Rede en openbaring in de Verlichting - Het deisme bestreden: het ontstaan van de moderate Enlightenment

40 belangrijke vragen over Rede en openbaring in de Verlichting - Het deisme bestreden: het ontstaan van de moderate Enlightenment

Een van de bekendste verweerschriften is van Josep Butler (1692-1752) The analogy of religion, natural and reveales, tot the constitution and course of nature. Hij trachtte de aanhangers van het deisme met hun eigen wapens te verslaan.
juist of onjuist?

juist

Wie was Joseph Butler (1692-1752).

Anglicaanse bisschop schreef een boek waarin hij de aanhangers van de natuurlijke religie met hu eigen wapens trachtte te verslaan. Dit zette ook Warbutton aan om de deïstische denkbeelden te weerleggen. Hieruit vloeide de Modern Enlightment.

Wat is het bekendste kerkelijke verweerschrift tegen het deisme?

The analogy of religion, natural and revealed, to the constitution and course of nature van bisschop Joseph Butler (1692-1752).

De raadsels der natuur toonden het  ontoereikende karakter van het deïsme  aan en  de onmisbaarheid van de geopenbaarde godsdienst.

Butler probeerde de Deisten met hun eigen wapens te verslaan
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

2. Wat was het voornaamste kenmerk van de moderate Enlightenment?


Een symbiose van rede en openbaring.

Representanten van de moderate Enlightenment:
  1. Joseph Butler
  2. William Warburton

Voor wie gaf Joseph Butler de toon aan?

Voor andere intellectualistische theologen, zoals William Wasburton.

Wat was de modern enlightenment?

Een stroming tussen het Deisme en de strenge aanhangers van godsdienst.

Beperkte deze vormen van verlichting zich alleen in Engeland en Schotland?

nee, deze tweedeling was internationaal. De verlichting van de Philosophes was een Europees of westers verschijnsel.
ook de religieuze variant droeg een Europees karakter, dat geldt voor de protestante en voor de katholieke vorm

Wat hield het werk van Joseph Butler in?

De raadsels der natuur toonden juist het ontoereikende karakter van het deïsme alsmede de onmisbaarheid van de geopenbaarde godsdienst.
Goddelijke genade vulde aan wat aan de rede ontbrak. Beide waren noodzakelijk.

3. Welke situatie ontstond in Engeland en Schotland mbt de Verlichting?


Hier ontstonden twee Verlichtingen.
  1. een radicale, seculiere, die zich buiten en tegenover de kerk plaatste.
  2. een gematigde, christelijke, die het religieuze erfgoed wilde aanpassen aan wat zij zag als de eisen van de moderne tijd.


1. Bleef beperkt tot slechts enkele vrijgeesten (afgezien van de eigenlijke deïsten): Gibbon en Hume.

2. Werd gedragen door een veel bredere elite van ontwikkelden zoals geestelijken, advocaten en professoren.

Wat was de moderate Enlightenment, de gematigde, christelijke verlichting?

Een brede elite van ontwikkelden als geestelijken, advocaten en professoren. Zij positioneerden zich tussen de Deïsten en de theologisch orthodoxen.
Butler en Warburton waren representanten hiervan. Zij probeerden op rationele basis het christelijk geloof te verdedigen. Zij wilden het religieuze erfgoed aanpassen aan de moderne tijd.

De moderate Enlightment  had een positie in het brede midden tussen de radicale vrijdenkerijk enerzijds en de strikte theologie anderzijds. Het voornaamste kenmerk was een symbiose van rede en openbaring.
juist en onjuist?

juist

Wie probeerde nog nadrukkelijker de deïsten van de rationele basis van het christelijk geloof te overtuigen?

William Warburton (1698-1779).
Samen met Butler was hij een representant van de moderate Enlightment.

In Engeland en Schotland ontstonden 2 soorten verlichting: seculier/radicaal en gematigd/christelijk. De seculiere verlichting bleef beperkt tot enkele vrijgeesten, Edward Gibbon, Dvid Hume. De radicale stroming plaatste zich buiten en tegenover de kerk, de gematigde probeerde het religieuze erfgoed aan te passen aan de de eisen van de moderne tijd.
juist of onjuist?

juist

Welke twee mensen koppelt men in Engeland en Schotland aan radicale Verlichting?

Edward Gibbon en David Hume, zij stelden zichzelf buiten en tegenover de kerk

5. Welke kenmerken heeft de moderate Enlightenment?

  1. Fysicotheologie
  2. Positiever mensbeeld

Wat is Moderate Enlightenment?

  • Gematigde variant van de verlichting die afstand nam van de traditionele orthodoxie, maar zich ook distantieerde van radicale vrijdenkerij. (Christelijke verlichting)
  • Positieve kijk op menselijke natuur, beeld van God als een wijze vader en de fysicotheologische visie. 

De Christelijke verlichting is een internationale variant, maar omdat er grote hoeveelheden minder toegankelijke en minder leesbare geschriften van 2e en 3e rangs auteurs zijn, dateert de belangstelling pas van na 1960.
juist of onjuist?

juist

Welke positie nam Moderate enlightenment (christelijke verlichting) in?

Een middenpositie tussen enerzijds radicale vrijdenkerij en anderzijds strikte theologische orthodoxie. Voornaamste kenmerk symbiose rede en openbaring

Juist de grote natuurkundige ontdekkingen van de late 17e eeuw dreven deze redelijke, naar de wereld der wetenschap zo open godsdienstige stroming (moderate enlightment) naar een geloofsverdedigende richting. Het universum was immers zoveel groter geworden nu achter elke ster een nieuw planetenstelsel kon worden vermoed.
juist of onjuist?

juist

Fysicotheologie, natuurlijke theologie: als specifiek christelijke godgeleerdheid bewaarde zij ruime afstand tov het deisme. Maar ook deze stroming achte de blote rede alleszins competent om Gods bestaan de bewijzen en zijn eigenschappen te doorvorsen. Zijn voorzienigheid viel immers af te lezen uit de doelmatigheid in de natuur?
juist of onjuist?

juist

Het doel van fysicotheologie was de schepper te leren kennen uit zijn schepselen, voortgekomen uit de scholastieke theologia naturalis.
juist of onjuist?

juist

Wie gelden als representanten van het Moderate enlightenment?

Anglicaanse bisschop Joseph Butler
William Warburton

Ook sommige deisten deelden in het religieus-natuurkundige enthousiasme,. Voltaire toonde waardering voor het boek van Bernard Nieuwentijt, het regt gebruik der wereltbeschouwingen (1715)
juist of onjuist?

juist

Wanneer de fysicotheologie als een van de kenmerkende aspecten van de christelijke verlichting wordt genoemd, dan geschiedt dat alleen met die variant die het onderricht uit het boek der natuur als opmaat bedoeld en niet als vervanging van het onderwijs uit het boek der openbaring.
juist of onjuist?

juist

Noem een zeer specialistisch fysicotheologisch werk

Historische en godgeleerde verhandeling over de sprinkhanen

Zelfs rampen kregen in de fysicotheologie nog een zinvolle plaats, want de paalworm bijv, die een voortdurende bedreiging vormde voor het houtwerk van schepen en funderingen van dijken, verzekerde anderzijds de Noordse leveranciers van hars en hout van een afzet.
juist of onjuist?

juist

Inherent aan de teleologische beschouwingen was de opvatting van de aanwezigheid van een harmonie in de schepping. Representanten zijn Gottfried Wilhelm Leibniz (146-1716) en Alexander Pope (1688-1744)
juist of onjuist?

juist

Waar wees de Franse historicus Paul Hazard in jaren 40 vorige eeuw op?

De grensoverschrijdende aard van de christelijke verlichting en op motieven van representanten.

All partiall evil is  universal good - is een uitspraak van Pope
juist of onjuist?

juist

Leibniz was ervan overtuigd dat God de beste van alle mogelijke werelden had geschapen. Voltaire bespotte deze opvatting in Candide.
juist of onjuist

juist

In de Verlichte eeuw werd het mensbeeld positiever, gelegitimeerd met een beroep op de rede, op de redelijke natuur van de mens. Dit is het tweede kenmerk van de christelijke verlichting.
juist of onjuist?

juist

De christelijke verlichting heeft twee belangrijke kenmerken
- de fysicotheologie
- positiever mensbeeld met een beroep op de rede.
juist of onjuist?

juist

Het criterium van een positief mensbeeld (ter onderscheiding van de christelijke verlichting) geldt met name tov de protestantse orthodoxie. De radicale verlichting had ook een positief mensbeeld en ook de katholieken waren optimistisch over de menselijke natuur.
juist of onjuist?

juist

Jacques Abbadie (1654-1727 concludeerde in 1692: Jezus is niet gekomen om de natuur te vernietigen, maar om haar te vervolmaken. De mens mocht dan niet volmaakt zijn, als verstandig christen kon hij in belangrijke makte vervolmaakbaar heten - een opvatting die ook in Nederland in de 18e eeuw aan terrein won.
juist of onjuist?

juist

Door de nadruk op de maakbaarheid van de mens, kwam in de 2e helft 18e eeuw nadrukkelijk de noodzaak naar voren van een zorgvuldige educatie, zowel binnens- als buitenshuis. Ook in de christelijke verlichting werd gewezen op de wenselijkheid van een natuurlijke opvoeding, een opvoeding die zoveel mogelijk bij de aard en de leeftijd van het kind zou aansluiten.
juist of onjuist?

juist

In de 2e helft 18e eeuw moesten de inhoud en methodes van de lesprogramma's grondig verbeterd worden. Ook op het educatieve vlak diende de theologische en taalkundig imitatio van de traditie (nabootsing van oude voorbeelden) plaats te maken voor de aemulatio, een poging het voorgeslacht op een creatief-kritische manier opzij of voorbij te streven.
juist of onjuist?

juist

JB Basedow (1724-1790) stichtte in 1774 het Philanthropinum te Dessau, waar kinderen werden aangespoord tot zelfwerkzaamheid, discussie en diverse vormen van spelend leren. Straffen en lijfstraffen hoorde hier niet thuis. Beter was het de kinderen te belonen.
juist of onjuist?

juist

Door de opvatting van de opvoedbaarheid van de mens ontstond er meer weerstand tegen de in de strafrechtelijke praktijk strenge en wrede straffen. Door het begrip menselijke waardigheid werd de toepassing van tortuur onverdraaglijk.
juist of onjuist?

juist

Het optreden van de gerechtelijke autoriteiten ging zich richten op heropvoeding enerzijds en preventie anderzijds, want niet alleen de mens maar ook de samenleving was veranderbaar en een beter omgeving maat ook betere mensen -> environmentalism.
juist of onjuist?

juist

De vertegenwoordigers van de moderate Enlightment ging uit van een optimisch antropologie en pleitten voor een morele regeneratie van de maatschappij mbv een humane rationaliteit. De wetgever had een belangrijke rol door het ontwerpen van verstandige wetten die een beroep deden op het goede in de mens. Hierover werd in 1797 een vertoog geschreven: Nieuwe bijdragen tot het menselijk geluk.
juist of onjuist?

juist

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo