Rede en openbaring in de Verlichting - Het deisme bestreden: het ontstaan van de moderate Enlightenment - Een optimistischer mensbeeld gevolgen daarvan

23 belangrijke vragen over Rede en openbaring in de Verlichting - Het deisme bestreden: het ontstaan van de moderate Enlightenment - Een optimistischer mensbeeld gevolgen daarvan

Wat veranderde er in de 18e eeuw ten aanzien van het wereldbeeld?

Het werd positiever. De erfzonde leek hersteld te kunnen worden. Jezus was niet gekomen om de natuur te vernietigen, maar om hem te vervolmaken.

Wat is het tweede kenmerkend aspect van de christelijke verlichting?

Van oudsher was er een pessimistische antropologie die aan de openbaring werd ontleend. Deze was in de verlichte eeuw aan steeds meer kritiek onderhevig.
Het positieve mensbeeld wat hiervoor in de plaats kwam (gelegitimeerd op de redelijke natuur van de mens, de rede) was naast de fysicotheologie een tweede aspect.

Een mentaliteit verandering voltrok zich in de loop van de 18e eeuw zowel bij de protestanten als bij de katholieken. De erfzonde is in beide hoofdstromen van het christendom terug te vinden.

1. Waarom is een positiever mensbeeld eveneens een kenmerk van de christelijke Verlichting?


Omdat het gelegitimeerd werd met een beroep op de rede, op de redelijke natuur van de mens.

Wel moet opgemerkt worden dat dit criterium een grotere onderscheidende kracht heeft tov de (protestantse) orthodoxie dan tov de radicale Verlichting, aangezien de rooskleurige mensvisie van deze laatste slechts een gradueel verschil vertoonde met die van moderate Enlightenment.
Bovendien hadden niet alleen de Engelse dissenters, maar ook in katholieke kring al veel langer tamelijk optimistische denkbeelden over de menselijke natuur.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zei John Locke over deze positieve ontwikkeling?

Hij zag de mens als een tabula rasa, alles was nog te leren en bij te schaven.Nature-nurture.

Veel intellectuelen kregen groot vertrouwen in de menselijke rede, waar achte zij de mens toe in staat?

De menselijke rede zou in staat zijn om de gevolgen van de erfzonde in belangrijke mate te herstellen. Niet onwil maar onkunde was de diepste oorzaak van de ellende voor mensen. Daarom vormde de verspreiding van het licht der kennis het middel bij uitstek tot het bereiken van het individuele en sociale geluk.
Was de voortgaande kennisverwerking ook niet de aanvulling van Gods plannen met de mens?

Educatie werd steeds belangrijker in de 2e helft van de 18e eeuw. Hoe?

Rousseau schreef ook pedagogische stukken. Hij was voor een natuurlijke opvoeding. De educatie diende aan te sluiten bij de belevingswereld van het kind.

Wat gold voor de katholieken als voor de protestanten?

De oude katholieke augustiaanse traditie die een tegenstelling zag in het vertrouwen in de menselijke rede, net als de sombere protestantse mensvisie verloor hun betekenis.
Rede en openbaring, natuur en genade werden meer dan voorheen als zaken die in elkaars verlengde liggen gezien.

Zoals Jacques Abbadie (1654-1727) de mentaliteitsverandering beschreef, Jezus is niet gekomen om de natuur te vernietigen, maar om hem te volmaken. De mens was dan niet volmaakt, als verstandig christen, kon hij in belangrijke mate vervolmaakbaar zijn.
Deze visie werd in het 18e eeuwse Nederland ook populair.

Wie noemde de mens bij zijn geboorte een onbeschreven blad?

John Locke (1632-1704).
De mens gold voor velen als in hoge mate opvoedbaar.

Welk opvoedkundig inzicht schiep de pedagoog J.B. Basedow (1724-1790)?

In het, door hem opgerichte, Philantropium te Dessau werden kinderen vooral aangespoord tot zelfwerkzaamheid, discussie en diverse vormen van spelend leren.

Wat was het Phillantropium van Basedow?

Dat was een school in 1774 waar ze lesgaven op de manie waarop het hedentendage nog wordt gedaan.

Had de opvatting van de optimistische antropologie, van de opvoedbaarheid ook invloed op volwassenen?

Voor volwassenen had de opvatting ook gevolgen.
- Volksaufklärung, een onradicale, paternalistische vorm van verlichting die vooroordelen en bijgeloof bestreden bij minder ontwikkelde mensen.
- In de trend van menselijke waardigheid, werden strafrechtelijke straffen minder streng en wreed. De overheid kon niet achter blijven bij de onderwijs methode. gerechtelijke autoriteiten pasten heropvoeding van delinquenten toe en misdaadpreventie.
Niet alleen de mens, maar ook de samenleving is veranderbaar. Environmentalism.

Wat waren gevolgen van een optimistischer mensbeeld voor volwassenen en wat betekent de term Volksaufklarung hierbij?

Dit hoorde bij de Modern Enlightenment/optimistische antropologie:

Gestoeld op de opvatting van de volstrekte opvoedbaarheid van de mens kwam er ook aandacht voor bejegening van volwassenen.

Volksaufklärung was een weinig radicale en vaak wat paternalistische vorm van Verlichting: beijvering om vooroordelen en bijgeloof te bestrijden bij de minder ontwikkelden in stad en land.

Ook in de strafrechtelijk praktijk werden strenge, wrede straffen steeds minder aanvaardbaar. Heropvoeding delinquenten en misdaadpreventie kregen aandacht: de mens was veranderbaar, een betere omgeving maakte betere mensen.

Wetgever diende verstandige wetten te maken, beroepend op het goede in de mens.

Waar zagen vertegenwoordigers van de moderate enlightment een taak weggelegd, voor wat betreft de optimistische antropologie, morele regeneratie van de maatschappij.

Die rol was weggelegd voor de wetgever. Deze konden verstandige wetten opstellen met een beroep op het goede van de mens.

Zie ook blz 451 Nieuwe bijdragen van het menselijk geluk.(1797) Preventie kindermoord.
(christelijke verlichte adviezen)

6. Voor wie was er volgens vertegenwoordigers van de moderate Enlightenment een belangrijke rol weggelegd bij de morele regeneratie van de maatschappij mbv een humane rationaliteit?


De wetgever, aangezien deze door het ontwerpen van 'verstandige' wetten een beroep kon doen op het goede in de mens.
Hierbij was niet het afschrikwekkende voorbeeld van een doodvonnis het beste middel, maar een betere volksopvoeding.

Wat was de opvatting van filantropijnen?

Straffen hoorden in de instelling niet thuis, lijfstraffen al helemaal niet: beter was het kinderen te belonen met een systeem van prijzen of zo nodig zedenlessen voor te houden.

Wat constateerde de auteur R. Mercier in het katholieke Frankrijk van de eerste helft van de achttiende eeuw?

Een 'réhabilitation de la nature humaine'.

Wanneer vertrok zich een mentaliteitsverandering (optimistischer denkbeeld) bij katholieken en protestanten?

In de 18e eeuw

Door wie en met welke woorden werd de beginnende mentaliteitsverandering het meest treffend verwoord?

Door Jacques Abbadie (1654-1727), een protestant geestelijke met de woorden: `Jezus Christus is niet gekomen om de natuur te vernietigen, maar om haar te vervolmaken'. 1692.

In navolging van wie, werd ook in de christelijke Verlichting gewezen op de wenselijkheid van een 'natuurlijke' opvoeding?

Rousseau.

Wat was de diepste oorzaak van menselijke ellende volgens verlichte intellectuelen uit de 18e eeuw?

Niet de onwil maar onkunde. Oplossing: verspreiden licht der kennis.

Waardoor kwam de noodzaak naar voren van een zorgvuldige educatie?

Omdat voor velen de mens meer dan ooit als een in hoge mate opvoedbaar wezen gold, als gevolg van de optimistischer antropologie.

Wat waren de gevolgen van de optimistischere antropologie?

  • Mens gold meer als een ‘opvoedbaar wezen’. Noodzaak voor verbetering van het onderwijs, zowel binnen- als buitenshuis.
  • Wenselijkheid van ‘een natuurlijke opvoeding’. Opvoeding die zoveel mogelijk bij de aarde en de leeftijd van het kind aansluit.
  • Op school kwam einde aan mechanische wijze van leren, Verbetering lesprogramma’s
  • Imitatio (nabootsing oude tradities) maakt plaats voor aemulatio. (een poging voorgeslacht op creatief-kritische manier voorbij te streven.)

Wat kenmerkt het Environmentalism?

Een betere omgeving, maakt ook betere mensen: door verstandige wetten te maken kon beroep worden gedaan op het goede in de mens.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo