De moderne tijd (16e eeuw - 19e eeuw) - Het rationalisme: René Descartes - Slotbeschouwing: is de zekerheid bereikt?

13 belangrijke vragen over De moderne tijd (16e eeuw - 19e eeuw) - Het rationalisme: René Descartes - Slotbeschouwing: is de zekerheid bereikt?

1. Ook Descartes staat niet los van invloeden. Hoewel hij zoekt naar een onbetwijfelbaar uitgangspunt is ook hij beïnvloed door prefilosofische elementen. Welke moeilijkheden duiken er voor hedendaagse denkers op bij Descartes'positie?

  1. "Ik denk" is een substantie: hiermee zegt Descartes veel meer dan twijfel toelaat. Hij had mogen zeggen dat, wanneer er gedacht wordt, er ook een subject van denken moet zijn. Hij weet dus blijkbaar al meer. Er is namelijk niet bewezen dat het "ik" autonoom en identiek is.
  2. Het "ik" is een substantie die essentieel denkend is: hoe weet Descartes dit? Misschien heeft het ik nog andere kenmerken? Heeft het dan geen lichaam? Descartes interpreteert dus al volop in een welbepaalde richting.

Waarom is de manier waarop Descartes de 'ik' en de fysieke wereld met elkaar verbind een 'mediaat realisme van bijzondere aard?


Het is een realisme omdat het de wereld onafhankelijk van het subject bevestigt (in tegenstelling tot het idealisme).
Omdat het realisme op een bijzondere manier mediaat omdat deze kennis bemiddeld word via een omweg, namelijk de bevestiging van het bestaan van god.

2. Wat wordt verstaan onder het cartesiaanse dualisme?


De mens bestaat uit twee substanties:
  1. de denkende substantie: geest, ziel
  2. de lichamelijke substantie: die behoort tot de fysieke wereld

Hierdoor wordt het onmogelijk hun eenheid in de mens te begrijpen.
Deze positie heeft een enorme invloed gehad op de westerse cultuur.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke tegenwerpingen kun je plaatsen tegenover Descartes Eerste zekerheid 'Je pense, donc je suis. Noem er twee.


1, Descartes noemt het ik een substantie. Waarmee hij niet alleen uitgaat van een denkend subject maar ook dat deze substantie heeft.
2, Descartes beweert ook dat de substantie essentieel denkend is en neemt dus niet één van vele activiteiten iets wat hij nog niet had mogen aannemen volgens de twijfel.

3. Waarom wordt Descartes gezien als de vader van de moderne wijsbegeerte?


Zijn eerste principe van zijn filosofie: cogito (ik denk), betekent een radicale breuk in de geschiedenis van de westerse filosofie.
Met zijn wending naar het subject eindigen de middeleeuwen en begint de moderne tijd.
Voorheen waren de werkelijkheid of God de centrale thema's en werd alles daarbinnen begrepen.
Voortaan zal het kennende subject het centrum zijn, vanwaaruit alles begrepen en gededuceerd wordt.

Waarom blijft de eenheid van het menselijke wezen (lichaam en geest) voor de Descartes onverklaarbaar? Het cartesiaanse dualisme.


De mens bestaat uit twee substanties
1 de denkend geest, ziel
2 het lichamelijke, welke tot de fysieke wereld behoord.

Wat houd de hedendaagse fenomenologische term gesloten bewustzijn in?

Voor een gesloten bewustzijn kan elke verwijzing naar buiten slechts als een tweede, van een binnen afgeleid denkmoment tot stand komen. Er is dus altijd een brug nodig tussen het bewustzijn en de buitenwereld.

Welke filosoof uit de moderne tijd verlegd de filosofie naar een zoektocht tot de fundamenten en de grenzen van het weten, in het bijzonder in relatie tot het wetenschappelijke weten?

Descartes

Waarom is het een probleem dat Descartes stelt dat 'ik denk' ook een substantie is?

  • Dit impliceert de bewering dat het ‘ik’ autonoom en identiek is voor zichzelf doorheen de verschillende denkactiviteiten. Maar dat is niet bewezen.
  • Het is mogelijk te zeggen dat het ‘ik’ alleen een subjectieve pool is in de actuele act van het denken en dat het buiten die act niet kan bestaan.

Wat is res extensa?

Het lichaam, uitgebreidheid.

Wat is het cartesiaans dualisme?

De mens bestaat uit twee substanties: de denkende (geest, ziel) en de lichamelijke (die hoort tot de fysieke wereld) Zo wordt het onmogelijk om hun eenheid in de mens te begrijpen.

Wat wordt bedoeld met 'gesloten bewustzijn'?

  • Cogito als denkende instantie sluit elke mogelijkheid tot relatie met object (niet subject) uit.
  • Voor een gesloten bewustzijn kan elke verwijzing naar een ‘buiten’ alleen als een tweede, van een ‘binnen’ afgeleid denkmoment tot stand komen. 

Wat wordt bedoeld met het 'mind-body'-probleem?

Als lichaam en geest verschillende dingen of substanties zijn...
  • Wat is de relatie tussen lichaam en geest?
  • Waarom komen ze altijd samen voor?
  • Waar is de geest gelokaliseerd, of is de geest onstoffelijk (en dus niet aan plaats gebonden?
  • En als de geest onstoffelijk is, hoe kan hij dan inwerken op een stoffelijk lichaam?    

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo