Startpagina / Samenvattingen / Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien régime, 1450-1800 / wereldbeeld-europa-macht

Inleiding - Europa 1450-1800. Ontwikkelingen in hoofdlijnen

Q: Waardoor werd de wereldlijke macht van de keizer overvleugeld

Door de opkomst van de new monarchies. Spanje, Frankrijk, Rusland, Engeland, Pruisen, Oostenrijk.

33 belangrijke vragen over Inleiding - Europa 1450-1800. Ontwikkelingen in hoofdlijnen

Hoe kan de middeleeuwse samenleving worden gekarakteriseerd?

Als agrarisch-feodaal, gekenmerkt door een hoge mate van continuïteit binnen een vrijwel gesloten kosmos van God, mens en natuur.

Door wie worden de posities van deze machten aangetast?

1. De paus
2. De wereldlijke macht

1. De reformatie
2. New monarchies

Staat Europa voor meer dan een geografisch afgebakend continent? Leg uit.

Het is een samenhangend beeld van een gezamenlijk geschiedenis en een gemeenschappelijke cultuur. Politiek, sociaal, economische, cultureel en mentaal.
In alle opzichten ken Europa een rijk verleden, een geschiedenis van eenheid en vooral ook van verscheidenheid en pluriformiteit, van grote en ingrijpende , maar ook eek van heel geleidelijke veranderingen

Waarmee kan de periode 1450-1800 worden gekarakteriseerd?

Met de overgang naar een opener samenlevingstype en wereldbeeld.

2. Waarom vormt het jaar 1453 een belangrijk ijkpunt?

In het westen eindigt de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk. Hetgeen leidt tot de ontwikkeling van Frankrijk naar een nationale staat, die al snel een Europese grootmacht wordt.
In het oosten veroveren de Ottomaanse Turken de stad Constantinopel, hetgeen leidt tot verdere uitbreiding van de Turkse macht op de Balkan.

Welke twee gebeurtenissen vonden in 1453 plaats?

1. De honderdjarige oorlog tussen Engeland en Frankrijk kwam ten einde
2. De Ottomaanse Turken veroverden Constantinopel

Waardoor werd de wereldlijke macht van de keizer overvleugeld

Door de opkomst van de new monarchies. Spanje, Frankrijk, Rusland, Engeland, Pruisen, Oostenrijk.

Op welke 4 manieren wordt de staatsmacht gecentraliseerd en gestroomlijnd in de periode 1450 - 1800?

1. Oprichting van een geregeld leger
2. Een bureaucratisch overheidsapparaat
3. Beter georganiseerde belastinginning
4. Codificatie en uniformering van wetgeving en rechtspraak

Hoe probeerden vorsten de staatsmacht te centraliseren en stroomlijnen? (1450-1800)?

- de oprichting van een leger
- opbouw overheidsapparaat
- betere belastinginning
- uniforming wet en rechtspraak.

Wat maakte de nieuwe eigen ambtsadel die vorsten uitkozen betrouwbaarder dan de oude feodale adel?

De nieuwe ambtsadel was (omdat ze gekozen werden) persoonlijk afhankelijk van de vorst.

Wat gebeurde er met de betekenis van het feodale systeem in de periode 1450-1800

Dit nam af, de vorsten schiepen hun eigen ambtsadel uit de gegoede burgerij. De vorstelijke centralisatiepolitiek beleefde haar hoogtepunt in het absolutisme en verlicht absolutisme. Revoltes en soms revolutie onder invloed van de adel. In delen van Oost Europa ontstond later een 'tweede feodaliteit'.

Door ontdekkingstochten maakte men kennis met samenlevingen buiten Europa, hoe ging men hier mee om?

Soms werd de eigen cultuur gerelativeerd
Soms soms ook van de eigen culturele superioriteit.

Wat wordt verstaan onder europeanisering van de wereld?

Exploratie, missionering en later exploitatie, slavernij, kolonisatie van nieuwe en onbekende gebieden. Vooral sinds de tweede helft van de 17e eeuw liet dit sporen na in de regio's aan de Atlantische kust.

Hoe noemde Immanuel Wallerstein het centrum van de wereldeconomie (de Atlantische kust)?

The modern world system of the European world economy.

Hoe tracht men centralisatie en stroomlijning van de macht te verwezenlijken?

Onder meer door:

Oprichting van een geregeld leger
Opbouw van een relatief omvangrijk bureaucratisch overheidsapparaat
Beter georganiseerde belastinginning
Codificatie (=tot een wetboek maken) en uniformering van wetgeving en rechtspraak

Op welke drie manieren werd de wereld vanaf de 15e eeuw 'geëuropeaniseerd'?

1. Eerst voornamelijk exploratie en missionering
2. Vervolgens handel en mijnbouw
3. Later ook slavernij, plantages en kolonialisme

De europeanisering van de wereld had ook effect op ruzies tussen landen. Hoe?

Oorlogen werden buiten Europa en in de overheerste gebieden van Amerika en Azië uitgevochten.

Wat was een belangrijke overweging voor centralisatie?

Minder macht en invloed voor de traditioneel bevoorrechte standen en groeperingen: hogere clerus, adel en steden.In plaats daarvan schiep de vorst zijn eigen ambtsadel, waarvan de leden (vaak uit de gegoede burgerij) juist door hun persoonlijke afhankelijkheid van de vorst doorgaans een betrouwbaar instrument vormden bij de uitvoering van zijn beleid dan de vaak onwillige oude feodale adel.

Waar gaat 'the modern world system' van (voornamelijk) Immanuel Wallerstein over?

De structuur en evolutie van de kapitalistische wereld-economie. Een belangrijk thema is de verdeling van staten in de leveranciers van grondstoffen, arbeidskracht, goederenproducten enz.

Waarmee verdiende het grootste deel van de bevolking hun brood?

Met landbouw, Europa bleef een agrarische samenleving. Het gros van de bevolking was slechts zijdelings betrokken bij de veranderingen.

11. Welke twee gebeurtenissen van rond 1800 zorgen voor een belangrijke cesuur ten aanzien van het ancien regime?

De Franse Revolutie: op sociaal-politiek gebied
de industriële revolutie: op sociaal-economisch gebied

Waartoe leidden de Reformatie, renaissance, humanisme en de Verlichting?

Tot een diepgaande verandering van mens- en wereldbeeld. Uiteindelijk schiep het ruimte voor een persoonlijke geloofsbeleving, laïcisering van de staat en secularisatie van de samenleving.

Wat leverden de ontwikkelingen op het terrein van astronomie en natuurwetenschappen op?

Een letterlijk ander wereldbeeld: van geocentrisch naar heliocentrisch.

Wanneer stopte de uitbreiding van de Turkse macht op de Balkan?

In de 17e eeuw. De Turken werden in 1683 voor poorten Wenen verslagen.

Onder de meer 'verlichte en elitaire' milieus ging men door kennismaking met andere culturen ook over de eigen cultuur nadenken. Op welke twee manieren deed men dit?

1. Relativering van eigen cultuur
2. Eigen cultuur als superieur ervaren

Welke factoren leidden tot een toename van betekenis van de burgerij?

Oa. introductie van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van :

nijverheid
betalingsverkeer
scheepsbouw
navigatietechnieken

En een algemenere schaalvergroting op economisch en commercieel terrein.

De populariteit van de 'edele wilde' is kenmerkend voor deze zelfreflectie (in het ancien régime), wat was de 'edele wilde'?

De 'edele wilde' staat voor de wilde mens die niet 'verpest' is door de beschaving, en daarom de aangeboren goedheid van de mens symboliseert.

Wat bedoelt men met "europeanisering" van de wereld vanaf de 15e eeuw?

Aanvankelijk ging het vooral om

exploratie (ontdekkingsreizen)
missionering

Al spoedig voerde exploitatie de boventoon middels:

handel
mijnbouw (zilver en goud)
slavernij
plantagecultuur
kolonialisme

De reformatie, renaissance, humanisme en Verlichting leidden alle tot diepgaande veranderingen in mens- en wereldbeeld.
Twee gevolgen (op godsdienstig en wetenschappelijk vlak) waren:

1. Een persoonlijker getinte geloofsbeleving en secularisatie van de samenleving (in de kunst, filosofie en geschiedbeschouwing)
2. Een nieuw wetenschappelijk wereldbeeld, een heliocentrisch wereldbeeld (de zon in het middelpunt) i.p.v. een geocentrisch wereldbeeld (aarde in het middelpunt) zoals men vroeger geloofde.

Waar verdiende de bevolking in het grootste deel van Europa ten tijde van het ancien regime de kost?

Meer dan 60 tot 80% van de bevolking verdiende de kost in de landbouw. Europa bleef een agrarische samenleving. De bevolking had slecht een passieve rol in alle veranderingen.

Hoe kunnen we het veranderingsproces tijdens het ancien regime samenvatten?

De overgang van een betrekkelijk gesloten naar een opener wereldbeeld.

Waar leidden de terugval van de adel, en de opkomst van de steden toe?

Iin West-Europa tot afname feodalisme. Oost-Europa krijgt juist tweede feodaliteit.

Vorstelijke centralisatiepolitiek riep ook weerstand en tegenreacties op, in welke vorm?

Revolte`s of revolutie`s.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Veelvormige dynamiek : Europa in het ancien régime, 1450-1800 | 9789058751577 | Willem Frijhoff

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.