De algemene vergadering - Stemovereenkomst

Stemovereenkomst = overeenkomst waarbij een/meer aandeelhouders zich verplichten in voorkomende gevallen op bepaalde manier te stemmen (art. 227/117) => materieel gesproken wordt aan aandeelhouder toegekende stemrecht (art. 227/117) van hem afgenomen.

a. overeenkomst tot regeling van 50-50 positie

b. voorvergaderovereenkomst

c. overeenkomst met een derde om te stemmen volgens diens instructies

Stel: A en B richten BV op. ieder 50% aandelen en zijn allebei directeur. Op een gegeven moment zijn zij het onees => zowel in AVA als in bestuursvergadering staken de stemmen.

Stemovereenkomst kan dan inhouden dat partijen in zo'n geval zich wenden tot onpartijdige derde en in volgende vergadering overeenkomstig zijn advies zullen stemmen.

Er kan een bijzondere regeling in statuten worden opgenomen (art. 230/120, lid 1).

Bieden:

a. statuten

b. stemovereenkomst

geen oplossing dan kunnen partijen proberen dmv:

a. enqueteprocedure

b. geschillenregeling

uit de moeilijkheden te komen.

Herhaalde stelling dat stemrecht aandeelhouder is gegeven om zijn belang in vennootschap te dienen.

Bij deze opvatting sluit aan geringe waarde die HR in arrest van 1959 toekent aan AVA als plaats van overleg.

Argument dat HR daarbij gebruikt - blijkens de wet (thans art. 227, 119, lid 1) kunnen aandeelhouders ook bij volmacht stemmen - is overigens zwak.

Volgens schrijver houdt dit niet in dat hij uitsluitend zijn eigen belang mag dienen.

Verplicht tot afweging van alle bij vennootschap betrokken belangen. Zij het dat deze belangenafweging eigen belang gewichtige rol mag spelen.

Dat se niet per se als ongeldig moeten worden beschouwd.

Dat stemovereenkomst onder omstandigheden (denk aan 50-50 positie) aanvaardbare functie kan vervullen.

Wanneer twee/meer vennoten een gezamenlijk bedrijf onderbrengen in een afzonderlijke vennootschap, waarvan iedere partner aandeelhouder wordt.

Meestal gebeurt dat op basis van aandeelhoudersovereenkomst, waarin hoofdlijnen beleid, besluitvorming, financiering, etc worden vastgesteld.

Art. 265/155 spreekt van 'onderlinge regeling tot samenwerking'.

Zo goed als altijd wordt in dergelijke overeenkomst bepalingen die als 'stemovereenkomst' moeten worden aangemerkt opgenomen.

Over het algemeen zijn alle aandeelhouders partij.

Ook de nieuw opgerichte joint venture wordt dikwijls als partij aan joint venture overeenkomst gebonden.

Hiertegen bestaan weinig bezwaren.

Als strijdig met vennootschapsrecht - ook wanneer alle aandeelhouders en vennootschap partij zijn - moet worden aangemerkt stemovereenkomst, die stemmen op zodanige wijze bindt dat aan betrokkenen iedere mogelijkheid tot zelfstandige belangenafweging op grond van ter vergadering of daarvóór te verkrijgen informatie wordt ontnomen.

Om communicatie tussen vennootschap en aandeelhouders en tussen aandeelhouders onderling te verbeteren met hoop dat daardoor AVA als 'forum voor meningsvorming' aan belang zou winnen.

Volgens arrest Aurora (blz. 230) kan een overeenkomst met buitenstaander geoorloofd zijn.

Materieel komt dergelijke overeenkomst erop neer dat aan niet-aandeelhouder zeggenschap wordt verschaft.

Is dat te rijmen met blokkeringsclausule?

Wachter meent dat dergelijke overeenkomsten in strijd zijn met vennootschappelijke orde als zij strekking hebben of er toe leiden dat beleid binnen vennootschap bepaald wordt (beïnvloed wordt?) door anderen dan aandeelhouder zelf.

Overeenkomst houdt dan in dat overige aandeelhouders verplicht zijn voor benoemingsvoorstel van die aandeelhouder te stemmen.

Door dergelijke bepaling, die mn. voorkomt in joint venture verhoudingen, wordt strikt genomen wettelijke benoemingsstelsel opzij gezet.

Art. 24a, lid 1, onder b, waarin het begrip 'dochtermaatschappij' wordt omschreven, gaat echter van geldigheid van dergelijke bepaling uit.

Zij moet dus in beginsel aanvaardbaar geoordeeld worden.

Bij aandeelhouders kan men nog volhouden dat zij tot op grote hoogte eigen belangen mogen behartigen, voor bestuurders en commissarissen geldt dat niet. Zij moeten zich richten naar belang vennootschap en met uitschakeling van eigen belangen alle in aanmerking komende belangen afwegen. Zij hebben in wet en statuten vastgelegde functie bij leiding vennootschap, die zij persoonlijk moeten uitoefenen, waarover zij niet vrij kunnen disponeren.

text-decorationStandpunt HR Wennex (blz. 232): dat contractuele gebondenheid vennootschapsrechtelijk het stemrecht onaangetast laat.

Te vgl met zaak verkopen terwijl hij met ander is overeengekomen die zaak niet te verkopen (blz. 232)

Wie redelijke mate van zekerheid wil hebben dat geen stem wordt uitgebracht in strijd met stemovereenkomst moet boetebeding inbouwen. Niet gedaan => en moet lijden dat wederpartij in wanprestatie stemt => kan in k.d. vorderen, op straffe dwangsom, dat betrokkene op uit te lokken nieuwe vergadering alsnog volgens overeenkomst stemt, waarmee mogelijk eerder genomen besluit ongedaan kan worden gemaakt.

Zie voor opvattingen literatuur (blz. 232).