Startpagina / Samenvattingen / Voortplanting (VP) / endometritis-therapie-prognose

Ziekteleer - het vrouwelijk geslachtsapparaat - uterus en cervix

68 belangrijke vragen over Ziekteleer - het vrouwelijk geslachtsapparaat - uterus en cervix

Welke barrières zijn er tegen het binnendringen van bacteriën in de uterus en wanneer worden deze onderbroken?

Cervix, vagina, vestibulum, vulva
tijdens oestrus en tijdens/kort na de partus

Hoe wordt er naast de barrières voor gezorgd dat er geen ontsteking ontstaat in de uterus tijdens oestrus en partus?

Op deze momenten staat het geslachtsstelsel onder invloed van oestrogenen (niet bij partus v/d hond). Oestrogeen zorgt voor hyperemie, migratie van leukocyten naar het uteruslumen, verhoogde leukocytenactiviteit, en verhoogde uteruscontractiliteit. Ook de intra-uteriene pH is ongunstig in de oestrogene fase. Tijdens de oestrogene fase is het milieu dus gunstig voor de afweer tegen micro-organismen; tijdens de progesteronfase is de uterus juist extra vatbaar.

Waar hangt het aantal kiemen in de lochia van af? En wat is lochia

Uteriene vochtafscheiding na de partus

- hygiëne tijdens de partus
- het verloop va de partus zelf
- het verloop van het puerperium

Postpartum endometritis wordt bij lh opgedeeld in:

Acute/chronische endometritis puerperalis

Bij het paard komt naast acute postpartum endometritis vooral .... Voor

Endometritis voor/na dekking/inseminatie (post breeding endometritis)

Welke soorten endometritis zien we vnl bij hond en kat?

Endometritis post oestrum en soms acute postpartum endometritis

Hoe staat ceh bij teef in relatie tot de fases van de oestrische cyclus?

De luteale fase duurt bij de teef ~2mnd en wordt voorafgegaan door veel oestrogeen in de folliculaire fase, waarbij ook bacteriën in de uterus komen. Mogelijk hierom ontstaan cysten en stromale veranderingen, waardoor de verdediging tekort gaat schieten en micro-organismen minder opgeruimd worden. Tijdens de luteale fase, met verminderde afweer, zullen de micro-organismen vermeerderen en endometritis veroorzaken

Wat voor aspect heeft een uterus met geringe ceh bij teef?

Kurkentrekkeraspect

Waarom verminderde fertiliteit bij ongecompliceerde ceh bij teef?

Door onvermogen van implantatie of foetale resorptie

Prognose ceh bij teef

goed bij OVHX. Ernstige nierschade → matig/slecht. Houd rekening met recidief bij de volgende luteale fase.

Prognose ceh bij poes

Met medicamenteuze therapie goed

Bacteriele post breeding endometritis bij paard wordt ingedeeld naar verwekker:

Niet-venerische bacteriën (opportunistisch)
- veroorzaken infectie bij een gebrekkig afweersysteem
venerische bacteriën (seksueel overdraagbaar)
- kunnen verbergen in de sinussen en fossa clitoris, en bij de urethra, waarvandaan ze worden overgedragen bij de dekking of ki

Symptomen ernstige acute post breeding endometritis paard

- verkorte cyclus
- er is niet altijd uitvloeiing

Therapie post breeding endometritis paard

Intra-uteriene antibiotica (na kweek en antibiogram) en maatregelen tegen de vloeistofaccumulatie:
- oxytocine en prostaglandine zorgen voor uteruscontracties. Verder wordt de uterus gespoeld met fysiologisch zout

Besmettelijke baarmoederontsteking bij paard (ook wel cem genoemd, contagious equine metritis)

CEM is een dekinfectie veroorzaakt door Taylorella equigenitalis. De bacterie veroorzaakt ↓fertiliteit, ↓ drachtigheidspercentage, en vroegembryonale sterfte. Er is een exportverbod door de bacterie. Direct contact bij dekken, tussen merries, of met besmette voorwerpen kan de infectie overdragen. Veulens kunnen bij de geboorte worden besmet. 1-2d na het dekken → soms vaginale mucopurulente uitvloeiing door metritis. Sommige merries zijn asymptomatisch, maar wel besmettelijk. Alle hengsten zijn asymptomatisch, maar kunnen besmettelijk zijn.

Therapie en preventie cem bij paard

Therapie: lokale antibiotica
preventie: hygiëne bij ki en besmette dieren uitsluiten van de fok

Schijnbare retentio secundinarum

De placenta ligt los in de uterus zonder dat er uitdrijving is

Kans op retentio secundinarum bij rund neemt toe met...

Abnormale partus/graviditeit
placentitis
meerlingendracht
vroeggeboorte
vitamine e/seleniumdeficiëntie
torsio uteri
melkziekte
immunologische problemen

Verschijnselen retentio sundinarum rund

Een stuk hangt uit vulva. Vaak enkel amnion of allantoïs, maar soms deels chorion
sterke geur door maceratie na 1-2 dagen
bij toxinemie/bacteriëmie: koorts, anorexie, diarree, sufheid, niet aan de melk, zwelling en pijn van gewrichten

Therapie schijnbare retentio secundinarum rund

Handmatige verwijdering

Therapie retentio secundinarum rund

Intra-uteriene antibiotica zo ver mogelijk craniaal, tussen chorion en uteruswand
verder afwachten

Prognose retentio secundinarum rund

Gunstig bij normale afkalving. Na afkomen van de retentio secundinarum ontstaat wel chronische endometritis. De tussenkalftijd kan ook toenemen, en er is een kans op blijvende fertiliteitsstoornis

Voorkomen retentio secundinarum kleine herkauwer

Komt weinig voor
vnl bij dieren met slechte conditie of na voortijdige keizersnede

Verschijnselen retentio secundinarum kleine herkauwer

Zelfde als rund
kans op acute endometritis en tetanus groter
traag
eten en drinekn minder
koorts

Therapie retentio secundinarum bij kleine herkauwer

Dagelijks oxytocine toedienen eerste 2 dagen, en eventuele intra-uteriene antibiotica indien mogelijk.

Wat gebeurt er na 6 uur bij ret sec paard?

Er ontwikkelen zich dan verschijnselen: koorts, sufheid, verminderde eetlust, weinig aandacht voor het veulen

Therapie ret sec paard

Na 6 uur moet er ingegrepen worden. Eerst met druppelinfuus oxytocine. Als di tniet lukt wordt de placenta manueel verwijderd. Hierbij is grondige desinfectie nodig. Na afkomen placenta wordt uterus gespoeld met aangezout water. Soms wordt antibiotica ingezet

Prognose ret sec paard

Goed bij tijdig ingrijpen
na 12 uur kunnen er sepsisverschijnselen ontstaan, dan is prognose gereserveerd tot dubieus

Waarom verwacht je post partum bij rund een gecontraheerde uterus en waarom is dit niet zo bij acute endometritis puerperalis

Normaal involueert de uterus post partum, waardoor deze stevig aanvoelt met dikkere wanden en geen inhoud heeft. Bij acute endometritis puerperalis is de wand slap, niet geplooid, en is de inhoud voelbaar met evt. zelfs gasvorming. De inhoud kan naar buiten worden gemasseerd → beoordeling

Therapie acute endometritis pueperalis rund

: Bij geringe of matige ziekte → ceftiofur is werkzaam en dringt als enige ook door in de uterus. Bij ernstige ziekte is intra-uteriene antibioticatherapie nodig (off-label use!). Spoelen en hormonen zijn bij het rund om meerdere redenen niet (nuttig) toepasbaar. Preventie is het belangrijkst, en is mogelijk door uteriene infectie te voorkomen middels hygiënemaatregelen. Verder moeten ziekten rondom het afkalven worden voorkomen → goede huisvesting & juiste voeding belangrijk!

Prognose acute endometritis puerperalis rund

Gunstig bij tijdig adequate therapie. Prognsoe voor fertiliteit is minder. Vaak ontwikkelt chronische endometritits welke vaak leidt tot verlegnde tussenkalftijd

Verschijnselen van chronische endometritis rund

Na 14 dagen
(muco)purulente uitvloeiing in kleine hoeveelheden
als er genezing (mn door oestrus) plaatsvindt, wordt de uitvloeiing helder slijmerig met enkele vlokken, en uiteindelijk helemaal helder

Therapie chronische endometritis rund

opwekken van oestrus met PGF2a, evt. Met lokale intra-uteriene antibiotica (lugol). Lugol is etsend en mag niet binnen 3wk post partum in de uterus worden aangebracht.

Prognose chronische endometritis rund

milde ontsteking lost vanzelf op, m.n. tijdens de oestrus. Ernstige ontsteking geneest vaak pas na behandeling met Ab en PGF2a. De fertiliteitsprognose hangt af van de tijd van diagnose; hoe eerder, hoe beter. Witvuilen kan maanden doorgaan. De mucopurulente uitvloeiing verdwijnt binnen 2-3mnd zonder behandeling zolang er geen pyometra ontwikkelt.

Hoe werkt pyometra bij rund?

er is altijd sprake van een persisterend corpus luteum bij pyometra bij het rund. Er treedt hierdoor geen oestrus op → cervix blijft gesloten → uterusinhoud blijft aanwezig → ophoping purulent exsudaat. Een vroege oestrus post partum zorgt ervoor dat de luteale fase ook eerder optreedt. Dit schept een gunstig milieu voor micro-organismen. Als dit gebeurt wanneer de uterus nog onvoldoende is opgeschoond, worden de bacteriën niet geëlimineerd → vorming purulent exsudaat. Door aantasting van het endometrium is er geen productie & release van PGF2a → vicieuze cyclus

Wanneer persisteert een cl bij rund?

Als er fysiologische/pathologische vulling van uterus is

Therapie pyometra rund

persisterend CL in regressie laten gaan → PGF2a. Door de dalende [progesteron] zal de [oestrogeen] stijgen, wat leidt tot cervixrelaxatie en uteruscontractie → uitdrijven pus. Vaak is de uterus binnen 3-4d geledigd. Nadat de inhoud is afgevloeid is intra-uteriene antibioticumtherapie mogelijk. Herhaling van het onderzoek is 3wk na de behandeling nodig om recidieven op te sporen.

Prognose pyometra rund

gunstig bij adequate therapie. De fertiliteit hangt af van de interval tussen partus en bevalling → hoe korter, hoe gunstiger. Als de pyometra lang bestaat kunnen de klierbuizen cysteus ontaarden of verdwijnen. Ook kan er bindweefselvorming optreden. Als een beiderzijdse ascenderende complicatie met pyosalpinx en oviduct-obstructie optreedt is de koe niet meer fertiel.

Acute necrotische endometritis bij schaap

Dit ontstaat vrijwel altijd in aansluiting op de geboorte van emfysemateuze vruchten, m.n. als de secundinae niet zijn afgekomen. Ook ontstaat het soms bij ernstige vagina-afwijkingen (ascenderende infectie). Er ontstaat snel (lokale) necrose van het endometrium.

Verschijnselen acute necrotische endometritis bij schaap

Lusteloos, anorexie, hoge koorts, afzondering

Prognose acute necrotische endometritis schaap

Vrij gunstig bij tijdige herkenning en therapie, anders dubieus

Wanneer ontstaat puerperale endometrtis bij paard?

- na normale partus waarbij een stukje nageboorte is achtergebleven
- na verwijdering van nageboorte zonder nabehandeling
- na abnormale dracht/partus

Verschijnselen acute puerperale endometritis paard

12-24 uur postpartum koorts, sufheid, minder eetlust, eventueel rode conjuncitvae, laminitis. Er is vaak geen uitvloeiing, maar dit kan wel als het dier plots tot draven wordt aangezet

Diagnose acute puerperale endometritis paard

Rectaal: vergrote slappe uterus
vaginaal onderzoek: sereus grauwbruin secreet, cervix staat open

Therapie acute puerperale endometritis paard

Spoelen uterus met kraanwater met zout. Regelmatig oxytocine toedienen. Bij ernstig zieke dieren ook breedspectrum antibiotica en nsiads. Behandeling aanhouden tot uitvloeiing op normale lochia lijkt en de koorts wegblijft

Prognose acute puerperale endometritis paard

Zonder ingrijpen onttaat snel sepsis, wat vaak fataal is. Bij tijdige adequate therapie is de prognsoe gunstig

Welke bacteriën zorgen vaak voor endometritis post partum bij teef?

E coli
streptococcen
staphylococcen

Endometritis post partum bij teef is vrijwel altijd ... En kan zo heftig zijn dat... Een belangrijke complicatie is...

Acuut
het myometrium wordt aangetast (metritis)
perforerende uteruszweer

Verschijnselen endometritis post partum teef

Chocoladekleurige, romige, soms bloederige uitvloeiing
sufheid en temperatuur verhoogd

Wanneer komt endometritis post partum teef vnl voor?

In eerste dagen na partus

Therapie endometritis post partum teef

Oxytocine om uteruscontracties te induceren
een week lang antibiotica toedienen

als therapie onvoldoende werkt: ovhx

Prognose endometritis post partum teef

: tijdige behandeling → goede prognose voor herstel en fertiliteit. Klinische verbetering mag snel (enkele dagen) worden verwacht. Als de teef niet snel verbetert is de prognose dubieus.

Therapie uteruszweer teef

Direct laparotomie nodig, eventueel gevolgd door ovhx. Voor en na operatie worden antibiotica en infusen toegediend. Ook de peritonitis moet worden behandeld

Verschil hydroallantois en hydroamnion bij rund

Bij het rund wordt hydrallantois al in de 6e -7e maand van de dracht zichtbaar. De buikomvang neemt sterk toe & verergert sterk in de laatste maanden. Hydramnion wordt zichtbaar vanaf de 6e maand. De buikomvang neemt langzaam toe, waardoor de boer lang denkt dat er sprake is van tweelingdracht.

Kan partus normaal verlopen bij hydroallantois en hydroamnion bij rund?

Als de toename van allantoïsvloeistof in de laatste maand voordoet en niet ernstig is kan de partus alsnog normaal plaatsvinden. Bij hydramnion verloopt de partus doorgaans normaal.

Diagnose hydroallantois en hydroamnion bij rund

Bij rectaal onderzoek voel je overvulde uterus zonder vruchtdelen voelbaar

Prognose hydroallantois en hydroamnion rund

Matig. Meestal is het puerperium gestoord met complicaties en slechte conditie van het moederdier

Prognose torsio uteri paard tijdens dracht

Dubieus voor merrie, slecht voor veulen. De kans op uterus- en vaginarupturen is groot

Inversio et prolapsus uteri

Als de uterus de vagina uit stulpt doordat de uterus na partus onvoldoende contarheert

Inversio et prolapsus uteri. Verschil tussen rund en varkens, honden en katten

Bij runderen gaat het vrijwel altijd om de bevruchte hoorn (inversio et prolapsus uteri incompleta). Bij varkens, honden & katten kunnen beide hoorns betrokken zijn (… completa).

Hoe ontstaat een uterusprolaps zonder inversio?

De vagina is dan geruptureerd waardoor de uterus uit is getreden. Een verhoogde intra-abdominale druk kan spelen in de pathogenese, zeker als de achterhand lager staat dan de voorhand. De buikpers is de belangrijkste factor, wat ook na de partus kan blijven bestaan, bijv. door vaginaprolaps

Wat doe je bij rund als uterusprolaps nog secundinae bevat?

Deze weghalen

Uterusprolaps rund: na controle op verwonding wordt repositie onder ... Uitgevoerd

Epidurale anesthesie

Sluiting van vulva bij uterusprolaps rund vindt alleen plaats als...

Er sprake is van vaginaprolaps

Complicatie van uterusprolaps bij rund is blijven persen. Waardoor gebeurt dit en wat kun je er tegen doen?

- inversio is nog deels aanwezig
- bloeding in ligamenta lata
- irritatie van de vagina/cerix
- perivaginale irritatie

achterhand hoog plaatsen, regelmatig epidurale anesthesie toedienen en pijnstilling

Prognose uterusprolaps rund

Gunstig als er geen complicaties zijn. Soms ontwikkelt er endometritis

Subinvolutie van placentaplaatsen bij hond

Bij subinvolutie van placentaplaatsen is er een continue bloederige uitvloeiing tot maanden na de partus. Het komt regelmatig voor. Normaal duurt uterusinvolutie ~12wk. Normaal zitten er trofoblastachtige cellen na de partus in het endo- en myometrium, waarna deze cellen degeneren. Het niet-degenereren is geassocieerd met abnormaal verloop van de uterusinvolutie. Bloeding komt waarschijnlijk door afsluiten van endometriumbloedvating en gebrek aan stolling. Schade aan de vaten komt mogelijk door de trofoblastachtige cellen.

Therapie subinvolutie van placentaplaatsen bij de hond

lage dosering progestagenen, maar niet eerder dan 6wk postpartum. Zonder therapie kan de uitvloeiing aanhouden tot de volgende loopsheid

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Voortplanting (VP)

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding