlak. Op subtiele wijze is literatuur in staat de status quo te handhaven door voor te spiegelen dat bepaalde (onrechtvaardige) toestanden als een 'natuurlijk' gegeven beschouwd moeten worden.
Neo-marxisten wezen op het feit dat literatuur bij uitstek een middel kan zijn om de status quo te doorbreken, om bestaande toestanden in een samenleving te doorbreken.

Wat wordt verstaan onder 'Marxistische Cultuurtheorie'?

Opvattingen over cultuur die zijn afgeleid van de theorieën van Karl Marx, en die als gezamenlijke basis hebben het idee dat in de moderne samenleving cultuur direct of indirect in dienst staat van het kapitalisme en degene die daarvan profiteren.

Wat kunnen we zeggen over de verhouding tussen literatuur van een bepaalde periode en de wereld van dat moment? Tussen welke 3 polen kun je de antwoorden op deze vraag zetten? Of met andere woorden, welke functies heeft literatuur in de samenleving?

  1. Conservering. Representatie en herhaling van gangbare zienswijzen, normbevestigend.
  2. Kritiek. Het tegenspreken van de status quo.
  3. Verwerking. Betekenis geven aan de realiteit.

Literatuur als kritiek, wat is de bijzondere rol die literatuur binnen dit domein speelt in relatie tot cultuur?

Het houdt de cultuur in beweging, het gaat verstarring van denkbeelden tegen en bevordert nieuwe denkwijzen en zienswijzen. Het is cultuurkritisch en in staat mensen wakker te schudden en inzicht te geven.

Hoe draagt de literatuur bij aan het innemen van een kritische afstand t.o.v. bestaande zienswijzen, en kan literatuur echt alleen kritisch zijn?

Door als remedie tegen intellectuele en morele verstarring te dienen en nieuwe zienswijzen te bevorderen. Dit zal echter nooit helemaal los kunnen staan van de conserverende werking van de literatuur, omdat een schrijver toch ook altijd aan eigen tijd en cultuur gebonden blijft.

Bij het bezien van literatuur als conservering of als kritiek wordt de aanname gedaan dat veranderingen in de literatuur kunnen leiden tot sociale veranderingen. Omgekeerd kan ook gelden dat veranderingen in het sociale leven leiden tot veranderingen in de literatuur, dwz de literatuur reageert op de realiteit.
Literatuur als 'traumaverwerking', wat is de bijzondere rol die literatuur/kunst kan innemen?

'het onbegrijpelijke, begrijpelijk maken' of zoeken naar een geschikte manier om vorm te geven aan dat wat altijd onvoorstelbaar zal blijven.

Wat wordt verstaan onder traumaverwerking binnen de literatuur?

De literatuur speelt een bijzondere rol in de verwerking van breuken en discontinuïteiten in onze ervaring van de wereld. Ze speelt een rol in de verwerking van trauma´s door ze te verwoorden of verbeelden en aldus een plaats te geven in de culturele herinnering.

Wat is de stelling van Hal Foster (werk: Return of the real, 1996) mbt literatuur/hedendaagse kunst?

Hij zegt dat hedendaagse kunst een reactie is op een realiteit die altijd 'traumatisch' is. Onze kant en klare voorstellingen van de wereld worden op pijnlijke wijze doorgeprikt, kunst heeft een filosofische en zingevende functie. Kunst/literatuur kenmerkt zich door pogingen een ongrijpbare realiteit begrijpelijk of in ieder geval draaglijk te maken.

Greenblatt stelt dat de cultuur bepaalt wat op een gegeven moment denkbaar en ondenkbaar is, wat wel of niet binnen onze 'horizon' valt. Wat is de rol van schrijvers en kunstenaars in deze?

Schrijvers/kunstenaars zijn in staat de grenzen van het denkbare op te rekken naar het ondenkbare en beïnvloeden daarmee de cultuur. Tegelijkertijd zijn ze ook product van hun eigen tijd en zullen ze ook altijd deels gebonden zijn aan de bestaande opvattingen van die tijd.

Waaruit bestaan de ideeën van het 'New Historism'?

Het New Historicism ging voornamelijk uit van de volgende ideeën:
- literaire en niet-literaire teksten (en geschiedenis is zelf ook een tekst) beinvloeden elkaar constant en zijn dus sterk met elkaar verweven.
- geen enkel discours (ook geschiedenis niet) geeft toegang tot onveranderlijke waarheden of een stabiele “menselijke natuur”
- elke vorm van verzet maakt gebruik van de mechanismes die deel uitmaken van het systeem waartegen men zich verzet
- geschiedenis is net als literatuur een vorm van culturele productie

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo