Startpagina / Samenvattingen / VWO Filosofie Domein A t/m E / kennis-werkelijkheid-ervaring

Domein D: Kennisleer - Centrale begrippen en toonaangevende visies

17 belangrijke vragen over Domein D: Kennisleer - Centrale begrippen en toonaangevende visies

Wat houdt dit centrale begrip in: a priori.

wat van tevoren gegeven is.

Wat houdt dit centrale begrip in: particulier.

Een particulier iets geldt slechts voor één enkele zaak, staat tegenover universeel.

Wat houdt dit centrale begrip in: idealisme.

Idealisme is de verzamelnaam voor een aantal verschillende filosofische stromingen en standpunten, die de afhankelijkheid van de werkelijkheid van het bewustzijn benadrukken. De moderne wijsbegeerte plaatst het idealisme tegenover het realisme.

Wat houdt dit centrale begrip in: objectief.

Iets is objectief als het onafhankelijk is van de waarneming of voorkeuren van mensen: als er geen interpretatie bij nodig is.

Wat houdt dit centrale begrip in: subjectief.

Subjectiviteit wordt opgevat als het vermogen van een subject om een bepaalde gedachte door middel van taal waar te nemen, te beoordelen, te betogen en te communiceren. Er is intrepetatie nodig.

Wat houdt dit centrale begrip in: intersubjectief.

Intersubjectief is niet puur subjectief, in de beleving van één mens, of objectief, onafhankelijk van de beleving van mensen. In de analytische taalfilosofie wordt de betekenis van taal gezien als iets dat intersubjectief is.

Wat houdt dit begrippenpaar in: zelfbewustzijn en hersenen.

Zelfbewustzijn is de beleving van de eigen identiteit, dus van wie wij zijn en wat wij doen, denken, voelen of hebben meegemaakt.

Hersenen zijn onderdeel van een fysiologisch proces.

Wat houdt dit begrippenpaar in: schijn en werkelijkheid.

Werkelijkheid of realiteit is het geheel van het feitelijk bestaande, in tegenstelling tot het denkbeeldige (dat wat niet echt is). In het dagelijks leven en in veel wetenschappelijke disciplines wordt de werkelijkheid als vanzelfsprekend verondersteld, in de filosofie en de wetenschapsfilosofie wordt het begrip werkelijkheid echter geproblematiseerd. Binnen het filosofisch scepticisme wordt ontkend dat de wereld kenbaar zou zijn; het begrip werkelijkheid wordt door deze filosofische richting beschouwd als zijnde niet meer dan een subjectieve gedachten-constructie.

Wat houdt dit begrippenpaar in: begrip en waarneming.

Een begrip is een complexe eenheid, waarbij drie elementen moeten bepaald worden, namelijk term, notie en ding. De term is het element van representeren, de notie is het intentioneel element, en het ding is het extentioneel element.

Waarneming: het bewust worden van objecten, eigenschappen of verhoudingen door zintuiglijke organen; omvat ook het ontvangen, verwerken en interpreteren van zintuiglijke waarnemingen.

Wat houdt dit begrippenpaar in: waar en fals.

Waar: precies als in de werkelijkheid.

Fals: niet precies zoals in de werkelijkheid.

Wat houdt dit begrippenpaar in: feit en fictie.

feit en fictie kijkt naar het gebruik van waarneming en verbeelding in de kunst, fictie vermengd met een zekere dosis feiten geeft waarheid, zegt men wel eens.

Voorbeeld: feit of fictie: de ene vaccinatie dient dieper ingespoten te worden.

Wat houdt dit begrippenpaar in: kennis en kunde.

Kennis is dat wat geweten en toegepast wordt door de mens of door de maatschappij als geheel. Veel van de menselijke activiteit vereist specifieke kennis, ervaring en vaardigheid. In de kentheorie of epistemologie wordt onderzocht wat kennis is en of aanspraken op kennis gerechtvaardigd zijn.

Kunde kunnen we hierdoor vertalen als vaardigheid, vaardigheid in iets en kennis over iets.

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis verband houdt met de kennis van de oervormen (Plato);

In de Phaedo beschrijft Plato voor het eerst zijn ‘ideeënleer’: in een metafysische, alleen voor het denken toegankelijke wereld, bestaan oervormen van de concrete, in de alledaagse werkelijkheid waar te nemen dingen. Dat verklaart waarom dingen herkenbaar zijn en blijven, maar tegelijkertijd toch voortdurend veranderen.

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis als uitgangspunt de alledaagse ervaring en waarneming heeft (Aristoteles);

Volgens Aristoteles 'theorie van kennis zijn de zintuigen het beginpunt van elke vorm van kennis. Dat betekent dat alle informatie die de intellectuele activiteit triggeren is opgenomen in de "raw" zintuiglijke gegevens die ons lichaam binnen via de ogen, oren, geur, etc..
In die zin is het Aristotelische denken duidelijk verschillend van de ideeën van Plato, voor wie wat ons omringt niet gekend kan worden en ook geen significante intellectuele activiteit kan genereren, aangezien het materiaal is veranderbaar en verandert voortdurend.

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis is gebaseerd op zintuiglijke ervaring (Locke, Hume, Nagel);

Tegenover het rationalisme staat het empirisme. Deze opvatting stelt dat al onze kennis afkomstig is uit zintuiglijke ervaring (empirie).

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis voortkomt uit een synthese van ervaring en denken (Kant, neokantianisme);

Syntese: verbinding van begrippen of stellingen tot een algemene stelling.

Dus het opdoen van ervaring leidt ertoe dat men door het denken kennis vergaart.

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis voortkomt uit verbeeldingskracht (constructivisme, narrativisme).

Het constructivisme of constructionisme is een groep van kennistheorieën die de nadruk legt op het feit dat kennis tot stand komt door een actieve constructie, eerder dan een passieve representatie van de werkelijkheid.

Narrativisme: geschiedvorsing wil niet slechts zeggen dat je gebeurtenissen op een rijtje zet maar houdt ook in dat je die probeert te verklaren, dat wil zeggen dat je verbanden legt met andere gebeurtenissen.

Dus kennis komt voort uit actieve constructie van iets leren dat wordt verteld in relatie tot andere gebeurtenissen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

VWO Filosofie Domein A t/m E

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Domein D: Kennisleer - Centrale begrippen en toonaangevende visies

17 belangrijke vragen over Domein D: Kennisleer - Centrale begrippen en toonaangevende visies

Wat houdt dit centrale begrip in: a priori.

Wat houdt dit centrale begrip in: particulier.

Wat houdt dit centrale begrip in: idealisme.

Wat houdt dit centrale begrip in: objectief.

Wat houdt dit centrale begrip in: subjectief.

Wat houdt dit centrale begrip in: intersubjectief.

Wat houdt dit begrippenpaar in: zelfbewustzijn en hersenen.

Wat houdt dit begrippenpaar in: schijn en werkelijkheid.

Wat houdt dit begrippenpaar in: begrip en waarneming.

Wat houdt dit begrippenpaar in: waar en fals.

Wat houdt dit begrippenpaar in: feit en fictie.

Wat houdt dit begrippenpaar in: kennis en kunde.

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis verband houdt met de kennis van de oervormen (Plato);

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis als uitgangspunt de alledaagse ervaring en waarneming heeft (Aristoteles);

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis is gebaseerd op zintuiglijke ervaring (Locke, Hume, Nagel);

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis voortkomt uit een synthese van ervaring en denken (Kant, neokantianisme);

Wat houdt deze toonaangevende visie in: kennis voortkomt uit verbeeldingskracht (constructivisme, narrativisme).

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Domein A: Vaardigheden

VWO Filosofie Domein A t/m E

Newton : natuurkunde voor de bovenbouw.

Newton

Biologie voor jou 5vwo B

Nova Scheikunde 5 VWO

Intro... : muziek voor de bovenbouw HAVO/VWO

Seneca Maatschappijwetenschappen vwo deel 3:…

Ethiek de basis

Basiskennis Forum

KCV SE

Biologie SE2

Samenvatting Wetenschapsfilosofie