Bevolking, economie en sociale verhoudingen - Bevolking - Demografische ontwikkelingen

31 belangrijke vragen over Bevolking, economie en sociale verhoudingen - Bevolking - Demografische ontwikkelingen

Vanaf wanneer werd bevolkingsgroei goed bijgehouden?

Vanaf 1800.

Demografische ontwikkelingen in Europa  vóór 1750. Waarvan was de omvang van de bevolking afhankelijk?

Omvang van de bevolking was afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid aan en de verdeling van de bestaansmiddelen.

- Uitbreiding van bestaansmiddelen door ontginning nieuwe gronden en uitbreiding nijverheidsproductie en handel.
- De bevolking paste zich met enige vertraging aan de beschikbare bestaansmiddelen aan.

Le Roy Ladurie: homeostase een economisch systeem waarin een cyclische beweging van groei en contractie de bevolking gevangen houdt.

Waardoor was er voor 1750 een beperkte toename van de bevolking mogelijk?

De toename was afhankelijk van de beschikbare bestaansmiddelen. Bij een mislukte oogst was er hongersnood en sterfte en daardoor afname van de bevolking.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Zijn er cijfers over de bevolkingsontwikkeling vóór 1800?

  • bijna geen volkstellingen
  • schattingen ogv belastingadministratie en kerkelijke doop-, trouw- en begraafregisters
  • in Oost-Europa pas vanaf einde 18e eeuw de Grieks orthodoxe kerk hield geen registers bij)
  • Na concilie van Trente 1545-1563 RK en protestantse kerken registers!

Waarom was er voor 1750 een beperkte demografische groei binnen de agrarische samenleving?

Doordat de bevolking afhankelijk was van de beschikbare en de verdeling van bestaansmiddelen.
Bij uitbreiding van productie versterkte de economische groei.
Maar de economische ontwikkeling bleef achter bij de demografische groei.
De bevolkingsomvang paste zich meestal met de nodige vertraging aan de beschikbare bestaansmiddelen aan.
De bestaansmiddelen waren chronisch te kort, hierdoor ontstond hongersnood.

Op welke drie manieren kon men de hoeveelheid bestaansmiddelen verhogen?

1. Ontginning van nieuwe gronden
2. Nijverheidsproductie
3. Handel

Wat is volgens E. Le Roy Ladurie homeostase

Economisch systeem waarin cyclische beweging van groei en contractie de bevolking gevangen houdt, d.w.z. economische groe gevolgd bevolkingstoename, gevolgd door misoogsten, regressie, gevolgd door bevolkingsafname enzovoorts

Hoe ziet het bevolkingsverloop eruit in Europa tussen 1500 en 1800?

Rond 1500 werd de overbevolking teniet gedaan door de Zwarte Dood.

Daarna tot 1750 een relatief lage bevolkingsgroei van 60 miljoen mensen.  Van 1750 tot 1800 relatief grote bevolkingsgroei van 40 miljoen mensen.

Waardoor werd de Duitse teruggang in bevolking en die in de Balkan en Hongarije veroorzaakt?

- Duits: 30-jarige oorlog (1618-1648)
- Hongaarse vlakte, Balkan: Turkse oorlogen

Welke mogelijkheden waren er voor 1750 om (agrarische) productie te verhogen

Ontginnen van schrale gronden, nijverheid en toename handel

Hoe werd van voor 1800 het bevolkingsaantal vastgesteld?

Er waren nauwelijks tellingen. Uit belastingadministratie (aantal huishoudens) en gezinsreconstructie op basis van doop-, trouw en begrafenisregisters zijn schattingen van het bevolkingsverloop gemaakt

Waarom was in de Europese agrarische samenleving van vóór 1750 slechts een beperkte toename van de bevolking mogelijk?


De omvang van de bevolking was afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid aan en de verdeling van bestaansmiddelen.
Waarbij de economische ontwikkelingen in de regel achterbleven bij de demografische groei.

Wat bekend 'homeostase' (E. Le Roy Ladurie)?

Dit is een economisch systeem waarbij de cyclus van bevolkingsgroei en bevolkingsafname de bevolking gevangen houdt en waaruit moeilijk te ontsnappen is. Vaak doordat de economische ontwikkeling achterblijft bij de demografische groei. Waardoor een tekort aan bestaansmiddelen ontstaat en de bevolking weer krimpt.

Op welke gegevens werd na 1800 volkstellingen in grote delen van Europa uitgevoerd?

Op grond van belastingadministratie, met daarin huishoudens, en op grond van gezinstreconstructie op basis van (kerkelijke) doop-, trouw en begraafregisters zijn schattingen van het bevolkingsverloop te maken.

Waar zette na 1750 de demografische opleving door?

In die gebieden waar de agrarische expansie en uitbreidende nijverheid nieuwe bestaansmiddelen verschaften

Waren er bevolkingsgegevens over Oost-Europa voor 1800?

Nauwelijks, de Grieks-orthodoxe kerk hield geen bevolkingsgegevens bij. Ook door de sterke pluriformiteit van de religie (RK, protestants, Grieks-orthodox, islamistisch).

4. Waar heeft de pest met name huisgehouden in de 14e en vroege 15e eeuw? En waarom daar?


In de dichtbevolkte centra van Zuid- en West-Europa.
Epidemieën waren desastreus in gebieden waar de bevolking dicht opeen leefde en een relatieve overbevolking ontstond. Zuid- en West-Europa kenden meer van dergelijke gebieden dan Oost-Europa.
In Centraal- en Oost-Europa werden alleen door oorlog geteisterde landstreken getroffen en streken met stedelijke centra.

Waarom zijn er wel bevolkingsgegevens in West-Europa bekend van vóór 1800, maar niet in Oost-Europa?


In Oost-Europa hield de Grieks-orthodoxe kerk geen doop- of begraafregisters bij. Daarnaast was er een sterke religieuze pluriformiteit in Oost-Europa sinds de 16e eeuw, hetgeen ook niet bevorderlijk was voor een betrouwbare kerkelijke bevolkingsregistratie.
In West-Europa waren na het concilie van Trente (1545-1563) wel rooms-katholieke registers en ook de protestante kerken hielden dergelijke registraties bij.

Wat was de bevolkingstoename in respectievelijk 1500-1750 en 1750 - 1800?

1500-1750 = lichte toename 60 miljoen in 250 jaar
1750-1800 = snelle toename 40 miljoen in 50 jaar

Waarom is het moeilijk de bevolkingsaantallen te schatten? Geef drie redenen.

1. Voor 1800 zijn nooit volkstellingen uitgevoerd
2. De belastingadministratie werd pas vanaf eind 18e eeuw accuraat bijgehouden in grote delen van Oost-Europa
3. Niet alle kerken hielden registers bij.

Hoe was de bevolkingsgroei in de periode?

Voor 1750 laag (60 miljoen), na 1750 hoog (40 miljoen). Wel grote verschillen in de diverse gebieden.

Welke factoren bevorderden de groei van de metropolen?

  • een administratief centrum waar het surplus van belastingen uit de regio werd besteed aan infrastructuur en luxe
  • door de groei van de handel
  • door de groei van de nijverheid
  • door bevolkingsgroei (een elastisch aanbod van mensen)
  • mensen waren vrij zich te verplaatsen (itt Oost-Europa)
  • door combinatie van de factoren

5. Hoe heeft de bevolkingsgroei zich tussen 1500 en 1750 zich in Europa ontwikkeld?


DE bevolking is in geheel Europa slechts weinig toegenomen: 60 miljoen in 250 jaar tijd.
Tussen 1750 en 1800: 40 miljoen!!!

Waarom waren in Oost-Europa de stedelijke concentraties aanzienlijk kleiner in aantal en omvang?

  • alleen Moskou en St. Petersburg waren administratieve centra.
  • er ontstond geen ambachtelijke of commerciële middenklasse.
  • de kerk of lokale heer dominant (niet de gilden)
  • handel en nieuwbouw persoonlijke inkomsten van kerk of heer
  • landheren hadden controle over de  politiek, militaire ontwikkelingen en interregionale handel

In welke gebieden was groei in eerste helft 16e eeuw?

Europees Rusland, Noordelijk Centraal Europa, Zuidelijke Balkan en Hongarije en de Nederlanden. Daarna stagnatie.

6. Bevolkingsgroei in Europa tijdens het ancien régime?

Zie mindmap en aantekeningen in schrijfblok

Wanneer was er sprake van bevolkingstoename in Europees Rusland?

In de eerste helft van de zestiende eeuw.

In welke landen was na 1650 sterkere groei dan elders?

Engeland, Balkan, Rusland. In mindere mate in Frankrijk en Duitsland.

Hoe verging het de bevolkingsgroei na 1750?

Groei in die gebieden waar de agrarische expansie en nijverheid nieuwe bestaansmiddelen verschaften.

Bevolking in Nederland na 1650?

Er begon een lange periode van stagnatie.


Wat is de oorzaak van de demografische catastrofe van de veertiende en vijftiende eeuw ?


De Zwarte Dood (vooral de dichtbevolkte centra van Zuid- en West-Europa werden getroffen)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo