Samenvatting: Wetenschap | Ten Have

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Wetenschap | Ten Have

• 1 Inleiding

• Welke visie op ethiek in de wetenschap is nog altijd gangbaar?

  De visie dat wetenschap waardenvrij is, en dat pas bij de toepassing ethische criteria aan de orde mogen komen. Ethische discussies over wetenschappelijke begrippen en ideeën zouden de ontdekking van nieuwe feiten en mogelijkheden anders in de weg kunnen staan.

• 2 Natuur en wereldbeeld

• Waarom kunnen de Principia Mathematica van Newton worden beschouwd als de geboorte van het ideaal van een objectieve wetenschap die algemeen geldig is en gebaseerd op wiskundige wetten?

  Newton voltooide met dat boek de ontwikkeling van een denkwijze die in de wiskunde de methode zag om eeuwige, algemeen geldende natuurwetten op te sporen.

• 2.2 Ethische consequenties van de omslag

• Welke gevolgen had de omslag naar een mechanische visie van de wetenschap op de natuur voor de ethiek?

  1. Een natuurlijke moraal die behoort bij het wezen of de substantie van de mens wordt problematisch. Culturele verschillen krijgen meer aandacht en relativistische en/of sceptische visies op de moraal bloeien op.

  2. De opkomst van het scepticisme en relativisme versterken mede het verdwijnen van een fundament van de natuurlijke moraal in een goddelijk gezag.

  3. Toch wordt het streven naar een algemeen geldige moraal niet opgegeven, maar de basis daarvan wordt nu gezocht in universele wetmatigheden die wiskundig kunnen worden bepaald.

• 2.3 De relatie tussen wetenschap en haar object

• Welke gevolgen hebben de wetenschapsfilosofie van Kant en Popper voor de ethiek?

  Deze wordt naar de tweede lijn geschoven. Eerst moet worden vastgesteld wat we precies weten, dan kunnen we daarna bij de toepassing van kennis praten over de menselijke, ethische voorwaarden die aan de toepassing moeten worden gesteld. Wetenschappelijke kennis staat los van de ethiek en moet als een doel in zichzelf worden bedreven.

• 2.5 De relatie tussen wetenschap en haar subject

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 2.5
  Laat hier meer flashcards zien

• Welke invloed heeft het ideaal van de objectieve toeschouwer op de ethiek gehad?

  Het subject doet in de kennisverwerving afstand van de directe beleving van zichzelf en verkleint tot een punt dat van buitenaf op de dingen neerkijkt. De denkende mens neemt bezit van de wereld, niet als individuele mens, maar als kennende instantie. Dat denken krijgt daarmee zelf de verantwoordelijkheid voor zijn eigen ontwikkeling. Er is niets of niemand buiten de wetenschap waaraan verantwoording kan worden afgelegd. De wetenschapper die aan die ontwikkeling meewerkt, draagt er dus ook geen persoonlijke verantwoordelijkheid voor. Pas in de toepassing van de kennis op de natuurlijke werkelijkheid treedt die verantwoordelijkheid in persoonlijke zin op.

• 2.6 De relatie tussen wetenschappelijk object en het kennende subject

• Hoe probeerde de fenomenologie de relatie tussen de beleefde werkelijkheid, de wetenschap en het kennende subject te herstellen nadat het ideaal van de objectieve toeschouwer onhoudbaar bleek?

  Voor de fenomenoloog zijn de verbanden in de dagelijkse leefwerkelijkheid wel belangrijk. Daarin ligt de zin van de verschijnselen om ons heen besloten. 

• 3 De medische wetenschap

• Welke ethische regel werd gevormd t.a.v. medisch-wetenschappelijke experimenten op mensen na WOII?

  Dat mensen moesten instemmen met experimenten zonder enige druk en daarbij volledig op de hoogte moesten zijn van de elementen van het onderzoek.

• 4 De Wet Medisch-Wetenschappelijk Onderzoek met mensen (WMO)

• Wat wordt in de Wet Medisch-wetenschappelijk Onderzoek met mensen (1999) geregeld?

  In die wet is vastgelegd aan welke voorwaarden zowel het mensgebonden onderzoek als het onderzoek met levende menselijke weefsels moet voldoen. Daarnaast is er Europese wetgeving van kracht die vastlegt waar de grenzen van de medisch-wetenschappelijke innovatie op dit moment liggen.

• Wat betekent de recente maatschappelijke en ethische controle op het innoverende medisch-wetenschappelijk onderzoek?

  Deze controle veronderstelt dat niet alle mogelijkheden die het wetenschappelijk beeld van de mens biedt, behoeven te worden gerealiseerd of dat die realisaties zelfs ethisch onaanvaardbaar kunnen zijn. Aan elke realisatie dient derhalve een afweging vooraf te gaan waarin de waarden van de menselijke leefwereld centraal staan.

• Wanneer krijgt een onderzoeksvoorstel of protocol een positief oordeel in de toetsing door een medisch-ethische commissie?

  Wanneer:

  1. Het onderzoek tot nieuwe inzichten op het gebied van de geneeskunst zal leiden;

  2. Het niet mogelijk is om op een andere, minder ingrijpende manier tot dergelijk inzicht te komen;

  3. Het belang van het onderzoeksresultaat in redelijke verhouding staat tot de bezwaren en de risico's van de proefpersonen.