Internationaal publiekrecht - Het verdrag - Het verdrag als rechtsbron

Question

Voor alle in werking getreden verdragen waarbij nederland partij is, geldt dat het daaruit voortvloeiende recht deel uitmaakt van onze rechtsorde. Sterker nog het is de hoogste bron van recht. Hoe heet het stelsel dat NL als een van de weinige landen hanteert?

Answer 1

Het incorporatiestelsel (monistisch systeem). Het verdrag geldt als volkenrechtelijke norm in de nationale rechtsorde. Het is een ongeschreven regel van het nederlands staatsrecht. Vaak is uitvoeringswetgeving noodzakelijk (vanwege legaliteitsbeginsel e.d. - ingrijpen overheid moet immers terug te voeren zijn op een duidelijke bevoegdheidstoekenning).

De tegenhanger is het transformatiesysteem (dualistisch systeem), waarbij het volkenrechtelijk verdrag getransformeerd wordt tot nationaal recht. Eerder is het niet geldig in de nationale rechtsorde.

Answer 2

De aard van de verdragsbepaling geeft hier het antwoord. Is het een instructienorm voor de overheid dan is de verdragbepaling niet ieder verbindend. Was de verdragsbepaling een waarborgnorm, dus gericht op de burger, dan werd zij geacht ieder verbindend te zijn. De burger kan hier rechtstreeks rechten aan ontlenen.

Het onderscheid tussen beiden is niet scherp. Instructienormen bevatten naast een opdracht voor de overheid ook veelal een waarborg voor de burger.

Answer 3

Transformatiestelsel: Een wetsbevel kan alleen afkomstig zijn van de eigen nationale wetgever. Dit systeem heet ookwel het dualistische systeem. Hierbij is sprake van 2 gescheiden rechtsorden: het volkenrechtelijke verdrag moet eerst getransformeerd worden tot nationaal recht alvorens gelding te kunnen hebben in de nationale rechtsorde.
Incorporatiestelsel: het verdrag geldt als zodanig in de nationale rechtsorde (interne werking). Daarmee is het verdrag ook meteen de hoogste rechtsregel. Dit wordt ookwel monistisch systeem genoemd. Eenzelfde rechtsorde.

Answer 4

Nederland kent een incorporatiesysteem. Voor alle in werking getreden verdragen waarbij het Koninkrijk Der Nederlanden partij is, geldt dat het hieruit voorvloeiende recht deel uitmaakt van onze rechtsorde en de hoogste bron van recht is. Na bekendmaking zijn alle overheidsorganen gebonden en hebben wetgever, bestuur en rechter de plicht het uit te voeren dan wel toe te passen, maar uitsluitend en alleen voor zover dat bijnnen de grenzen van hun constitutioonele bevoegdheid valt.

Answer 5

De rechter kan uitsluitend het onverenigbare wettelijke voorschrift buiten toepassing laten als de verdragsbepaling eenieder verbindend is, aldus art. 94 Gw.

Answer 6

Het een ieder verbindende of niet een ieder verbindende karakter van een verdragsbepaling wordt door de (nationale) rechter vastgesteld.

Answer 7

wanneer deze bepaling een eenduidige waarborg bevat

waarborgnorm voor de burger
een eenduidige regel zodat de rechter niet hoeft te kiezen en op de stoel van de rechter hoeft te zitten.

Answer 8

Verdragsrecht dat de rechter kan toepassen zonder de grenzen van zijn constitutionele taakomschrijving te overschrijden. Aanwijzigingen dat dat dit niet het geval is zijn:

het feit dat de verdragsbepaling een waarborg inhoudt voor de burger en
het feit dat de verdragsbepaling een eenduidige regel bevat zodat de rechter niet een keuze hoeft te maken die is voorbehouden aan de wetgever.