Constitutie en Grondwet - De grondslagen van het constitutionele recht

25 belangrijke vragen over Constitutie en Grondwet - De grondslagen van het constitutionele recht

Wat beoogt het constitutionele recht te voorkomen?

Dat staatsmacht in 1 persoon of ambt is geconcentreerd en zonder grenzen is.

Wat is het kenmerk van de gedecentraliseerde eenheidsstaat?

1 Grondwet
Aantal functies wordt op centraal niveau uitgeoefend (buitenl. beleid, defensie en rechtspraak).
Er hoeft geen sprake te zijn van hiërarchisch verband tussen ambten; wel sprake van toezicht.

Welke twee staatsvormen kan men stellen tegenover de rechtstaat?

  1. Politiestaat
  2. Totalitaire staat
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waaruit blijkt dat niet het overheidsverband handelt, maar het ambt zelf?

Uit de terminologie van de Grondwet.

Op welke 2 pijlers rust het Nederlands parlementair stelsel?

Vertrouwensregel
Ontbindingsrecht van de regering.

De vertrouwensregel wordt in het NL systeem negatief uitgelegd. Wat wordt daarmee bedoeld?

Zolang van onvoldoende vertrouwen niet is gebleken, wordt vertrouwen verondersteld.

Welke Trias-gedachte komt in NL het best tot uitdrukking?

Dor attributie van de rechtspraak aan de rechterlijke macht.

Voor welke overheidsorganen geldt de strafrechtelijke immuniteit obv het Volkelarrest nog meer?

  • Uitsluitend voor de staat.
  • Voor andere overheidsverbanden dan de staat dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de overheidsverbanden die openbaar lichaam zijn in de zin van Hs. 7 Gw en de overige openbare lichamen.
  • Voor laatstgenoemde geldt geen immuniteit.
  • Overheidslichamen uit Hs 7 Gw genieten een beperkte immuniteit.

Hoe duidt men het evenwicht aan wat voortkomt uit onderlinge controle en op samenwerking tussen de ambten?

Checks and balances

Hoe corrigeert de rechtsstaatgedachte de totalitaire staat?

D.m.v. positivering van klassieke grondrechten.

Op welke 2 klassieke rechtsstatelijke wetsconcepten was men vooral georiënteerd?

Ordenende wetten
Codificerende wetten

Door welke ontwikkeling komt de waarborgfunctie en de acceptatie van de wetten op de tocht te staan?

Wetten worden steeds meer als beleidsinstrument gebruikt waarmee politieke, sociale en economische doeleinden worden nagestreefd. Door deze instrumentalisering heeft de wet een vluchtiger karakter gekregen.

Wat betekent functionele machtenscheiding?

Dat wil zeggen dat wetgeving, bestuur en rechtspraak gescheiden functies vormen, die door verschillende instanties worden uitgeoefend; de triasleer.

Waar bestaat het stelsel van 'checks and balances' uit?

Stelsel van allerlei bevoegdheidsverdelingen en controlemechanismen, welke zijn gericht op het voorkomen van machtsconcentratie.
Niet alleen beperkt tot de triasleer, maar omvat ook andere uitgangspunten, zoals de in een parlementair regeringsstelsel geldende vertrouwensregel, het meerpartijensysteem, het tweekamerstelsel etc.

Waarin verschillen de sociale grondrechten van de klassieke grondrechten?

De sociale grondrechten zijn gericht op overheidsinterventie, terwijl de klassieke grondrechten juist willen voorkomen dat de overheid zich met alles bemoeit.

Waarom passen sociale grondrechten wel in de rechtsstaatgedachte?

Omdat zij trachten de positie van de burger tegenover de overheid proberen te versterken.

Kan een openbaar lichaam of overheidsverband rechtspersoonlijkheid bezitten?

Ja, dat kan obv. art. 2:1 BW en artikel 134 Gw.

Wat is juridisch het gevolg als een overheidsverband rechtspersoon naar privaatrecht is?

Dat houdt in dat zij met natuurlijke personen en andere rechtspersonen vermogensrechtelijke betrekkingen kunnen aangaan.

Kan er een vermogensrechtelijke betrekking ontstaan door een publiekrechtelijke rechtshandeling  tussen een overheidsverband en een burger?

Ja, dat kan. Onder bepaalde voorwaarden kunnen publiekrechtelijke rechtshandelingen ter beoordeling aan de burgerlijke rechter worden voorgelegd.

Wat is de kern van het Volkelarrest?

De staat kan niet strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld voor het wederrechtelijk lozen van kerosine op vliegbasis Volkel. De HR verwerpt de strafrechtelijke vervolgbaarheid en aansprakelijkheid van de staat omdat de wet voorziet in andere vormen van controle op het handelen van de (organen van de) centrale overheid, te weten de politieke en strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid. Naar het oordeel van de HR is een strafrechtelijke aansprakelijkheid van de staat niet verenigbaar met de regeling van de politieke en strafrechtelijke ministriële verantwoordelijkheid.

Welk arrest spreekt van een beperkte strafrechtelijke immuniteit van een openbaar lichaam uit Hs 7 Gw?

Het tweede Pikmeerarrest (1998)

Op welke 3 momenten wordt rekening gehouden met de bijzondere positie van de openbare lichamen in de zin van Hs 7 Gw en met het primaat van de staats- en bestuursrechtelijke controle?

  • Bij het vervolgingsbeleid van het OM
  • Bij de strafbaarheid
  • Bij de straftoemeting

Wat is de algemene kern van het niet strafrechtelijk vervolgen van overheden en ambtenaren?

De kern is dat zij uitvoering geven aan een exclusieve overheidstaak.

Wat zijn de staatsrechtelijke argumenten vóór strafrechtelijke immuniteit van de staat?

  • Democratiebeginsel
  • Ministeriële verantwoordelijkheid
  • Vervolger (OM) en vervolgde hebben dezelfde identiteit
  • Hiërarchie tussen vervolger en vervolgde
  • Strijdig met de beginselen van het staatsrecht dat het OM een hoger orgaan zou kunnen vervolgen
  • De Staten-Generaal kunnen invloed uitoefenen op de besluiten van de minister
  • Minister van Justitie zou zijn collega-ministers kunnen gaan controleren
  • Vestzak-broekzak (een boete aan jezelf betalen)

Als de staat niet strafrechtelijk ter verantwoording is te roepen, welke mogelijkheden heeft de burger dan als rechtsbescherming tegen de overheid?

Het bestuursrecht biedt de burger in zijn relatie met het overheidsorgaan bescherming en in de relatie overheidsverband - burger biedt het civiele recht bescherming.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo