De Engelse, Amerikaanse, Franse en Nederlandse revolutie in vergelijkend perspectief - De Nederlanden in het revolutietijdvak - Patriottentijd (1780-1787) en Bataafse republiek91795-1806)

24 belangrijke vragen over De Engelse, Amerikaanse, Franse en Nederlandse revolutie in vergelijkend perspectief - De Nederlanden in het revolutietijdvak - Patriottentijd (1780-1787) en Bataafse republiek91795-1806)

Hoe verliep de vierde Engelse oorlog (1780-1784)voor de Republiek?

De Engelse oorlog had een rampspoedig verloop.
  • De zeehandel kwam voor een belangrijk deel stil te liggen, waardoor de slechte economie nog meer verslechterde.
  • De regering onder leiding van Willem van Oranje kon hier weinig aan doen.
  • Er was een grote vraag naar politieke, maatschappelijke en economische hervormingen.

Vierde Engelse oorlog (1780-1787) kende een rampspoedig verloop. Wat publiceerde vd Capellen in 1781?

Aan het volk van Nederland. Hij stelde de stadhouder voor alles verantwoordelijk. Hij wees op nepotisme, willekeur en machtsmisbruik.
Hij eiste hervormingen n burgerbewapening.
Inspiratie uit Price en Priestley, die teruggingen op Locke.  Anglicaanse wortels en ook voor Amerikaanse zaak. Eigen verleden als Unie van Utrecht en lot Oldenbarnevelt. Machtsmisbruik Oranjes.
Hij wilde scheiding de machten. (Montesquieu).

1. Welke gevolgen had de Vierde Engelse Oorlog voor de Republiek?


Rampspoedig verloop:
  • zeehandel voor een belangrijk deel stil
  • verslechtering van de toch al stagnerende economie
  • regering olv Willem V kon niet veel doen
  • oproep tot hervormingen
    • politiek
    • economisch
    • maatschappelijk
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat stelde Joan Derk van der Capellen in zijn pamflet Aan het volk van Nederland in 1781?

  • Alle mensen zijn vrij geboren, de een heeft van nature niks te zeggen over de andere.
  • De stadhouder is persoonlijk voor alles verantwoordelijk.
  • Hij eiste hervormingen en Riep op tot burgerbewapening.  Inspiratie uit geschriften van Richard Price en John Priestley, die weer terug gingen op John Locke.
  • Propageerde met een beroep op Montesquieu een scheiding der machten.

2. Wat hield het pamflet Aan het volk van Nederland in?

  • Opgesteld door Joan Derk van de Capellen (leider van de Patriotten)
  • stelt stadhouder persoonlijk voor alles verantwoordelijk
  • eist hervormingen
  • roept op tot burgerbewapening
  • Angelsaksische wortels: gaat terug op John Locke
  • tegenover de almacht van de stadhoudersregering (nepotisme, willekeur, machtsmisbruik) stelt het de scheiding der machten (Montesquieu)

Hoe werden in de patriottentijd gedacht over de visies van de voorgangers in de oppositionele kringen?

De visie van Montesquieu was populairder dan die van Rosseau deze werd te radicaal beschouwd. Later veranderde dat
Ook de Oranje aanhangers maakte gebruik van de nieuwe inzichten, ze kenden het natuurrecht en de opvattingen van de Phylosophes, en gebruikte die om argumenten tegen de patriotten te maken.

3. Na de dood van Van der Capellen in 1784 spitsten de tegenstellingen in het land zich verder toe. Waardoor werden deze veroorzaakt?

  • Verval van de natie
  • achteruitgang van de economie
  • politieke misstanden
  • corruptie

Uit wiens geschriften putte Van Capellen inspiratie voor zijn pamflet Aan het Volk van Nederland? (1781)

Richard Price en Joseph Priestley (die weer teruggingen tot John Locke)
Denken van Van Capellen had Angelsaksische wortels, maar hij was ook pleitbezorger Amerikaanse zaak.

Waaruit bestonden de patriotten?

Omdat er veel tegenstellingen in het land waren, waren er vrijkorpsen opgericht, er werd druk   commentaar gegeven op het verval van de natie, achteruitgang economie, politieke misstanden corruptie enz.
Dit ging iedereen aan, dus de patriotten bestonden uit mensen van alle lagen van de bevolking. Er was sprake van grote politieke, sociale, economische, religieuze, intellectuele en regionale verschillen bij de mensen die tot de patriotten behoorden.

Echte radicale verwoordden ten dele in het Leids ontwerp hun opvattingen. 1785. Welke?

Ze gingen uit van een principieel republikanisme.

5. Waarom was het in 1787 alsof de Republiek in burgeroorlog verkeerde?

  • Stadhouder Willem V had geen controle meer over de binnenlandse politiek en was uitgeweken naar Nijmegen
  • na het incident bij Goejanverwellesluis viel op verzoek van de echtgenote van Willem V, Wilhelmina van Pruisen, haar broer Frederik Willem II het land binnen
  • verslaat de patriotten
  • velen nemen de wijk naar het Zuiden

Wat gebeurde er na de Pruisische Interventie?

Tijdens de strijd herriepen diverse Statenvergaderingen de besluiten die zij eerder tegen het gezag genomen hadden.
De regenten moesten een constitutionele eed zweren op de bestaande staatsregeling.
Het land kwam op een soort van curatele te staan van Pruisen en Engeland.
In 1788 werd een overeenkomst gesloten ter garantie van de staatsinstellingen van de Republiek.

In 1793 verklaarde Frankrijk de oorlog aan Engeland en de Republiek.
In 1795 kwamen de Fransen Nederland binnen met steun van de ballingen (Bataafs legioen) en week de stadhouder uit naar Engeland.

1795 machtsoverdracht aan de Fransen: fluwelen revolutie, Bataafse Republiek.

Hoe werd de Patriotten strijd beëindigd?

Doordat het in de republiek op een burgeroorlog begon te lijken, de Stadhouder had de controle op de binnenlandse politiek verloren en was uitgeweken naar Nijmegen.
Zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen riep haar broer Frederik Willem II (koning van Pruisen) op om hulp.
Hij viel in1787 het land binnen en maakte een eind aan de patriottenstrijd (september-november 1787).
velen vertrokken naar het Zuiden.

Wat was er in 1787 aan de hand?

Het leek een burgeroorlog. Stadhouder gevlucht naar Nijmegen. Na Goejanverwellesluis riep Wilhelmina van Pruisen haar broer Frederik te hulp. Leger viel binnen en maakten korte metten met de patriotten.

6. In de periode 1787-1795 staat de Republiek min of meer onder curatele van Pruisen en Engeland. Hoe reageerde Willem V op de patriottenopstand?


Willem V voert geen hervormingen door.

Besluiten die eerder door diverse Statenvergaderingen zijn genomen tegen het gezag en de positie van de stadhouderlijke regering worden teruggedraaid door diezelfde Statenvergaderingen.

7. In 1793 verklaart Frankrijk de oorlog aan Engeland en de Republiek. Welke gevolgen had dit voor de Republiek?


  • Weer nam intern de roep om veranderingen sterk toe.

  • Bij het Franse leger had zich een Bataafs legioen aangesloten.

  • In 1794 lukt het de Fransen de Republiek binnen te vallen.

  • Willem V vlucht naar Engeland
  • Vele ballingen van 1787 keren terug

Wat was het gevolg van het ingrijpen van de instellingen door Pruisen en Engeland?

In de periode van 1787-1795 heerste de reactie.
Willem V had niets gedaan met de afgelopen periode en ging op oude voet verder. Hij gebruikte zijn macht niet om een aantal hervormingen door te voeren.

Wat gebeurde er aansluitend op deze periode (1793-1795)

In 1793 verklaarde het revolutionaire Frankrijk de oorlog aan Engeland en de republiek.
Dit zorgde in de republiek voor een nieuwe vraag naar hervormingen.
Bij het leger van Frankrijk was een Bataafs legioen aangesloten. Deze aanval werd afgeslagen, maar in 1794 lukte de inval toch. De ballingen van 1787 kwamen met grote getallen terug.
De stadhouder Willem V week in januari 1795 naar Engeland uit.

9. Al snel waren er in de Bataafse Republiek spanningen tussen federalisten en unitarissen (voorstanders van centralisatie), hetgeen leidde tot een tweetal staatsgrepen. Welke gevolgen hadden die?

1798: "Staatsregeling", grondwet van unitarische snit
    • nieuwe departementale indeling (niet gelijk aan de provinciegrenzen)
    • opheffing van de gilden


1801: "Staatsregeling van 1801", gematigder dan die van 1798; verzoening van oude tegenstellingen was het streven
  • decentralisatie deels terug
  • oude provinciegrenzen terug
  • benoembaarheid in staatsambten werden weer voor alle partijen opengesteld, ook voor regenten die in 1795 aan de kant waren geschoven


1805: versterking van de uitvoerende macht en eenhoofdig:

benoeming Rutger Jan Schimmelpenninck tot raadspensionaris met zeer grote bevoegdheden.
Belangrijke hervormingen op gebied van
  • belastingen
  • onderwijs
  • posterijen

Beschrijf de staatkundige hervormingen van 1795-1806.

  • 1795 Fluwelen revolutie onder invloed van de Fransen. Uitroep van Bataafse republiek.
  • Afschaffing Standenvertegenwoordiging(vertegenwoordigers van de verschillende staten/provincies vanuit de adel, clerus en burgerij)  en stadhouderschap.
  • Drenthe en Staats Brabant krijgen zitting in de Staten-Generaal.
  • 1796 Staten-Generaal wordt omgevormd tot Nationale vergadering.
  • Scheiding van kerk en staat
  • Einde van bevoorrechte positie gereformeerde kerk.
  • Leden nationale Vergadering werden gekozen via het systeem van algemeen mannen-kiesrecht.(wel nadat stemgerechtigden een eed hadden afgelegd op de volkssouvereiniteit)

10. Waarom benoemd Napoleon in 1806 zijn broer Lodewijk Napoleon tot koning van Nederland, waardoor de Republiek een koninkrijk wordt?

Nederland weigerde mee te werken aan het door Napoleon afgekondigde Continentaal Stelsel (handelsboycot van Engeland)

In de patriottentijd wilde men hervormingen binnen de staatsrechtelijke structuur van de particularistische republiek. Wat gebeurde er in de Bataafse republiek?

In de Bataafse Republiek kwamen er al snel spanningen tussen federalisten en unitaristen, voorstanders van centralisatie, op de voorgrond te staan.
Er gebeurden twee staatsgrepen. hierna trad in 1798 de Staatsregeling in.
Dit was een grondwet van unitaristische snit.

Het land werd op een nieuwe manier ingedeeld, kreeg nieuwe departementen, wat totaal anders was dan de historisch gegroeide provincie grenzen.
De gilden werden opgeheven.

Wat heeft napoleon in de republiek veranderd?


Nadat Napoleon Frankrijk had geregeld, kwamen ook Nederland de nodige hervormingen tot stand.
1801 de constitutie was gematigder.
Een zekere decentralisatie keerde terug.
Oude provinciegrenzen werden hersteld.
Benoembaarheid in staatsambten werd weer voor alle partijen open gesteld,
Ook voor de regenten, die in 1795 aan de kant werden gezet.
Verzoeningen van oude instellingen was het streven.

In 1805 werd Schimmelpenninck raadpensionaris (president van het Bataafse gemenebest) met zeer grote bevoegdheden.

Schimmelpenninck moest in 1806 al weer weg, hoe kwam dit?

In 1806 moest Schimmelpenninck onder druk van Napoleon weg. Hij werkte niet genoeg mee aan het door Napoleon afgekondigde Continentaal stelsel.
Daarop stelde Napoleon zijn broer Lodewijk Napoleon in als koning.
De republiek werd weer een  koninkrijk. Het koninkrijk Holland (1806-1810)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo