Startpagina / Samenvattingen / Vragenlijst m.b.t. het algemene deel / engeland-duitsland-verkiezing

Kernthema's uit de Europese constitutionele geschiedenis

21 belangrijke vragen over Kernthema's uit de Europese constitutionele geschiedenis

Wat verstaan men (in het kader van politiek-theoretische types van staatsvormen) onder een monarchie?

Een staatsvorm waarbij de openbare macht geconcentreerd is in de persoon van een alleenheerser, die aldus de macht als een ‘personal rule’ uitoefent.

Wat verstaan men (in het kader van politiek-theoretische types van staatsvormen) onder een oligarchie?

Een staatsvorm waarbij de openbare macht geconcentreerd is in een netwerk van een beperkt aantal belangengroepen.

Wat verstaan men (in het kader van politiek-theoretische types van staatsvormen) onder een democratie?

Een staatsvorm waarbij de openbare macht geconcentreerd is in ‘het volk’ als volksmassa, en waarvan de uitoefening in meerdere of mindere mate in handen is, of althans gecontroleerd wordt, door het volk.

In welke mate vind men het elementen monarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Engeland?

De monarchie is in Engeland alleen nog symbolisch terug te vinden in het ambt van de Koningin (en het Koninklijkhuis).

Een van de domeinen waarin de historische “personal rule” voortleeft en in de praktijk nog een belangrijke rol speelt, is de Royal Perogative, die door de regering wordt uitgeoefend.

Het ambt van de Eerste Minister heeft zich ontwikkeld tot een steeds grotere effectieve machtsconcentratie. Er is sprake van een ‘quasi-presidentieel’ systeem.

In welke mate vind men het element oligarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Engeland?

Het oligarchisch principe wordt geïllustreerd in de samenstelling van het Hogerhuis.
- De overgrote meerderheid van de leden is benoemd door de steun van de leiders van de belangrijkste politieke partijen;
- Andere leden zetelen er nog op basis van erfelijkheid;
- Of vanwege het ambt dat zij in de Anglicaanse Kerk vervullen.

In welke mate vind men het element democratie terug in de huidige constitutionele systemen van Engeland?

Het democratische beginsel vindt haar uitdrukking in de verkiezing en samenstelling van het Lagerhuis (beslissend voor de regeringsvorming en het regeringsbeleid). Daartegenover staat dat het kiesstelsel van Engeland zo is ingericht, dat een partij die een minderheid in de landelijk uitgebrachte stemmen alsnog een meerderheid van de zetels in het Lagerhuis kan veroveren.

In welke mate vind men het element monarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Frankrijk?

In het presidentsambt, waarvan de legitimiteit verstrek werd door de rechtstreekse verkiezing, is het monarchaal principe terug te vinden. Echter hebben de latere ontwikkelingen onder de Vijfde Republiek de positie van de president enigermate verzwakt.

In welke mate vind men het element oligarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Frankrijk?

De verkiezing en de samenstelling van de Senaat (meeste leden zijn ouder en conservatiever en het overwicht zit in mannelijke politici).

Daarnaast is in de praktijk een oligarchische trek terug te vinden om voor topfuncties in het openbaar bestuur en in de regering zelf afgestudeerden van enkele elitescholen te rekruteren. Het is zeer moeilijk om in een van deze elitescholen te komen, zonder dat je van een bepaalde afkomst bent.

In welke mate vind men het element democratie terug in de huidige constitutionele systemen van Frankrijk?

De verkiezingen en samenstelling van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, de rechtstreekste verkiezing van de president en de praktijk van referenda zijn in het systeem van de Vijfde Republiek toepassingen van het democratische beginsel. Het proportionele kiessysteem voor de Kamer maakt het kleine (en middelgrote) partijen echter erg moeilijk om vertegenwoordigd te worden.

In welke mate vind men het element monarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Duitsland?

Het monarchaal principe is in Duitsland vrijwel geheel uitgesloten. Dit is terug te zien in de beperkte politieke bevoegdheden die de Grondwet aan de bondspresident toekent. Door de grove misbruiken van het verleden (nazi’s) wil Duitsland een te sterk aan één persoon verbonden machtsuitoefening vermijden.

Wel verklaart de wens om een coherent en stevig regelingsbeleid te bevorderen de relatief sterke positie die politiek en constitutioneel rechtelijk aan de bondskanselier toekomt.

In welke mate vind men het element oligarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Duitsland?

Ook het oligarchisch principe is niet perse terug te vinden. Wel is door de indirecte verkiezing de bondspresident een consensueel figuur uit politieke klasse is.

De juristen zijn relatief sterk vertegenwoordigd in het hoger bestuur waardoor zij, als professionele elite, een bijzondere invloed hebben vanuit de rechterlijke macht.

In welke mate vind men het element democratie terug in de huidige constitutionele systemen van Duitsland?

Het democratisch beginsel wordt gegeven in de verkiezing en samenstelling van de Bonstag en van de Landtäge. Vooral in verband met de historische ervaring wordt die vertegenwoordiging beperkt door de eis van de kiesdrempel van 5%.

Hoe wordt de democratische legitimiteit van de staatsmacht gegarandeerd in Engeland, Frankrijk en Duitsland?

- Engeland (de verkiezing en samenstelling van het Lagerhuis);
- Frankrijk (de verkiezing en samenstelling van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, de rechtstreekse verkiezing van de president en de praktijk van de referenda);
- Duitsland (de verkiezing en samenstelling van de Bonstag en van de Landtäge).

Wat is de grondslag van de soevereiniteit in Engeland, Frankrijk en Duitsland? Welke instellingen zijn in ieder van die drie landen de uitdrukking of vertegenwoordiging bij uitstek aan die soevereiniteit?

De grondslag van de soevereiniteit ligt bij alle drie de landen in de volkssoevereiniteit:
- Engeland (het Lagerhuis);
- Frankrijk (de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de President);
- Duitsland (de Bondstag en de Landtäge).

Wat is het verschil tussen de formele en materiële rechtsstaat?

De openbare machten van een formele rechtsstaat gebonden zijn aan de regels van het positieve recht.

De materiële rechtsstaat is daarnaast ook gebonden aan de rechtsvaardigheid: de openbare machten moeten handelen naar de wet, maar de wet zelf dient ook rechtvaardig te zijn.

Wat zijn de drie stadia waarop invulling kan worden gegeven aan de materiële rechtstaat?

1. Wetten van algemeen belang (dit is weinig controversieel en vaak grondwettelijk geregeld);
2. Fundamentele rechten en vrijheden, bijv. het discriminatieverbod (dit is weinig controversieel, maar wel evolutief en niet noodzakelijk grondwettelijk geregeld, bijv. het EVRM);
3. ‘libertés concrètes’ vrijheden die recht geven op een bepaalde prestatie (de positieve verplichtingen van de overheid).

Kan je elementen die een materiële rechtstaat probeert vorm te geven herkennen in de Engelse, Franse of Duitse grondwet?

Vooral de fundamentele rechten en de positieve verplichtingen zijn te herkennen in Duitsland, Frankrijk en Engeland, met name via het EVRM en het Europees Straf Hof.

Wat is het verschil tussen een verzorgingsstaat en beschermingsstaat?

Bij een beschermingsstaat worden alleen die essentiële voorwaarden gegarandeerd, die worden gezien als de basis behoeften van de bevolking.

Daartegenover staat een verzorgingsstaat. Zij ziet het als haar taak om te zorgen voor een goede economie, maar wilt zich daarnaast ook graag blijven bemoeien met de voortgang van deze economie waarin welvaart gecreëerd en gestimuleerd moet worden. Daarnaast moet deze welvaart gelijk over de bevolking worden verdeeld.

Was de 19e eeuwse nationale staat al dan niet ‘absolutistisch’? Geef argumenten pro. (4)

1. Alle macht gaat uit van de natie of het volk;
2. Geen hogere macht dan de volksvertegenwoordiging dan de wetgever of de grondwetgever;
3. Positivisme: elke bron van het recht vloeit uiteindelijk voort uit de wil van het volk;
4. De wetgever of grondwetgever is theoretisch gezien niet aan haar eigen normen gebonden (bijvoorbeeld: zelfs de niet-retroactiviteit van wetten is zelf een wettelijke bepaling). Dit is vergelijkbaar met de Engelse doctrine van de parliamentary sovereignty.

In welke mate zijn de West-Europese rechtssystemen zoals die zich tijdens de tweede helft van de 20e eeuw hebben ontwikkeld minder ‘absolutistisch’ dan het ideaal-theoretisch type van de 19de eeuwse nationale staat?

In de 18de tot en met de 20ste eeuw werden fundamentele mensenrechten ontwikkeld. Die rechten moeten in ieder geval ook door de staatsmachten gerespecteerd worden.

De staatsmacht wordt beperkt, doordat de soevereine volksvertegenwoordiging zelf ook gevonden is door de fundamentele rechten. Hierdoor is de staat aan het eind van de 20ste en het begin van de 21ste eeuw minder absolutistisch dan in de 19de eeuw.

In welke mate en waarom is die ontwikkeling naar minder 'absolutistisch' tijdens de tweede helft van de 20e eeuw al dan niet door de Europese integratie bevorderd?

Op Europees en internationaal niveau zijn in de laatste tijd veel fundamentele rechten en algemene beginselen ontwikkeld, waaraan ook de soevereine staten gebonden zijn.

Europese landen hebben echter verschillende manieren van erkenning van het EVRM:
- Engeland (erkenning door gewone wet met enkele relatieve beperkingen van de parlementaire soevereiniteit);
- Frankrijk (supranationaal recht nog steeds ondergeschikt aan controle door volkssoevereiniteit);
- Duitsland (de wetgever kan een aantal grondwettelijke basisregels niet wijzigen).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Vragenlijst m.b.t. het algemene deel

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Kernthema's uit de Europese constitutionele geschiedenis

21 belangrijke vragen over Kernthema's uit de Europese constitutionele geschiedenis

Wat verstaan men (in het kader van politiek-theoretische types van staatsvormen) onder een monarchie?

Wat verstaan men (in het kader van politiek-theoretische types van staatsvormen) onder een oligarchie?

Wat verstaan men (in het kader van politiek-theoretische types van staatsvormen) onder een democratie?

In welke mate vind men het elementen monarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Engeland?

In welke mate vind men het element oligarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Engeland?

In welke mate vind men het element democratie terug in de huidige constitutionele systemen van Engeland?

In welke mate vind men het element monarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Frankrijk?

In welke mate vind men het element oligarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Frankrijk?

In welke mate vind men het element democratie terug in de huidige constitutionele systemen van Frankrijk?

In welke mate vind men het element monarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Duitsland?

In welke mate vind men het element oligarchie terug in de huidige constitutionele systemen van Duitsland?

In welke mate vind men het element democratie terug in de huidige constitutionele systemen van Duitsland?

Hoe wordt de democratische legitimiteit van de staatsmacht gegarandeerd in Engeland, Frankrijk en Duitsland?

Wat is de grondslag van de soevereiniteit in Engeland, Frankrijk en Duitsland? Welke instellingen zijn in ieder van die drie landen de uitdrukking of vertegenwoordiging bij uitstek aan die soevereiniteit?

Wat is het verschil tussen de formele en materiële rechtsstaat?

Wat zijn de drie stadia waarop invulling kan worden gegeven aan de materiële rechtstaat?

Kan je elementen die een materiële rechtstaat probeert vorm te geven herkennen in de Engelse, Franse of Duitse grondwet?

Wat is het verschil tussen een verzorgingsstaat en beschermingsstaat?

Was de 19e eeuwse nationale staat al dan niet ‘absolutistisch’? Geef argumenten pro. (4)

In welke mate zijn de West-Europese rechtssystemen zoals die zich tijdens de tweede helft van de 20e eeuw hebben ontwikkeld minder ‘absolutistisch’ dan het ideaal-theoretisch type van de 19de eeuwse nationale staat?

In welke mate en waarom is die ontwikkeling naar minder 'absolutistisch' tijdens de tweede helft van de 20e eeuw al dan niet door de Europese integratie bevorderd?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Context van het laat 18e eeuwse constitutionalisme

Vragenlijst m.b.t. het algemene deel

Rechtshandeling en overeenkomst

Verbintenissenrecht algemeen

Boom Basics Staatsrecht

Kort begrip van het intellectuele eigendomsr…

SILverslagen

Werkboek en reader

Recht door de cijfers 2020-2

Toetstermen informatie- en bewijsvergaring

SIL verslagen

Class notes - Internationaal Commercieel Con…

Class notes - Ondernemingsrecht en concernve…