Meerstemmigheid in de veertiende eeuw - Mensurale notatie

6 belangrijke vragen over Meerstemmigheid in de veertiende eeuw - Mensurale notatie

De theoreticus Franco van Keulen had aan het eind van de dertiende eeuw het bestaande systeem van meting van de notenwaarden (mensurering) gemoderniseerd en preciezer gemaakt (Ars cantus mensurabilis, ca 1280).
Hoe werd Franco's systeem aan het begin van de veertiende eeuw al genoemd?

'Oude kunst', 'Ars antiqua', ten opzichte van de vernieuwingen van de Ars Nova.

Wat was het uitgangspunt voor Franco van Keulen?

De perfectio, de maateenheid van een perfecte longa die in drie tijden (drie breves) werd gemeten. Elke brevis kon op haar beurt door ten hoogste drie semibreves worden vervangen. Franco's systeem was gebaseerd op het getal van de perfectie drie, omdat dat het eerste getal is dat een begin een midden en een einde heeft. Een imperfecte longa van twee breves was niet compleet en behoefde aanvulling: pas samen met een brevis vormde zo'n longa een perfectio. Franco onderbouwde zijn uitgangspunt met een verwijzing naar de goddelijke Drie-eenheid.

Zangmeester Petrus de Cruce schreef motetten met snelle notenwaarden in de bovenstem. Hoe heette die vrije vorm van notatie?

Petronisch.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe werd Franco's notatiesysteem verder uitgebouwd?

Door onderscheid aan te brengen in de grafische voorstelling van de semibrevis, zodat haar exacte waarde kon worden afgelezen. De nieuwe waarde, de semibrevis minima (1/9 van een brevis) , kortweg minima genoemd, krijgt een opwaartse stok.

Johannes de Muris werkt in de Notitia Franco's systeem tot in zijn uiterste consequenties uit. Welke niveaus onderscheidt De Muris?

Vier niveaus van meting van de notenwaarden, gradus (trappen) geheten: de verhouding tussen maxima (de oude duplex longa) en longa, die tussen longa en brevis, tussen brevis en semibrevis en ten slotte tussen semibrevis en minima.

Welke dubbelzinnigheid blijft bestaan in de notatie?

Een longa kan perfect (met een waarde van 3 breves) of imperfect (met een waarde van 2 breves) zijn; aan haar uiterlijk is dit echter niet te zien en alleen de combinatie met de omringende noten bepaalt welke waarde de longa heeft; na een imperfecte longa moet een aanvullende breviswaarde volgen (of een onderverdeling daarvan in semibreves).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo