Rechtsbronnen en rechtsvinding - De wet - Wetten in formele zin en wetten in materiële zin

38 belangrijke vragen over Rechtsbronnen en rechtsvinding - De wet - Wetten in formele zin en wetten in materiële zin

Wat is een wet in materiële zin?

Een verzameling algemeen verbindende voorschriften, waarbij het uitvaardigende overheidsoverheids orgaan bevoegd was. (Niet gericht tot geïndividualiseerd of te individualiseren personen maa tot een open verzameling van personen)

Is de Burgerlijke Wet een organiseke wet?

Nee, het BW is dus ondanks de grondwettelijke opdracht van het codificatieartikel, geen organieke wet

Wat is de achtergrond dat rechter regeling niet mag toetsen aan Grondwet?

Regering beoordeelt of wet overeenstemt met Grondwet Van vroeger uit is het lastig Grondwet te wijzigen (tweede lezing)

In strijdt met Trias politica.

  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB)?

Een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) is een besluit van de regering. Hierin is de inhoud van een wet verder uitgewerkt. Een AMvB wordt zonder medewerking van de Eerste en Tweede Kamer gemaakt.

Wat houdt de lex supiorior derogat legi inferiori oftewel de superioriteitsregel in?

De hogere 'wet' gaat voor de lagere

Hoe komt een AMvB tot stand?

Een AMvB doorloopt het volgende traject van ontwerp-AMvB naar AMvB:

  • ambtelijke voorbereiding op het ministerie;
  • behandeling in ministerraad;
  • advies van Raad van State;
  • publicatie in het Staatsblad;
  • invoering van de wet.

Een AMvB wordt vastgelegd in de vorm van een Koninklijk Besluit (KB).

Wat wordt bedoeld met 'naar buiten werkend' in de zin van materiële wet?

Hiermee wordt bedoeld dat de voorschriften niet alleen uitsluitend binnen de overheidsorganisatie werkend zijn

Waarin worden alle overige vanwege het rijk vastgestelde algemeen verbindende voorschriften, zoals de ministeriële regelingen bekend gemaakt en onder wiens verantwoording?

Staatscourant, minister van Binnenlandse Zaken

Wat is het verschil tussen een AMvB en een ministeriële regeling?

Een ministeriële regeling en een AMvB zijn beide versnelde vormen van wetgeving. Ze hoeven niet langs de Tweede en Eerste Kamer. Verschillen zijn:

  • Een ministeriële regeling is vaak een verdere uitwerking van een AMvB.
  • Een ministeriële regeling is sneller in te voeren dan een AMvB. Dit komt omdat een AMvB in de ministerraad wordt besproken en advies van de Raad van State nodig heeft. Een ministeriële regeling niet.
  • Een ministeriële regeling wordt in de Staatscourant gepubliceerd en een AMvB in het Staatsblad.

Wat is een wet in 'bloot-formele' zin?

Een wet alleen in formele zin, een besluit van de Staten Generaal dat bedoeld is om in 1 bepaald geval te gelden. Is dus niet algemeen bindend.

B.v. art. 34 en 28 Gw en de begrotingswetten ziet art. 105 eerste lid Gw

Wat is een wet in 'bloot-materiële' zin?

Besluiten van de overheid of overheidsorganen en andere openbare lichamen. Vaak met in de wet de term 'wettelijke voorschriften'.

Op welke manieren kan een wet eindigen

afschaffing, door de loop van de tijd. Dit kan  stilzwijgend gebeuren door een nieuwere wet (posterioritetisregel) of door gewoonte.

Wat houdt het onweerlegbare rechtsvermoeden in (preasumptio iuris et de iure)?

Deugdelijke bekendmaking zodat iedere burger de wet kent. Dit betekent dat men aan de bekend gemaakte wet wordt gehouden ook al kan men aantonen geen kennis te hebben kunnen nemen.

Wetten in materiële zin worden onderscheiden in regels van hogere orde en van lagere orde. Benoem de hiërarchie van wetten in materiële zin.

a. de Grondwet
b. de wetten in formele zin die algemeen verbindende voorschriften inhouden
---
c. de algemene maatregelen van bestuur --> regering
d. de ministeriële regelingen --> individueel lid regering (= de minister)
e. de provinciale verordeningen
f. de gemeentelijke verordeningen, de waterschapskeuren en de verordeningen van andere openbare lichamen

Wat houdt het begrip  praesumptio iuris et de iure in?

De wet heeft pas verbindende kracht als zij is bekendgemaakt praesumptio iuris et de iure - het onweerlegbare vermoeden

Wijken wetten in materiele zin voor de grondwet?

Nee wetten in materiële wijken niet, alleen wetten in formele zin.

De rechter is uitdrukkelijk onbevoegd verklaard om wetten in formele zin te toetsen aan de GW: de rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en verdragen (art. 120 GW) --> toetsingsverbod.
 
Toetsing is in strijd met de Trias Politica.

Volgens het 'toetsingsverbod' van art. 120 Gw is de rechter uitdrukkelijk onbevoegd verklaard om wetten aan de Grondwet te toetsen. Welke wetten mag de rechter wel toetsen?

Zij moeten door de rechter wel worden getoetst aan 'een ieder verbindende bepalingen' van verdragen en van besluiten van internationale organisaties.

Welke regeling is het hoogst binnen het Koninkrijk?

Het Statuut is de hoogste regeling binnen het koninkrijk. Let op!! De Grondwet neemt de bepalingen van het Statuut in acht'.

Noem een reden waarom het Statuur voor het Koninkrijk der Nederlanden is opgesteld?

In de loop van de 2e Wereldoorlog kwam men tot het inzicht dat de oude verhouding tussen Nederland en haar koloniën niet langer kon worden gehandhaafd. Er diende een nieuwe rechtsorde te worden gevestigd.

Noem de uitgangspunten van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.

- op voet van gelijkwaardigheid tezamen hung gemeenschappelijke belangen verzorgen (Koninkrijksregering)
- de eigenbelangen zelfstandig te behartigen (landsregeringen)
- over en weer elkaar bijstand te verlenen

Waar tref je de regelingen aan die gaan over hoe een formele wet tot stand komt?

In de Grondwet (art. 81-88 Gw) en in de Regeling van Orde van de eerst en tweede kamer (boek A12 en boek A13)

Wat betekend het recht van initiatief?

Het recht om voorstellen van wet te doen.

Regering: wetsvoorstel indienen door toezending aan tweede kamer (art. 83 Gw)
Tweede kamer: lid maakt initiatiefvoorstel aanhangig bij de kamer, besluit die tot het aannemen van het voorstel, dan wordt dit ter behandeling doorgestuurd naar de eerste kamer (art. 82 en 85 Gw) --> status van ingediend wetsvoorstel

Werken de oude of de gunstiger bepalingen terug bij verandering van wetgeving?

Art. 1 tweede lid Sr: ' Bij verandering van wetgeving na het tijdstip waarop het feit begaan is, worden de voor de verdachte gunstige bepalingen toegepast'. Die gunstiger strafbepalingen werken wel terug. Het verbod van terugwerkende kracht in het strafrecht betreft dan ook text-decorationalleen nieuwe strafbaarstellingen en text-decorationverzwaring van bestaande strafbaarstellingen.

Wanneer is een wetsvoorstel 'wet'?

- als het wetsvoorstel door de Staten-Generaal (=parlement) is aangenomen
- bekrachtigd door de koning --> handtekening koning en betrokken minister (contrasign)

De minister is verantwoordelijk voor de bekrachtiging van de wet, omdat de koning onschendbaar is, zie art. 42 Gw)

Wat is een bloot formele wet?

Wetten die alleen wet zijn in formele zin zijn de zgn. wetten in  bloot-formele zin, zoals art. 334 Gw waarin het ouderlijk gezag en de voogdij over de minderjarige koning wordt bepaald. Het betreft besluiten van regering en Staten-Generaal die voor één bepaald geval gelden.

Waarop wordt gedoeld met het juridische begrip wet?

Meestal wordt dan gedoeld op de specifieke wijze van totstandkoming.

Besluit van de regering en de volksvertegenwoordiging gezamelijk, de Staten-Generaal. Volgens de in de GW omschreven procedure (art. 81-88 GW). Dit is een "wet in formele zin". Het draagt de benaming wet.

 

Wanneer treedt een bekrachtigde wet in werking?

Zonder uitdrukkelijke afwijkingen (eerder of latere inwerkingtreding, clausule) is dit op de eerste dag van de tweede maand na bekendmaking

B.v. bekendmaking in Staatsblad op 15 augustus, inwerkingtreding op 1 oktober

Wat is een bloot materiële wet?

Wetten in materiële zin zijn meestal niet wetten in formele zin. Vaak zijn algemeen verbindende en naar buiten werkende voorschriften neergelegd in besluiten van de regering alléén (van bestuur) of van individuele leden van de regering Daarnaast zijn er wetten in materiële zin afkomstig van provincies, gemeenten, waterschappen en andere zogenaamde openbare lichamen. Dit zijn wetten in bloot-materiële zin.

Waar wordt nog op gedoeld met het begrip wet?

Op besluiten die zich kenmerken door een bepaalde inhoud.

 

Algemeen verbindende en naar buiten werkende voorschriften van een tot regelgeving bevoegd overheidsorgaan --> "wet in materiële zin"

 

Dit zijn besluiten van Regering en Staten-Generaal of van de Regering alleen (AMVB) of van individuele leden (ministeriële regeling).

Wat is de periode dat een wet in werking treedt na bekendmaking?

De wet treedt pas in werking op 1e dag van de 2e maand na bekendmaking.

Onder wiens verantwoordelijkheid vallen de publicaties in het Staatsblad?

Minister van Justitie

Onder wiens verantwoordelijhkheid vallen de publicaties in de Staatscourtant?

Minister van binnenlandse zaken

Waar herken je een wet in formele zin aan?

Deze herken je aan de citeertitel. Dit is de officiele naam. In speciale bepalingen aan de einde van de Wet neergelegd. Het woord wet komt hierin voor.

Kunnen wetten terugwerkende kracht hebben?

In beginsel niet, maart art. 1 lid 2 Sr bepaald dat gunstigere strafbepalingen wel terugwerkende kracht hebben in geval van:
- bij nieuwe strafbaarstellingen;
- bij verzwaringen van bestaande strafbaarstellingen.

De verbindende kracht van een wet kan eindigen door?

1. Afschaffing
2. Verloop van tijd (uitdrukkelijk of stilzwijgend)
3. Een wet kan in ongebruik raken en zo door gewoonte haar verbindende kracht verliezen
4. Strijdig te zijn met een verbindende bepaling uit een verdrag

Wat is het verschil in de procedure tussen een wet in formele zin en een algemene maatregel van bestuur?

De algemene maatregel van bestuur (amvb) wordt niet in het parlement behandeld.

Waarin is de regering beperkt in het uitvaardigen van amvb's?

De beperking is gelegen in: voorschriften die door straffen kunnen worden gehandhaafd. Deze mogen alleen bij amvb worden gegeven wanneer een wet in formele zin dat uitdrukkelijk toelaat.

Medewerking van de Staten-Generaal is noodzakelijk

Wat verstaat men bij een amvb onder 'delegatie'?

Dit is het verschijnsel dat de wetgever in formele zin niet zelf alle bepalingen over een zekere materie vaststelt, maar voor bepaalde onderdelen de bevoegdheid tot (nadere) regeling overlaat aan andere organen, zoals b.v. de regering.

Herkenbaar aan: 'bij of krachtens wet ...' of termen zoals 'regels, regelt, stelt regels en geregeld'

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo