Startpagina / Samenvattingen / Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien régime, 1450-1800 / vrijheid-republikeins-belang

De vrijheid, soevereiniteit en verzet - De renaissance: burgerlijk humanisme en republikeinse vrijheid

85 belangrijke vragen over De vrijheid, soevereiniteit en verzet - De renaissance: burgerlijk humanisme en republikeinse vrijheid

Waar pleitte Bruni voor?

Bruni pleitte voor een brede, deugdzame participatie door het Florentijnse volk.

1. Waar vinden de vrijheidsidealen van de late middeleeuwen hun oorsprong?

In de Frankische en Germaanse denkbeelden over de vrije man
in de werken van Cicero en Sallustius (Romeinse Rijk)

Persoonlijke vrijheid:

vrijheid van eigendom
vrijheid van beweging
erkenning van de onschendbaarheid van het lichaam

Dit alles verbonden met de lidmaatschap van een collectief.

Welke 4 tradities waren in het zuiden en westen van Europa van invloed op de ontwikkeling van het politiek denken in de late Middeleeuwen?

- Christelijke theologie
- Romeins en canoniek recht
- Ciceroniaanse retorica (Cicero = "de redenaar")
- Artistotelische filosofie (Aristoteles = "de filosoof")
Politieke traktaten werden geschreven door de elite, in het Latijn, maar er was een voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk, verweving met historische context, waardoor ook eigen taal gebruikt werd in politieke literatuur.

De ontwikkeling van het politieke denken was ook tijdens de late middeleeuwen sterk verweven met de historische context. Ondanks de voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk was er geen politieke literatuur in de eigen taal.
Juist of onjuist?

onjuist. Er was wel politieke literatuur in de eigen taal van Fransen, Lombarden, Florentijnen, Engelsen, Vlamingen, Hollanders en Brabanders.

Wat waren de benamingen van Cicero, respectievelijk Aristoteles?

De Redenaar en De Filosoof.

Waartoe leidde de rijkdom van politieke theorie en praktijk?

Het zorgde voor debatten over het belang van vrijheid.
Cicero en Sallustius hadden in hun werk geschreven over de vrije man.
In de praktijk was er nog horigheid.

Welke twee Florentijnse kanseliers speelden een heldenrol in Barons verhaal over de crisis in vroege renaissance in Italie (het langdurig conflict tussen venetie en milaan?

Coluccio Salutati (1331-1406) en Leonardo Bruni (1369-1444)

2. Op welk gebied vonden de vernieuwingen van het vrijheidsbegrip van de late middeleeuwen plaats?

Op het collectieve vlak.
Met name in de stedelijke gebieden: "Stadslucht maakt vrij"

Waarvoor bood de theologische traditie voedingsstof?

discussie over politieke, sociale verhoudingen
heerschappij en gehoorzaamheid
morele verplichtingen van regering en onderdanen
enz.

3. Wat verstaan we onder het burgerlijke humanisme?

Het Florentijnse republicanisme.

In de late middeleeuwen was er een groot verschil in persoonlijke vrijheid en vrijheid op het collectieve vlak. Vertel iets meer hhierover

Persoonlijke vrijheid is vrijheid van eigendom en vrijheid van beweging en erkenning van onschendbaarheid van het lichaam. Persoonlijke vrijheid was nog sterk gebonden aan het behoren tot een collectief; universitas en corparatie.
Vernieuwingen op het vrijheidsbegrip lagen op het collectieve vlak

Wat betekende persoonlijke vrijheid?

Persoonlijke vrijheid betekende vrijheid van eigendom, vrijheid van beweging en erkenning van onschendbaarheid van het lichaam.
Deze persoonlijke vrijheidsrechten waren ingebed in een rechtsorde.
verbonden aan een lidmaatschap van een collectief, aangegeven in de middeleeuwen als universitair en corporatie.
Deze collectiviteit van vrijheidsconcepties werd vooral ontwikkeld in Europese landen en gewesten, waar de macht omstreden was.
Er was strijd om de macht onderling tussen koning, keizer, paus, heer en stad.

Waar vonden de vrijheidsidealen van de late Middeleeuwen hun oorsprong?

In de Frankische en Germaanse denkbeelden over de vrije man en in de werken van Cicero en Sallustius.

Is de kennis van laatmiddeleeuwse politiek exclusief? Leg uit.

In eerste instantie alleen voorbehouden aan hen die Latijns konden lezen.

Maar niet exclusief, want verweven met historische context, voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk (waardoor politieke literatuur in eigen taal beschikbaar wordt).

Welke eretitel bracht de middeleeuwse hoogachting Aristoteles?

De Filosoof

4. Wat is het leidmotief in de studie van het politiek denken van de renaissance?

De relatie tussen vrijheid en het republicanisme.

Waar ontstonden nieuwe vrijheidsconcepties in de late Middeleeuwen?

Daar waar de macht de facto omstreden was. De kwestie van vrijheid van stad en burger trad het sterkst op de voorgrond.
De verstedelijkte streken in Noord-Italië, zuiden en westen van Duitsland, kerngebieden van de Bourgondische Nederlanden, Vlaanderen en Holland.

Wat betekent de uitspraak stadslucht maakt vrij?

Het gaat hier om de vrijheid van stad en burger. In politieke en juridische debatten werd hier vaak over gedebatteerd. Dit gebeurde vooral in verstedelijkte streken, bv Zuid- West Europa, Noord Italië.

Vrijheidsidealen in de late middeleeuwen, waar liggen de vernieuwingen in het vrijheidsbegrip?

Vooral op het collectieve vlak. Persoonlijke vrijheid is nauw verbonden met een lidmaatschap van een collectief (= universitas, corporatie). Debat en de strijd om vrijheid gaat met name over de strijd van stad en burger.

In welke gebieden werd het debat en de strijd om de positie van de stad en burger gevoerd?

Verstedelijkte streken van Zuid- en West Europa, noorden van Italie, zuiden en westen van Duitsland en in de kerngebieden van de Bourgondische Nederlanden, Brabant, Vlaanderen en Holland.

De hoofdrol in dit debat was weggelegd voor burgerlijke humanisten, de civic humanists van de Italiaanse renaissance, m.n. Het Florentijnse republicanisme.

5. Wie zijn volgens Hans Baron (1966) de grondleggers van het Florentijnse ideaal van de republikeinse vrijheid?

Saluti
Bruni

eind 14e en begin 15e eeuw

Wie waren vooral bezig met de vrijheid van stad en burger?

De humanisten.met name, de civic humanists van de Italiaanse renaissance en vooral het Florentijns republicanisme.
De ontwikkeling van een stedelijke vrijheid was cruciaal voor het republikeins vrijheidsideaal.
Dit is belangrijk gebleven in het politiek denken van de renaissance.

Burgelijk Humanisten meenden dat een republikeinse constitutie de beste bescherming is voor vrijheid en eendracht.
Voor de burgerlijke humanisten was volk, vrijheid en deugdzaamheid een hechte drie eenheid, volk en vrijheid regeerde.

Wat beschreef Hans Baron in zijn klassieke studie The crisis of the Early Italian renaissance (1966)?

Hoe de langdurige verdediging van de Florentijnse vrijheid tegen Milaan, cruciaal was voor de ontwikkeling van een republikeins vrijheidsideaal. Hoofdrolspelers: Salutati (1331-1406) en Bruni (1369-1444).
Tweede aspect van bescherming van vrijheid is het belang van eendracht binnen de stad: concordia vs discordia (tweedracht). Republikeinse constitutie was vlgs Salutati en Bruni de beste bescherming.
Voor de burgerlijke humanisten van Florence vormden de begrippen volk, vrijheid en deugdzaamheid een hechte 3-eenheid.

Bruni riep burgers op tot leven van negotium, publieke dienstbaarheid: elke burger moest bereid zijn algemeen belang boven eigen belang te stellen.

Nieuwe vrijheidsconcepten voor corporaties werden ontwikkeld in Europese landen en gewesten waar de verdeling van de macht onomstreden was.
Juist of onjuist?

onjuist. Het gaat juist om landen waar de macht wel omstreden was.

Wat is het leidmotief van de studie van het politieke denken van de renaissance?

Hans Baron: vrijheid en republicanisme

Wie heeft de hoofdrol in het debat over de vrijheid van stad en burger? En wie vindt dat?

Burgerlijke humanisten (civic humanists) van de Italiaanse renaissance in het algemeen en het Florentijnse republicanisme in het bijzonder.

Hans Baron (de verdediging van de Florentijnse vrijheid is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van een republikeins vrijheidsideaal)

Op welk vlak lagen de vernieuwingen van het vrijheidsbegrip tijdens de late middeleeuwen vooral? En waar?

Op het collectieve vlak. Vooral daar waar de verdeling van de macht de facto omstreden was.

Wie waren, volgen Hans Baron, de grondleggers van het Florentijnse ideaal van republikeinse vrijheid?

Florentijnse kanseliers:

Salutati 1331-1406
Leonardo Bruni 1396- 1444

Hoe kon volgens Machiavelli de vrijheid verworven en bewaard blijven?

Vrouwe Fortuna had hierbij een rol van betekenis.(godin van het toeval, van geluk/ ongeluk)
Deugdzaamheid was een belangrijke factor, hiermee konden gevaren die de vrijheid bedreigden afgewend worden.
drie deugden zijn hiervoor essentieel
1 moed om de vrijheid te verdedigen.
2 gematigdheid en ordelijkheid om een vrij en onafhankelijk bestuur te handhaven.
3 prudentie( voorzichtigheid, bedachtzaamheid) om burgerlijke en militaire ondernemingen tot een goed einde te brengen.

Waar trad de kwestie van vrijheid van stad en burger het sterkst naar voren?

In de politieke en juridische debatten. Vooral in de verstedelijkte streken van Zuid- en West-Europa.
'Stadslucht maakt vrij' werd een gevleugeld spreekwoord.

Wat is het gedachtegoed van Leonardo Bruni, grondlegger van het Florentijnse ideaal der republikeinse vrijheid en Florentijnse kanselier?

De sleutel tot vrijheid ligt in de onafhankelijkheid, autonomie en zelfbeschikking van de stad. Hij wijst de monarchie als regeringsvorm af.

Hans Baron noemde de conflicten in Florence en Milaan een strijd om de burgerlijke vrijheid en cruciaal voor de ontwikkeling van het republikeins vrijheidsideaal.
Juist of onjuist?

juist

Wat postuleerde Leonardo Bruni?

Sleutel vrijheid:
onafhankelijkheid
autonomie
zelfbeschikking
afwijzing monarchie, waarschuwde voor trots en hoogmoed machtigen
participatie van Florentijnse volk (volk en vrijheid)
publieke dienstbaarheid negotium

Machiavelli volgde Cicero's deugden leer uit de officies (Over de plichten). Wat nam hij over en waar verschilde hij in?

Hij volgde Cicero's "over de plichten"
Hij deelde het standpunt dat een succesvolle bescherming van de vrije republiek volledig afhankelijk was van de bereidheid der burgers om publieke plichten te vervullen.

Hij verschilde op één punt, De kardinale deugd der rechtvaardigheid achtte hij niet per definitie dienstig aan het algemeen belang.

Hij was van mening dat om de vrijheid te beschermen het soms noodzakelijk is om niet met rechtvaardigheid en eerlijkheid op te treden, maar met list, leugen en bedrog.
De deugd der rechtvaardigheid moet dan opgeofferd worden in het belang van vrijheid en algemeen belang.

Voor welke groepen was een hoofdrol weggelegd in het politiek-theoretische debat over vrijheid van stad en burger?

De burgerlijke humanisten van de Italiaanse renaissance in het algemeen en het Florentijnse republikanisme in het bijzonder.

Voor wie was Leonardo Bruni een groot voorbeeld

Nocolò Machiavelli 1469-1527

Waarom was het belangrijk dat een stad vrij was?

Een stad moest autonoom zijn, was dit niet het geval, dan was er sprake van slavernij.
De vrijheid van een stad is een kern van het republikeinse vrijheidsbegrip, dit is een noodzakelijke voorwaarde voor de persoonlijke vrijheid van haar burgers.

Wat was volgens Hans Baron (1966) van cruciaal belang voor de ontwikkeling van een republikeinse vrijheidsideaal?

De verdediging van de Florentijnse vrijheid in het langdurige conflict met het Milaan van de Visconti en met andere Italiaanse alleenheersers; eerste helft Quattrocento; 'strijd voor burgerlijke vrijheid'.

Wat is ware persoonlijke vrijheid der burgers, volgens Bruni (1370-1444)? Driedimensionaal begrip, welke 3 dimensies?

Dat zij allen voor de wet gelijk zijn en dat zij allen in gelijke mate toegang hebben tot de publieke ambten.

1. Men hoeft geen geweld noch onrecht te vrezen
2. Er is gelijkheid voor de wet onder de burgers
3. De publieke aangelegenheden zijn in gelijke mate voor iedereen toegankelijk

Bruni stelde persoonlijke vrijheid al voorop.

Bij persoonlijke vrijheid, staat burgerlijke gelijkheid centraal. Deze zijn aan elkaar gekoppeld
Dit geeft toegang tot de publieke ambten, geen geweld of onrecht, gelijkheid voor de wet, publieke aangelegenheden zijn voor iedereen toegankelijk.
Dit driedimensionale begrip van de persoonlijke vrijheid creëerde de mogelijkheid voor de individuele zelfontplooiing .

Het gevaar voor de vrijheid van buitenaf is monarchie. Wat is het gevaar voor vrijheid van binnenaf?

Tweedracht (discordia)

Burgerlijk humanisten hechtten groot belang aan eendracht (concordia). Republikeinse constitutie beste bescherming voor vrijheid en eendracht, vinden zij.

10. In Discorsi ontpopt Machiavelli zich als filosoof van de vrijheid. Wat is zijn standpunt?

Vivere libero: vrij leven.

de stad regeert zichzelf
vrij van elke vorm van politieke overheersing door bepaald persoon, groep of buitenlandse mogendheid

Salutati en Bruni, zochten, in navolging van Sallustius, in de onafhankelijkheid, autonomie en zelfbeschikking van de stad. Zij kozen voor de monarchie als regeringsvorm.
Juist of onjuist?

onjuist. Ze wezen monarchie als regeringsvorm van de hand.

Machiavelli ging na 1512 filosoferen en schrijven

filosoof van de vrijheid
"Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio" Hoe de Romeinse republiek destijds glorie had weten te bereiken.
'vivere libero' wanneer de stad zich zelf regeerde zonder politieke overheersing
'il bene commune', het algemeen belang

Wie waren volgens le Baron de grondleggers van het Florentijnse ideaal van republikeinse vrijheid?

Coluccio Salutati (1331-1406); 'zoete vrijheid' als 'hemels goed' en 'goddelijke gave', die de Florentijnen in het bloed zat.
Leonardo Bruni (1403); vrijheid 'zonder welke dit volk het niet waard acht te leven'.

De val van de Florentijnse republiek in 1512 betekende het einde van Machiavelli's politieke loopbaan. Hij verdiept zich in de vraag: hoe men de opkomst en neergang van republieken kon verklaren / hoe de republikeinse vrijhouden behouden. Hoe heet het boek van Machiavelli? En waar gaat het over? Hoe wordt Machiavelli ook genoemd?

- Discorsi (sopra la prima deca di Tito Livio)
- Het boek dat commentaar was op Livius' geschiedenis van het klassieke Rome, wilde verklaren hoe de Romeinse republiek destijds vrijheid en glorie had weten te bereiken
- Filosoof van de vrijheid

Humanisten wilden tweedracht (discordia) voorkomen door het grote belang van eendracht (concordia) te onderstrepen. Een republikeinse constitutie bood de beste bescherming voor vrijheid en eendracht.
juist of onjuist?

juist

Wat was volgens Machiavelli van belang voor het verwerven en het behoud van de vrijheid?

economische omstandigheden
deugdzaamheid
moed om de vrijheid te verdedigen
gematigdheid en ordelijkheid om vrij en onafhankelijk bestuur te handhaven
prudentie om burg. en mil. ondernemingen tot een goed einde te brengen.

Waar zochten Bruni en de zijnen (in navolging van Sallustius) de sleutel tot de vrijheid in?

onafhankelijkheid
autonomie en zelfbeschikking van de stad
wezen monarchie af

Leg de begrippen 'vivere libero' en 'vivere sotto uno principe' van Machiavelli uit.

Vivere libero: vrij leven
- stad regeert zichzelf, vrij van elke vorm van politieke overheersing door een bepaalde persoon, groep of buitenlandse mogendheid.

Vivere sotto uno principe: een leven onder een vorst
- monarchie

12. Welke principiële tegenstelling is er tussen vivere libero en vivere soto uno principe?

Bij vrij leven (vivere libero) staat het algemeen belang voorop.
Bij het leven onder een vorst (vivere soto uno principo) staat het belang van de vorst voorop.

In welk boek beschreef Machiavelli hoe de Romeinse republiek vrijheid en glorie wilde bereiken?

Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio (Discours over de tien eerste boeken van Titius Livius)

Wat was volgens Bruni de strijd tegen Milaan en de Visconti?

Een strijd voor 'de vrijheid van Italië'. Met de overwinning was 'heel Italië bevrijd van het gevaar der slavernij'.

Welke regeringsvorm is het meest geschikt voor een 'vivere libero'? Waarom?

Republikeinse regeringsvorm, want wanneer het volk zelf regeerde, werd het algemeen belang (il bene commune), vooropgesteld.

In navolging van burgerlijke humanisten betoogde ook Machiavelli dat Athene en Rome pas hun grootheid hadden bereikt, nadat ze het juk der tirannie van zich hadden afgeschud, zich bevrijd hadden van vorsten en zich tot vrije, zichzelf regerend gemeenschappen hadden ontwikkeld.
Juist of onjuist?

juist

In 'Laudatio florentinae urbis' ( Praise of the city of Florence) 1430, Leonardo Bruni zette zijn republikeins vrijheidsbegrip uiteen. Dit begrip verschilt van de moderne liberale definities van vrijheid.

Bij LB stond de notie van burgerlijke gelijkheid centraal in zijn persoonlijk vrijheidsbegrip.

Allen voor de wet gelijk,
allen toegang tot politieke ambten,
men hoeft geen geweld te vrezen.

Voorwaarden voor individuele zelfontplooiing, in navolging van Aristoteles en Cicero. Het ideaal verwezenlijken van eerbaarheid en glorie.

Hobbes, en in navolging van Hobbes: John Stuart Mill, Isaiah Berlin;
de aanwezigheid van vrijheid wordt gekenmerkt door afwezigheid van elke uitwendige beperking.

Wat is een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van eer en roem?
En waarom kan dat niet bij een monarchie?

Het vooropstellen van het algemeen belang (il bene commune).
Het belang van de vorst kan botsen met het algemeen belang.

14. Wat is het verschil tussen enerzijds Machiavelli en anderzijds Cicero en Bruni?

Volgens Machiavelli kan handhaving van de vrijheid vereisen dat de deugd van de rechtvaardigheid en eerlijkheid wordt opgeofferd.

15. Wat is de kern van het republikeins vrijheidsbegrip?

De vrijheid van de stad is een noodzakelijke voorwaarde voor de persoonlijke vrijheid van haar burgers.
Vrijheid is bovenal de afwezigheid van dominantie en afhankelijkheid.

Bruni's vrijheidsbegrip werd maatgevend voor latere humanisten. Wie was daarvan een bekende stadgenoot?

Niccolò Machiavelli (1469-1627). Was kanselier tot de val van de republiek in 1512.

16. Wat is van Bruni tot aan Machiavelli persoonlijke vrijheid?

Geen vrees voor geweld en onrecht
Alle burgers zijn gelijk voor de wet
Publieke aangelegenheden zijn in gelijke mate voor iedereen toegankelijk

Dit alles creëert de mogelijkheid voor individuele zelfontplooiing.

Voor Machiavelli bestond er een principiele tegenstelling tussen vivere libero (leven in vrijheid) en vivere sotto uno principe (leven onder een vorst). De monarchie had als groot nadeel dat het belang van de vorst botste met het algemeen belang.
Juist of onjuist?

juist

Onderwerp debatten van humanisten in tuin van Cosimo Rucellai?

Hoe men de opkomst en neergang van de republieken, de Florentijnse in het bijzonder, kon verklaren en hoe de republikeinse vrijheid behouden zou kunnen worden.

Wat is het beroemde schrijven van Thomas Hobbes?

Leviathan

Machiavelli verschilt op 1 punt radicaal van mening met Cicero en humanistische voorgangers zoals Bruni. Welk punt is dit?

De kardinale deugd der rechtvaardigheid is niet per definitie dienstig aan het algemeen belang.

Om de vrijheid te beschermen zal het soms noodzakelijk zijn om niet met rechtvaardigheid en eerlijkheid op te treden, maar list, leugen en bedrog aan te wenden.
De deugd der rechtvaardigheid kan opgeofferd worden voor het hogere goed van het algemeen belang, voor de handhaving van vrijheid.

Noem een overeenkomst en verschil tussen Machiavelli en Cicero.

Overeenkomst: burgers bereid moesten zijn publieke plichten te vervullen om de vrije republiek te beschermen.

Verschil: om vrijheid te beschermen is het soms nodig om niet eerlijk en rechtvaardig te zijn.

Wat betekent vrijheid voor de burgerlijk humanisten?

- Vivere libero (vrij leven)
- Vivere civile (stedelijke autonomie)
- Onafhankelijkheid
- Republikeins zelfbestuur

Wat was een volk dat onder een vorst leeft volgens Machiavelli?

'een bruut beest' dat gekooid in slavernij leefde.

Wat is de kern van het republikeinse vrijheidsbegrip?

De vrijheid van de stad is een noodzakelijke voorwaarde van de persoonlijke vrijheid van haar burgers.

Wat stond centraal in de 'Discorsi'?

Hoe vrijheid verworven en bewaard kon worden. Vrouwe Fortuna speelde hierbij een belangrijke rol, maar volk had invloed hierop.

Voor de burgerlijke humanisten betekende vrijheid een vivere libero en een vivere civile. De vrijheid van de stad was een voorwaarde voor de persoonlijke vrijheid van haar burgers. In vivere sotto uno principe was slechts sprake van slavernij. (kern van het republikeinse vrijheidsbegrip).
Juist of onjuist?

Juist

Wat was nodig voor een volk om het rad van fortuin in hun belang te laten draaien?

Virtù. Deugdzaamheid.

Bruni koppelde in de Laudatio burgerlijke gelijkheid nadrukkelijk aan recht en vrijheid. (= voor de wet gelijk en gelijke toegang tot publieke ambten).
Juist of onjuist?

juist

Het driedimensionale begrip van vrijheid van Bruni creëerde de mogelijkheid voor individuele zelfontplooiing. De vrijheid een vita activa te leiden (actief deel te nemen aan het politieke proces van de stad), bood de mogelijkheid het ideaal te verwezenlijken van eerbaarheid en glorie, een ideaal van de burgerlijke humanisten in navolging van aristoteles en cicero.
Juist of onjuist?

juist

Vrijheid is bovenal de afwezigheid van dominantie en afhankelijkheid. Op dit kernpunt verschilt het republikeinse vrijheidsbegrip wezenlijk van moderne liberale definities van vrijheid.
Juist of onjuist?

juist.

Waarin verschilt republikeins vrijheidsbegrip met moderne liberale definities van vrijheid?

Burger en stad zijn vrij wanneer ze van niemand afhankelijk zijn en zichzelf ten volle kunnen regeren en en ontplooien. Vrijheid is afwezigheid van dominantie en afhankelijkheid.

Wat was een kernbegrip voor de persoonlijke vrijheid van burgers volgens de burgerlijke humanisten?

De vrijheid van de stad was een noodzakelijke voorwaarde voor de vrijheid van burgers.

Grondleggers van het westerse liberalisme, John Stuart Mill - Isaiah Berlin, betoogden dat vrijheid in wezen negatief van aard is. De aanwezigheid van vrijheid wordt gekenmerkt door de afwezigheid van elke uitwendige beperking, die het individu belemmert haar of zijn gekozen doeleinden na te streven.
Juist of onjuist?

juist

Wie zijn de grondleggers van het westerse liberalisme?

John Stuart Mill, Isaiah Berlin

Hoe definiëren John Stuart Mill en Isaiah Berlin vrijheid?

Vrijheid is negatief van aard . Vrijheid is vrij zijn van dwang en ongewenste interventie.

Bij wie vind je de bron van het moderne, westerse liberale vrijheidsbegrip? Hoe omschreef hij vrijheid?

Thomas Hobbes. Leviathan.
Hij omschreef vrijheid als het ontbreken van tegenstand. Uitwendige belemmeringen van de beweging.
'Een vrije man is iemand voor wie, bij alle dingen die hij met behulp van zijn kracht en verstand kan volbrengen, geen beletsel bestaat om te doen wat hij wil'.

De grondleggers van het westerse liberalisme volgden de geest van Hobbes' definitie. Wie waren zij?

John Stuart Mill, Isaiah Berlin, John Rawls en anderen.

Wat zeggen critici heden ten dage van het negatief vrijheidsbegrip?

Ze grijpen terug op het republikeins erfgoed en betogen dat vrijheid meer is dan vrij zijn van dwang, dat het gaat om vrij zijn van afhankelijkheid, om autonomie, om zelfbestemming.

Wat droeg vooral bij tot ontplooiing van het middeleeuwse politieke denken?

Het kerkelijke canonieke recht, commentaren op erfenissen Romeinse recht, zoals destijds onder keizer Justinianus in de Digesten, Codex en andere rechtsboeken was opgenomen.

Welk vrijheidsbegrip werd maatgevend voor de burgerlijke humanisten (en Machiavelli)

Leonardo Bruni (republicanisme)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien régime, 1450-1800 | 9789058751577 | Willem Frijhoff

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

De vrijheid, soevereiniteit en verzet - De renaissance: burgerlijk humanisme en republikeinse vrijheid

85 belangrijke vragen over De vrijheid, soevereiniteit en verzet - De renaissance: burgerlijk humanisme en republikeinse vrijheid

Waar pleitte Bruni voor?

1. Waar vinden de vrijheidsidealen van de late middeleeuwen hun oorsprong?

Welke 4 tradities waren in het zuiden en westen van Europa van invloed op de ontwikkeling van het politiek denken in de late Middeleeuwen?

De ontwikkeling van het politieke denken was ook tijdens de late middeleeuwen sterk verweven met de historische context. Ondanks de voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk was er geen politieke literatuur in de eigen taal.Juist of onjuist?

Wat waren de benamingen van Cicero, respectievelijk Aristoteles?

Waartoe leidde de rijkdom van politieke theorie en praktijk?

Welke twee Florentijnse kanseliers speelden een heldenrol in Barons verhaal over de crisis in vroege renaissance in Italie (het langdurig conflict tussen venetie en milaan?

2. Op welk gebied vonden de vernieuwingen van het vrijheidsbegrip van de late middeleeuwen plaats?

Waarvoor bood de theologische traditie voedingsstof?

3. Wat verstaan we onder het burgerlijke humanisme?

In de late middeleeuwen was er een groot verschil in persoonlijke vrijheid en vrijheid op het collectieve vlak. Vertel iets meer hhierover

Wat betekende persoonlijke vrijheid?

Waar vonden de vrijheidsidealen van de late Middeleeuwen hun oorsprong?

Is de kennis van laatmiddeleeuwse politiek exclusief? Leg uit.

Welke eretitel bracht de middeleeuwse hoogachting Aristoteles?

4. Wat is het leidmotief in de studie van het politiek denken van de renaissance?

Waar ontstonden nieuwe vrijheidsconcepties in de late Middeleeuwen?

Wat betekent de uitspraak stadslucht maakt vrij?

Vrijheidsidealen in de late middeleeuwen, waar liggen de vernieuwingen in het vrijheidsbegrip?

In welke gebieden werd het debat en de strijd om de positie van de stad en burger gevoerd?

5. Wie zijn volgens Hans Baron (1966) de grondleggers van het Florentijnse ideaal van de republikeinse vrijheid?

Wie waren vooral bezig met de vrijheid van stad en burger?

Wat beschreef Hans Baron in zijn klassieke studie The crisis of the Early Italian renaissance (1966)?

Nieuwe vrijheidsconcepten voor corporaties werden ontwikkeld in Europese landen en gewesten waar de verdeling van de macht onomstreden was.Juist of onjuist?

Wat is het leidmotief van de studie van het politieke denken van de renaissance?

Wie heeft de hoofdrol in het debat over de vrijheid van stad en burger? En wie vindt dat?

Op welk vlak lagen de vernieuwingen van het vrijheidsbegrip tijdens de late middeleeuwen vooral? En waar?

Wie waren, volgen Hans Baron, de grondleggers van het Florentijnse ideaal van republikeinse vrijheid?

Hoe kon volgens Machiavelli de vrijheid verworven en bewaard blijven?

Waar trad de kwestie van vrijheid van stad en burger het sterkst naar voren?

Wat is het gedachtegoed van Leonardo Bruni, grondlegger van het Florentijnse ideaal der republikeinse vrijheid en Florentijnse kanselier?

Hans Baron noemde de conflicten in Florence en Milaan een strijd om de burgerlijke vrijheid en cruciaal voor de ontwikkeling van het republikeins vrijheidsideaal.Juist of onjuist?

Wat postuleerde Leonardo Bruni?

Machiavelli volgde Cicero's deugden leer uit de officies (Over de plichten). Wat nam hij over en waar verschilde hij in?

Voor welke groepen was een hoofdrol weggelegd in het politiek-theoretische debat over vrijheid van stad en burger?

Voor wie was Leonardo Bruni een groot voorbeeld

Waarom was het belangrijk dat een stad vrij was?

Wat was volgens Hans Baron (1966) van cruciaal belang voor de ontwikkeling van een republikeinse vrijheidsideaal?

Wat is ware persoonlijke vrijheid der burgers, volgens Bruni (1370-1444)? Driedimensionaal begrip, welke 3 dimensies?

Bruni stelde persoonlijke vrijheid al voorop.

Het gevaar voor de vrijheid van buitenaf is monarchie. Wat is het gevaar voor vrijheid van binnenaf?

10. In Discorsi ontpopt Machiavelli zich als filosoof van de vrijheid. Wat is zijn standpunt?

Salutati en Bruni, zochten, in navolging van Sallustius, in de onafhankelijkheid, autonomie en zelfbeschikking van de stad. Zij kozen voor de monarchie als regeringsvorm.Juist of onjuist?

Machiavelli ging na 1512 filosoferen en schrijven

Wie waren volgens le Baron de grondleggers van het Florentijnse ideaal van republikeinse vrijheid?

Humanisten wilden tweedracht (discordia) voorkomen door het grote belang van eendracht (concordia) te onderstrepen. Een republikeinse constitutie bood de beste bescherming voor vrijheid en eendracht.juist of onjuist?

Wat was volgens Machiavelli van belang voor het verwerven en het behoud van de vrijheid?

Waar zochten Bruni en de zijnen (in navolging van Sallustius) de sleutel tot de vrijheid in?

Leg de begrippen 'vivere libero' en 'vivere sotto uno principe' van Machiavelli uit.

12. Welke principiële tegenstelling is er tussen vivere libero en vivere soto uno principe?

In welk boek beschreef Machiavelli hoe de Romeinse republiek vrijheid en glorie wilde bereiken?

Wat was volgens Bruni de strijd tegen Milaan en de Visconti?

Welke regeringsvorm is het meest geschikt voor een 'vivere libero'? Waarom?

In navolging van burgerlijke humanisten betoogde ook Machiavelli dat Athene en Rome pas hun grootheid hadden bereikt, nadat ze het juk der tirannie van zich hadden afgeschud, zich bevrijd hadden van vorsten en zich tot vrije, zichzelf regerend gemeenschappen hadden ontwikkeld.Juist of onjuist?

In 'Laudatio florentinae urbis' ( Praise of the city of Florence) 1430, Leonardo Bruni zette zijn republikeins vrijheidsbegrip uiteen. Dit begrip verschilt van de moderne liberale definities van vrijheid.

Wat is een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van eer en roem?En waarom kan dat niet bij een monarchie?

14. Wat is het verschil tussen enerzijds Machiavelli en anderzijds Cicero en Bruni?

15. Wat is de kern van het republikeins vrijheidsbegrip?

Bruni's vrijheidsbegrip werd maatgevend voor latere humanisten. Wie was daarvan een bekende stadgenoot?

16. Wat is van Bruni tot aan Machiavelli persoonlijke vrijheid?

Voor Machiavelli bestond er een principiele tegenstelling tussen vivere libero (leven in vrijheid) en vivere sotto uno principe (leven onder een vorst). De monarchie had als groot nadeel dat het belang van de vorst botste met het algemeen belang.Juist of onjuist?

Onderwerp debatten van humanisten in tuin van Cosimo Rucellai?

Wat is het beroemde schrijven van Thomas Hobbes?

Machiavelli verschilt op 1 punt radicaal van mening met Cicero en humanistische voorgangers zoals Bruni. Welk punt is dit?

Noem een overeenkomst en verschil tussen Machiavelli en Cicero.

Wat betekent vrijheid voor de burgerlijk humanisten?

Wat was een volk dat onder een vorst leeft volgens Machiavelli?

Wat is de kern van het republikeinse vrijheidsbegrip?

Wat stond centraal in de 'Discorsi'?

Wat was nodig voor een volk om het rad van fortuin in hun belang te laten draaien?

Bruni koppelde in de Laudatio burgerlijke gelijkheid nadrukkelijk aan recht en vrijheid. (= voor de wet gelijk en gelijke toegang tot publieke ambten).Juist of onjuist?

Vrijheid is bovenal de afwezigheid van dominantie en afhankelijkheid. Op dit kernpunt verschilt het republikeinse vrijheidsbegrip wezenlijk van moderne liberale definities van vrijheid.Juist of onjuist?

Waarin verschilt republikeins vrijheidsbegrip met moderne liberale definities van vrijheid?

Wat was een kernbegrip voor de persoonlijke vrijheid van burgers volgens de burgerlijke humanisten?

Wie zijn de grondleggers van het westerse liberalisme?

Hoe definiëren John Stuart Mill en Isaiah Berlin vrijheid?

Bij wie vind je de bron van het moderne, westerse liberale vrijheidsbegrip? Hoe omschreef hij vrijheid?

De grondleggers van het westerse liberalisme volgden de geest van Hobbes' definitie. Wie waren zij?

De ontwikkeling van het politieke denken was ook tijdens de late middeleeuwen sterk verweven met de historische context. Ondanks de voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk was er geen politieke literatuur in de eigen taal.
Juist of onjuist?

Nieuwe vrijheidsconcepten voor corporaties werden ontwikkeld in Europese landen en gewesten waar de verdeling van de macht onomstreden was.
Juist of onjuist?

Hans Baron noemde de conflicten in Florence en Milaan een strijd om de burgerlijke vrijheid en cruciaal voor de ontwikkeling van het republikeins vrijheidsideaal.
Juist of onjuist?

Salutati en Bruni, zochten, in navolging van Sallustius, in de onafhankelijkheid, autonomie en zelfbeschikking van de stad. Zij kozen voor de monarchie als regeringsvorm.
Juist of onjuist?

Humanisten wilden tweedracht (discordia) voorkomen door het grote belang van eendracht (concordia) te onderstrepen. Een republikeinse constitutie bood de beste bescherming voor vrijheid en eendracht.
juist of onjuist?

In navolging van burgerlijke humanisten betoogde ook Machiavelli dat Athene en Rome pas hun grootheid hadden bereikt, nadat ze het juk der tirannie van zich hadden afgeschud, zich bevrijd hadden van vorsten en zich tot vrije, zichzelf regerend gemeenschappen hadden ontwikkeld.
Juist of onjuist?

Wat is een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van eer en roem?
En waarom kan dat niet bij een monarchie?

Voor Machiavelli bestond er een principiele tegenstelling tussen vivere libero (leven in vrijheid) en vivere sotto uno principe (leven onder een vorst). De monarchie had als groot nadeel dat het belang van de vorst botste met het algemeen belang.
Juist of onjuist?

Bruni koppelde in de Laudatio burgerlijke gelijkheid nadrukkelijk aan recht en vrijheid. (= voor de wet gelijk en gelijke toegang tot publieke ambten).
Juist of onjuist?

Vrijheid is bovenal de afwezigheid van dominantie en afhankelijkheid. Op dit kernpunt verschilt het republikeinse vrijheidsbegrip wezenlijk van moderne liberale definities van vrijheid.
Juist of onjuist?