Rede en openbaring in de Verlichting - Het deisme bestreden: het ontstaan van de moderate Enlightenment - De fysicotheologie
29 belangrijke vragen over Rede en openbaring in de Verlichting - Het deisme bestreden: het ontstaan van de moderate Enlightenment - De fysicotheologie
Wat is de oorzaak dat de rekkelijken onwillekeurig in een geloofs-verdedigende richting werden gedreven?
1. De grote natuurkundige ontdekkingen uit de late 17e eeuw leidden tot geloofsverdedigende mechanismen bij de christelijke kerk: apodictische uitspraken van de geopenbaarde godsgeleerdheid. De moderate Enlightenment koos voor een andere benadering. Welke?
Zij gebruikte de zachte overredingskracht van wat gewoonlijk de natuurlijke theologie wordt genoemd.
Zij bleef uiteraard op geruime afstand tov de natuurlijke religie van de deïsten.
Maar zij wilde hun toch wel tegemoetkomen door te stellen dat zij de blote rede alleszins competent achtte om althans Gods bestaan te bewijzen en tevens heel wat van zijn eigenschappen te doorgronden.
Bijvoorbeeld:
Viel zijn voorzienigheid niet duidelijk af te lezen uit de doelmatigheid in de natuur?
Wat verstaat men onder fysicotheologie
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Voor mijn 1e tentamen haalde ik een 6. Toen ben ik gaan zoeken naar manieren om beter te leren en ben ik Study Smart tegen gekomen. Sindsdien heb ik een 9,0 - 8,0 - 7,6 - 8,0 - 8,0 gehaald. Ik raad het echt íédereen aan die het maar horen wil. Ik ben er zo blij mee!!
Met mijn oude methode was ik geslaagd voor maar 3 van de 8 vakken. Sinds ik mijn aantekeningen digitaal maak in study smart, ben ik voor alle vakken de éérste keer geslaagd. StudySmart neemt voor mij de stress van slagen of niet slagen weg.
Door StudySmart gaat het op zo veel vlakken beter met mij. Eerst had ik continu studiestress en ik had nergens tijd voor. Nu voel ik mij rustig en zelfverzekerd (door gebruik van het programma). Eerst haalde ik meestal een 7, nu vaak een 8 of zelfs een 9.
Hey Chris, ik wil je echt hartelijk danken voor het ontwikkelen van het platform. Ik haalde hiervoor altijd rond de 6/10 voor m'n tentamens, nu een 8,6, een 7,9 en een 7,6!!
Sinds ik Study Smart gebruik, is mijn gemiddelde 1 punt gestegen. Ik heb zelfs een statistisch vak met een 10/10 afgerond terwijl ik slecht ben in statistiek. Nu volg ik extra vakken omdat vorig jaar zo goed ging door Study Smart. Veel dank!
Sinds ik ben gaan leren met StudySmart ben ik geslaagd voor al mijn examens!!! Geen herexamens!! Eerst was ik al blij met een voldoende en nu haal ik alleen maar goede cijfers. Veel dank!
Ik heb alle vakken die ik met Study Smart heb geleerd gehaald. Met rechten ben ik van een 5 naar een 8 gegaan! Ik weet nu zeker dat ik al mijn vakken gewoon ga halen.
Ik dacht altijd dat ik goed studeerde. Mijn cijfers waren ook prima. Ik had mij nooit kunnen voorstellen dat ik zo veel beter en sneller zou studeren door het toepassen van deze vaardigheden.
Ik voel mij voor het eerst 100% zeker over de manier waarop ik leer. Ik heb nu het complete overzicht en de structuur die ik nodig had
Door Study Smart kreeg ik weer plezier in het studeren en haalde ik direct betere cijfers. Alles ging ineens beter. Ik raad Study Smart enorm aan aan scholieren en studenten.
Met dit plaform kan ik super snel en gestructueerd studeren. Ik ben nooit meer de weg kwijt in de stof of in mijn aantekeningen en maak veel sneller goede samenvattingen.
Eerst waren mijn aantekeningen een zooitje. Nu gebruik ik Study Smart en studeer ik super gestructureerd. Het helpt mij om tijd te besparen waardoor ik ook andere dingen kan doen die ik belangrijk vind.
Leerlingen die met het systeem hebben gewerkt hebben gewoon een beter resultaat behaald. Het systeem past alle leertrucjes zo toe, dat zowel de kinderen die goed scoren, maar ook zij die minder scoren, aan hun trekken komen.
Hey Chris, ik wil je enorm bedanken. Het vak waar ik vorig jaar nog net een 5,5 voor haalde, heb ik nu voor ditzelfde vak maar liefst een 9,7 gehaald! Mede dankzij jouw methode! Heel erg bedankt!
Het grootste effect is dat mijn kind veel enthousiaster is over school! Elke ouder wilt graag dat zijn kind het goed doet op school, en Study Smart draagt daar aan bij.
Dankzij StudySmart heb ik vorig jaar al mn examens gehaald en ook veel betere punten gehaald. Maar bovenal heb ik nu gewoon een heel goede studiemethode onder de knie, waarmee ik zeker weet dat ik de rest van mijn studie gewoon ga halen.
Wie was Bernard Nieuwentijt? 1715
2. Wat was het doel en de pretentie van een bijzondere vorm van natuurlijke godsgeleerdheid, de fysicotheologie?
Wat is Kosmisch Optimisme?
Hoe werd de Heer gezien door de mensen van de moderate enlightenment?
Deze visie was (voor de protestanten meer dan voor de katholieken) een breuk met het voormalig heersende oud testamentische gekleurd godsbeeld, waarbij God gezien werd als de strenge bestraffer der zonden.
Er waren wel mildere godsbeelden bij vrijzinnige groepen, zoals bv socinianen, deze gingen als eersten de fysicotheologie beoefenen.
De protestantse orthodoxie, zeker het calvinisme wees de fysicotheologie lange tijd af.
Later in de eeuw toen er een optimistischer mensbeeld werd de fysicotheologie wel gebruikt.
Wie sprak: 'Het was toch voor de mens dat de zon opging en het sterrenheer straalde?'
De wereld was zo ingericht dat ze in alles het nut der mensen diende.
3. Waarom was met name de fysico-theologie de aangewezen vorm?
Zij kwam voort uit de scholastische theoligia naturalis, reeds uit de middeleeuwen.
Zij had toen al vooruitgewezen naar de nieuwe tijd, doordat zij soms ook argumenten a posteriori, dwz min of meer empiristisch, naar waarde wist te schatten.
Juist in het newtoniaanse tijdperk waarin het proefondervindelijk of experimenteel onderzoek zo hoog stond aangeschreven moest de fysicotheologie daarom wel een populair middel worden ter weerlegging van de bezwaren van twijfelaars en 'ongelovigen'.
Hoe veranderde het beeld van God?
4. Volgens een hedendaagse historicus heeft de fysicotheologie twee gezichten. Welk wordt gebruikt door de christelijke Verlichting?
Die variant die het onderricht uit het boek der natuur bedoelde als opmaat tot en geenszins als vervanging van het onderwijs uit het boek der openbaring.
De andere variant werd gebruikt door sommige deïsten die deelden in het religieus-natuurkundig enthousiasme.
Zelfs Voltaire was, ondanks zijn afstandelijke godsbeeld, enthousiast over een vroom boek dat uitdrukkelijk bedoeld was om twijfelaars te overtuigen van Gods almacht.
Welk doel had het werk van de Purmerendse arts Bernard Nieuwentijt, Het regt gebruik der wereltbeschouwingen (1715)?
Dit was uitdrukkelijk bedoeld om twijfelaars te overtuigen van Gods almacht.
Wordt met het zoeken van God in de natuur de Bijbel onmisbaar.
Wat was de opvatting van Leibniz, filosoof van de christelijke rationalisme?
Schaduwzijden waren schijnbare onvolkomenheden, maar droegen bij aan de harmonie van het bestaan.
5. Waartoe werd de kennelijke doelmatigheid in de natuur, behalve als bestrijding van de toevalsgedachte gehanteerd?
Voor de troostende prediking der nuttigheid.
De wijze Providentie had de wereld zo ingericht dat in alles het nut der mensen diende.
Daardoor kregen zelfs rampen in de goddelijke economie nog een zinvolle plaats.
Waar bevonden zich de meest enthousiaste beoefenaars van de fysicotheologie?
Zij hadden al eerder milde opvattingen over God waardoor ze enthousiast waren over de fysicotheologie.
6. Wat was inherent aan al deze teleologische beschouwingen?
Kosmisch optimisme: de opvatting van de aanwezigheid van een harmonie in de schepping.
Men ging weliswaar niet voorbij aan de schaduwzijden van het bestaan, maar was toch al gauw geneigd deze af te doen als schijnbare onvolkomendheden in details die goed beschouwd slechts bijdroegen tot de harmonie van het geheel.
Meest typische representanten:
- Gottfried Wilhelm Leibniz, filosoof: God heeft de beste van alle mogelijke werelden geschapen
- Alexander Pope, dichter: All partial evil, is (ten diepste) universal good.
Wat betekende de opvatting van de moderate Enlightenment dat De Heer een wijze vader, de milde verzorger van al wat leeft was, voor de gelovigen?
Bij socinianen, arminianen en bepaalde doopsgezinden bestond dit beeld al langer -> onder hen de eerste en meest enthousiaste beoefenaars fysicotheologie.
Wat is het kosmisch optimisme?
(God had de beste van alle mogelijke werelden geschapen)
Wat vonden de protestante orthodoxen (calvinisten vooral) van de fysicotheologie?
Later, onder invloed van een optimistischer mensbeeld, draaide menig kerklid bij.
Wat was de opvatting van de protestantse orthodoxie, met name de calvinisten t.o.v. Fysicotheologie?
Later milder t.o.v. Fysicotheologie.
Wat is de oorzaak dat de modern Enlightment (de redelijke naar de wereld zo open godsdienstige stroming) onwillekeurig naar een geloofsverdedigende richting dreef?
Wat waren het doel en de pretentie van de fysicotheologie?
9. Waarom nam de protestante orthodoxie, zeker de calvinistische, lange tijd een afwijzende houding aan tav de fysicotheologie?
Haar moeite met de fysicotheologie kwam voort uit een meer fundamentele twijfel omtrent de bestaansmogelijkheden van de natuurlijke godsgeleerdheid als zodanig.
Was de menselijke rede door de erfzonde namelijk niet zo grondig verduisterd dat haar zonder hulp van de goddelijke genade welhaast iedere competentie in religieuze zaken moest worden ontzegd.
Wat is het verschil tussen fysicotheologie en de scholastische theologica naturalis, waar fysicotheologie uit voortgekomen is?
10. Op grond waarvan won de fysicotheologie meer terrein binnen de rechtzinnige protestanten?
Wat betekende de opvatting 'De Heer was een wijze vader, de milde verzorger van al wat leeft', voor de gelovigen?
Hoe veranderde het Godsbeeld aan het begin van de 18e eeuw
Waar grepen de vertegenwoordigers van de moderate Enlightenment naar als redmiddel voor de goddelijke openbaring?
Zachte overredingskracht om de nihilistische vragen die gesteld werden onder invloed van de natuurkundige ontdekkingen te beantwoorden.
Ruime afstand tot de deïsten, maar de rede kon God's bestaan bewijzen en zijn eigenschappen doorvorsen. Zoals zijn voorzienigheid duidelijk af te lezen was uit de doelmatigheid in de natuur.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden
