Kerk en religie in het confessionele tijdperk - De dialectiek van het confessionele tijdperk - De dialectiek van het disciplinering: het ontstaan van lekenelites
29 belangrijke vragen over Kerk en religie in het confessionele tijdperk - De dialectiek van het confessionele tijdperk - De dialectiek van het disciplinering: het ontstaan van lekenelites
Wat werd door zowel de katholieken als de protestanten van iedere gelovige gevraagd?
- Een levend, persoonlijk geloof
Welke eeuw was bij uitstek de eeuw van christelijke vroomheid?
1. De 17e eeuw wordt gezien als de eeuw van de vroomheid. Stichtelijke literatuur vormde naar schatting de helft van de theologische boekenproductie in Europa. Wat hield deze stichtelijke literatuur in?
Stichtelijke literatuur zette aan tot een levend, persoonlijk geloof.
En sommige boeken overschreden de confessionele grenzen tussen katholieken en protestanten.
Bijv.
Imitatio Christi van Thomas a Kempis uit de late middeleeuwen.
Maar binnen de eigen confessionele grenzen had men stichtelijke literatuur. Deze riep op tot:
- boete
- zelfonderzoek
- leven vanuit het geloof
Met een grote nadruk op:
- dood
- hiernamaals
Slechts in geringe mate was de aard van stichtelijke literatuur confessioneel of dogmatisch gebonden.
390
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Wat is het Jansenisme wat ontstond in het midden van de 17e eeuw?
Van Cornelis Jansen, aanvankelijk een dogmatische twist over de interpretatie van Augustinus. De seculiere clerus vond dat een gelovige pas absolutie mocht krijgen als hij echt berouw had getoond.
Wat was bij uitstek de eeuw van de christelijke vroomheid?
2. Het Gouden Kleinood 1582
Wat overschreed letterlijk de grenzen tussen confessies?
Welke werken, die grote invloed zouden hebben op de vroomheid, verschenen in het calvinisme, lutheranisme en katholicisme?
- Practice of Piety van Lewis Bayly (1610) in calvinisme.
- Vier Bucher vom wahren Christentum (1605) van Johann Arndt in het lutheranisme.
- Introduction a la vie devote (1609) van Francois de Sales.
Wat waren de gevolgen van het Jansenisme?
3. In alle kerken stootte het streven om aan de gehele bevolking een vroomheid en ethische praktijk op te leggen die in de ME alleen voor de geestelijke elite gold, ook op weerstanden. Geef voorbeelden.
Katholieken:
- discussie over het jansenisme.
- jansenisme was ontstaan als een dogmatische twist binnen het katholicisme over de interpretatie van Augustinus: seculiere clerus (niet in orde opgenomen, maar onder bisschop) pleitte voor strenge pastorale praktijk en strenge christelijke levenswandel
- de discussie verscheurt in
- 17e eeuw Franse kerk
- 18e eeuw bijna gehele katholieke kerk
Arminianen (Anglicaanse kerk)
- strikte discipline van de geestelijkheid
- maar ook: traditionele volksgebruiken in tact laten
Calvinisten in de Republiek
- conflict tussen coccejanen en voetianen
- strijd om christelijke ethiek: mag een christen dansen of een theater bezoeken
391-393
Welke gevolgen had het streven de ware vromen te verzamelen binnen het protestantisme?
Bv. Valentin Weigel. Hij inspireerde Johannes Arndt, vertegenwoordiger Lutherse kerk waardoor bovenstaande ideeën in Lutherse kerk binnendrongen.
Er ontstonden kleine groepen van ware vromen, conventikels, in de protestantse kerk. De groepen onderscheiden zich door ontwikkeling ritueel gedrag. Bv. De zondagsheiliging (vanuit calvinisme)
Wat wordt bedoeld met Coccejanen en Voetianen?
4. Wat was het alternatief voor een collectieve disciplinering?
Afzonderlijke gelovigen in hun geloof sterken en te hopen dat zij op den duur de maatschappij zouden doordringen.
Hierdoor ontstond er onvermijdelijk een lekenelite, die los stond van de gewone gelovigen.
Bijvoorbeeld
gelovigen die middels de nieuwe zielzorg van de jezuieten aan spirituele oefeningen deden en de grote meerderheid die dat niet deed, hierdoor ontstonden kleine groepjes van devoten ---> verdeling van de sacramentale eenheid die binnen het traditionele katholicisme had bestaan.
393
Op welke weerstand stootten alle kerken bij het streven om aan de hele bevolking een vroomheid en ethische praktijk op te leggen die in de middeleeuwen alleen voor de geestelijke elite gold?
Waar streefden de Engelse Arminianen naar?
Welk stichtelijk werk had grote invloed op de vroomheid binnen het lutheranisme?
5. Binnen het protestantisme had het streven de ware vromen te verzamelen de grootste gevolgen. Welke?
Sinds de Reformatie had naast de gevestigde kerken een stroming bestaan die gekenmerkt werd een allesoverheersende nadruk op spirituele vroomheid, die sterk beïnvloed werd door middeleeuwse mystiek.
Zij beschouwde alle gevestigde kerken als verwerpelijk of onbelangrijk en zocht het heil in het geestelijk leven van het individu.
Hun positie werd versterkt doordat het hun ook was toegestaan zich in kleine groepjes aaneen te sluiten = conventikels.
Zij ontwikkelden ritueel gedrag dat hen onderscheidde van de kerk:
bijvoorbeeld
- zondagsheiliging
- kleding
- taalgebruik
393-394
Wie waren de grote tegenstanders van de Jansenisten?
Welk stichtelijk werk had grote invloed op de vroomheid binnen het Katholicisme?
Wat is het bekendste voorbeeld van ritueel gedrag bij de protestantse groepen?
Tweede helft zestiende eeuw - Palts.
Wat was de opvatting van Francois de Sales in zijn Introduction a la vie dévote (1609)?
Welk stichtelijk werk was het meest succesvol binnen meerdere confessies?
Welk voorbeeld is de bekendste van protestantse groepen ten behoeve van het ontwikkelen van ritueel gedrag dat hen onderscheidde van hun omgeving?
Zondagsheiliging
Welke opvatting van de Jansenisten veroorzaakte in de 17e eeuw een scheuring in de Franse en in de 18e eeuw bijna de hele Katholieke kerk?
Welke separatistische spiritualist beinvloedt Johannes Arndt en zo het protestantisme?
Geef enkele kenmerken van de ware vromen binnen het protestantisme
- Grote nadruk spirituele vroomheid
- Uit afschuw geloofsverdeeldheid zagen zij alle gevestigde kerken als verwerpelijk
- Heil in geestelijk leven zonder kerk
- Zondagsheiliging
- Middeleeuwse mystiek
- separatische spiritualist Valentin Weigel.
Wat stond er in de Imitatio Christie van Thomas a Kempis?
Wat wordt bedoeld met seculiere clerus?
Waarmee wisten protestantse groepen van ware vromen zich te onderscheiden van hun omgeving?
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden