Startpagina / Samenvattingen / Vragenlijst m.b.t. het algemene deel / federaal-constitutie-duitse

Drie constitutionele tradities' - Duitsland

18 belangrijke vragen over Drie constitutionele tradities' - Duitsland

Wat werd in de 19de eeuw onder de ‘klein-Duitse’ optie bedoeld?

Klein Duitsland was een kleine Duitse eenheid zonder Oostenrijk.

Waarom werd Oostenrijk in de 19e eeuwse Duitse eenmaking niet geïntegreerd?

De Oostenrijkse en Pruisische rivaliteit komt weer naar boven na de
Napoleontische oorlogen. Het Pruisische model staat voor de 19de eeuwse staatsvorm, een nationale staat die streeft naar een eenheidsstaat, zonder Oostenrijk. De economisch-industriële en militaire superioriteit van Pruisen waren Bismarcks instrumenten om de Duitse eenmaking zonder Oostenrijk en onder leiding van Pruisen op te dringen.

Waarom heeft de Duitse geschiedschrijving na de Tweede Wereldoorlog een eerder welwillende aandacht gewijd aan die constitutie en de gebeurtenissen die aanleiding hebben gegeven tot die constitutie?

De welwillende aandacht komt doordat het een ‘zuivere’ constitutie is, doordat het niet werd ingevoerd (vergelijk met de symbolische waarde van de Franse constitutie van 1793). Deze constitutie is nog steeds belangrijk als symbool van een vrij democratische poging de Duitse eenheid tot stand te brengen en als symbool voor de opname van toen progressistische rechten en vrijheden in de grondwet. Het heeft ook symbolische waarde als alternatief op de Pruisisch-militaristische eenmaking van 1871 en de nazi-uitloper van dat model en symbolische waarde vanwege de ‘tragiek’ van de militaire onderdrukking van de laatste aanhangers van die constitutie.

Wat waren de belangrijkste (politieke) redenen voor het falen van die constitutie?

De constitutie mislukte door de contrarevolutionaire reacties en regeringen in de belangrijke deelstaten tijdens de constitutionele werkzaamheden. Daarnaast waren er deelstaten die weigerden tot invoering van de fundamentele rechten en vrijheden over te gaan. De Pruisische koning weigerde de keizerskroon te aanvaarden (omdat Pruisen en de keizer te weinig macht kregen in die constitutie), hetgeen betekende dat Pruisen niet meer deelnam aan die poging tot Duitse eenheid.

Op welke punt herken je de invloed van de Amerikaanse grondwet op de constitutie van de Sint-Pauluskerk? Waarin verschilt de Duitse constitutionele regeling van die van de V.S. en waarom?

De invloed van de Amerikaanse grondwet in de constitutie van de Sint-Pauluskerk is terug te vinden in het vormen van een federale unie met grote vrijheid voor de afzonderlijke staten. Het verschil zit in de beperkte bestuurlijke competenties voor een centraal gezag.

Geef de belangrijkste kenmerken van de constitutie van het in 1871 opgerichte Duitse Rijk wat betreft de verhouding tussen deelstaten en bond. (3)

1. De Rijksconstitutie van 1871 bevatte geen erkenning van fundamentele rechten, deze werden geacht door grondwetten van deelstaten of federale wetten beschermd te worden.
2. Er werd ook geen constitutioneel hof opgericht, deels werd de beslechting van constitutionele geschillen aan de bondsraad opgedragen.
3. Expliciete en impliciete federale bevoegdheden; de bond had voornamelijk wetgevende bevoegdheden, minder bestuurlijke bevoegdheden, federale wet heeft voorrang op het recht van de deelstaat; federale wetgever: Kompetenz-Kompetenz; op federaal niveau waren de deelstaten betrokken via de Bondsraad.

Geef de belangrijkste kenmerken van die constitutie wat betreft de verhouding tussen federale regering en federaal Parlement.

De eigenlijke federale regering werd door de constitutie noch ingericht, noch geregeld: de regeringsleden waren ondergeschikt aan de bondskanselier. Constitutioneel rechtelijk bestond er buiten de bondskanselier geen federale regering.

Wat bedoelt men met de dualiteit van het ‘Rijk’ en ‘Pruisen’ die zowel het Duitse Rijk als de Weimar-Republiek kenmerkte? Waarom is er van een dergelijke dualiteit van de Tweede Wereldoorlog geen sprake meer?

De Duitse eenmaking was er een onder Pruisische leiding door het politiek-territoriaal en bevolkingsoverwicht (nog duidelijker na de uitsluiting van Oostenrijk). Dat overwicht werd versterkt door de positie van Keizer-Koning van Pruisen, bondskanselier (meestal ook minister-president van Pruisen) het bestuurs- en militair apparaat en de hoofdstad Berlijn. Men spreekt van de “verPruising” van het Duitse Rijk. Deze structuur bleef voortbestaan onder de Weimar-Republiek, al werd toen formeel-constitutioneel het relatief overwicht van Pruisen enigszins afgebouwd. Na de Tweede Wereld Oorlog werd Pruisen deels afgestaan aan buitenlandse mogendheden en verder opgedeeld in verschillende deelstaten.

Waarom kon de Weimar-Republiek vanaf het begin haar bestaan bij sommige bevolkingsgroepen op weinig legitimiteit rekenen?

Zowel bij linkse als bij rechtse partijen was de Weimar republiek weinig geliefd. Links vanwege het neerslaan van een revolutie volgens het Sovjet-regime. Rechts vanwege het Dictaat dat werd uitgevaardigd door Versailles na WOI. De Weimar-Republiek was een poging om een werkende regering te krijgen tussen verscheidene extreme partijen.

Waarom noemden de nazi’s hun regime het “Derde Rijk”?

Het werd het Derde Rijk genoemd als telling na de twee eerdere grote rijken die Duitsland toen kende. Eerst was er het Heilig Roomse Rijk (10e eeuw-1806), dan het Duitse Rijk (1871-1918).

Geef enkele karakteristieke aspecten van de GG uit 1949 die erop wijzen dat die grondwet mede een aantal zwakheden die men in de Weimar-constitutie meende te herkennen, wilde voorkomen.

Staatsmachten werden tot grotere regeringsstabiliteit gedwongen, omdat de instabiliteit van 1933 als reden werd gezien voor het aan de macht komen van Hitler. Dit werd bijvoorbeeld gedaan door een grotere competentie aan de deelstaten te verdelen en meer soevereiniteit aan de deelstaten te geven. Bondsrecht breekt echter landrecht. De machtenscheiding werd volgens het principe van “checks and balances“ ingevoerd. Daarnaast werd ook de constructieve motie van wantrouwen ingevoerd.

Wat bedoelt men in het systeem van de Duitse Bondsrepubliek onder constructieve wantrouwensmotie’? Wat wil men daarmee bereiken c.q. voorkomen?

De bondskanselier kan alleen worden afgezet als een meerderheid van het parlement binnen 48 uur een opvolger kiest. Hierdoor vallen kabinetten minder snel (wat in de Weimar-Republiek erg veel gebeurde).

Geef enkele karakteristieke aspecten van de GG uit 1949 die erop wijzen dat die grondwet een reactie was op het naziregime.

Door het nazisme werd de nadruk gelegd op fundamentele rechten en op de rechtsstaat. Die zowel door de federale staat als de deelstaten moeten worden nageleefd. De Grondwet is bindend voor alle staatsmachten en particulieren. De kern van de grondwet is niet voor wijziging vatbaar. De grondwet is de hoogste norm in de hiërarchie van Duitse rechtsbronnen. De overheid kan op basis van de grondwet ook gedwongen worden tot een positieve handeling om de toepassing van een fundamenteel recht te garanderen.

Wat houdt het Federaal Constitutioneel Hof in?

Het Federaal Constitutioneel Hof versterkt de grondwet door te waken over het respect en de toepassing van de constitutionele orde. Het Hof is bevoegd inzake geschillen over de competentieverdeling tussen de staatsmachten en tussen de federale staat en deelstaten. Het Hof moet ook de naleving en bescherming van de fundamentele rechten garanderen.

Wat zijn de rechtsmiddelen om een zaak aanhangig te maken bij het Federaal Constitutioneel Hof?

Er zijn verschillende rechtsmiddelen om een zaak aanhangig te maken bij het Federaal Constitutioneel Hof:
1. Abstrake Normenkontrolle;
2. Konkrete Normenkontrolle;
3. Verfassungsbeschwerde.

Wat verstaat men onder abstrakte Normenkontrolle?

De procedure die wordt uitgeoefend onafhankelijk van een concreet geschil, op verzoek van de federale regering, van een deelstaatregering of 1/3 van de Bundestag.

Wat verstaat men onder konkrete Normenkontrolle?

Wanneer een rechtsmacht een prejudiciële vraag voorlegt om de conformiteit van een wet met de grondwet te toetsen.

Wat verstaat men onder Verfassungsbeschwerde?

Een constitutioneel rechtsmiddel dat kan worden ingediend door een individu dat zelf een schending van een fundamenteel recht heeft ondergaan en alle andere rechtsmiddelen in de internet orde heeft uitgeput.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Vragenlijst m.b.t. het algemene deel

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Drie constitutionele tradities' - Duitsland

18 belangrijke vragen over Drie constitutionele tradities' - Duitsland

Wat werd in de 19de eeuw onder de ‘klein-Duitse’ optie bedoeld?

Waarom werd Oostenrijk in de 19e eeuwse Duitse eenmaking niet geïntegreerd?

Waarom heeft de Duitse geschiedschrijving na de Tweede Wereldoorlog een eerder welwillende aandacht gewijd aan die constitutie en de gebeurtenissen die aanleiding hebben gegeven tot die constitutie?

Wat waren de belangrijkste (politieke) redenen voor het falen van die constitutie?

Op welke punt herken je de invloed van de Amerikaanse grondwet op de constitutie van de Sint-Pauluskerk? Waarin verschilt de Duitse constitutionele regeling van die van de V.S. en waarom?

Geef de belangrijkste kenmerken van de constitutie van het in 1871 opgerichte Duitse Rijk wat betreft de verhouding tussen deelstaten en bond. (3)

Geef de belangrijkste kenmerken van die constitutie wat betreft de verhouding tussen federale regering en federaal Parlement.

Wat bedoelt men met de dualiteit van het ‘Rijk’ en ‘Pruisen’ die zowel het Duitse Rijk als de Weimar-Republiek kenmerkte? Waarom is er van een dergelijke dualiteit van de Tweede Wereldoorlog geen sprake meer?

Waarom kon de Weimar-Republiek vanaf het begin haar bestaan bij sommige bevolkingsgroepen op weinig legitimiteit rekenen?

Waarom noemden de nazi’s hun regime het “Derde Rijk”?

Geef enkele karakteristieke aspecten van de GG uit 1949 die erop wijzen dat die grondwet mede een aantal zwakheden die men in de Weimar-constitutie meende te herkennen, wilde voorkomen.

Wat bedoelt men in het systeem van de Duitse Bondsrepubliek onder constructieve wantrouwensmotie’? Wat wil men daarmee bereiken c.q. voorkomen?

Geef enkele karakteristieke aspecten van de GG uit 1949 die erop wijzen dat die grondwet een reactie was op het naziregime.

Wat houdt het Federaal Constitutioneel Hof in?

Wat zijn de rechtsmiddelen om een zaak aanhangig te maken bij het Federaal Constitutioneel Hof?

Wat verstaat men onder abstrakte Normenkontrolle?

Wat verstaat men onder konkrete Normenkontrolle?

Wat verstaat men onder Verfassungsbeschwerde?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Context van het laat 18e eeuwse constitutionalisme

Vragenlijst m.b.t. het algemene deel

Rechtshandeling en overeenkomst

Verbintenissenrecht algemeen

Boom Basics Staatsrecht

Kort begrip van het intellectuele eigendomsr…

SILverslagen

Werkboek en reader

Recht door de cijfers 2020-2

Toetstermen informatie- en bewijsvergaring

SIL verslagen

Class notes - Internationaal Commercieel Con…

Class notes - Ondernemingsrecht en concernve…