De moderne tijd (16e eeuw - 19e eeuw) - Het rationalisme: René Descartes - Van het cogito naar de wereld
23 belangrijke vragen over De moderne tijd (16e eeuw - 19e eeuw) - Het rationalisme: René Descartes - Van het cogito naar de wereld
Op welke manier verwerft het cogito volgens Descartes de 'duister en verwarde' ideëen?
2. Binnen het cogito zijn twee soorten ideeën of bewustzijnsinhouden aanwezig. Welke?
- De ingeboren ideeën: idées inneées; inneïsme. Zulke klare en welonderscheiden bewustzijnsinhouden vindt het cogito enkel en alleen in zichzelf; zij behoren tot de vooraf gegeven uitrusting van het cogito zelf.
- Duistere en verwarde ideeën: des idées obscures et confuses. Deze ideeen worden verworven via de zintuigen: zintuiglijke voorstellingen (représentations).
Waarom is volgens Descartes het bestaan van het cogito evident? Hoe vindt hij hij een vertrekpunt en criterium van zekerheid?
Klaar - idee is uit zichzelf inzichtelijk en intrinsiek helder
Welonderscheiden - idee is scherp afgelijnd van andere ideeën
Alles wat 'klaar en wel onderscheiden' gedacht kan worden, is zeker
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Welke voorstellingen kunnen kennis van de buitenwereld leveren?
Enkel zij kunnen me toelaten tot de buitenwereld en me toelaten tot het bestaan van die wereld er besluiten. Ze kan alleen een afgeleide zijn.
Hoe kan Descartes aantonen dat er zich buiten het cogito een wereld bevind?
Zintuiglijke voorstellingen dragen inzich altijd de idee van lichamelijkheid. Ze komen en gaan onafhankelijk van het bewustzijn. En zijn niet klaar en welondercheiden maar duister en verward hierdoor kunnen ze niet rechtstreeks door het bewustzijn veroorzaakt worden.
Middels het principe van causaliteit (niets bestaat zonder oorzaak) moeten zij dus veroorzaakt zijn door een buitenwereld.
Wat zijn 'ingeboren ideeën'? (Descartes)
Cogito vindt deze klare en welonderscheiden bewustzijnsinhouden alleen in zichzelf. Geen kopie externe wereld maar behoort tot vooraf gegeven uitrusting cogito zelf.
6. Wat is het a priori godsbewijs van Descartes?
Hoe verklaard Descartes God als één van de Klare en welonderscheiden ideeën van het cogito?
Het idee van oneindige volmaaktheid kan niet door de mens bedacht zijn omdat hij deze niet kan doorgronden. Hierdoor is het idee niet door de menselijke geest ontworpen of veroorzaakt. En dus buiten het bewustzijn veroorzaakt.
Deze absolute oneindige volmaaktheid is God.
Waar doet Descartes een beroep op om de kloof tussen het ik en de wereld te overbruggen.
7. Wat is het a posteriori godsbewijs van Descartes?
Waarom kan de wereld alleen een afgeleide zekerheid zijn, volgens Descartes?
8. Wat is de derde zekerheid van Descartes?
Het bestaan van een afzonderlijke, stoffelijke wereld.
Waarbij de wetenschappen onze duistere en verwarde ideeën uitzuiveren.
Op deze manier is God de garantie voor de werkelijkheidswaarde van de kennis van de buitenwereld: alleen voor de kwantitatieve, zintuiglijke voorstellingen die wiskundig meetbaar, als meetkundig gevormd en bepaald door de wetten van de mechanica.
Bijgevolg: God garandeert de waarheid van de fysica!
Hoe neemt Descartes de twijfel aan de mathematische kennis op?
Omdat god bestaat als Absolute Volmaaktheid moet hij ook alle kenmerken van volmaaktheid bezitten. Waarachtigheid is zo een kenmerk en god kan dus geen bedrieger zijn.
God kan niet bedriegen dus is wiskunde waar.
Naast en buiten het cogito als denkende substantie bestaat een tweede substantie, een tweede zekerheid. Welke en wat zijn de kenmerken.
God bestaat als Absolute volmaaktheid. Daaruit volgt dat God alle kenmerken van volmaaktheid moet bezitten. Waarachtigheid bv. God is geen malin génie.
Hiermee is de twijfel aan de mathematische kennis opgeheven.
Hoe bewijst Descartes een stoffelijke wereld?
Hoe zou ik kunnen achterhalen of een (zintuiglijke) voorstelling in mijn geest veroorzaakt is door God of door een ding in de werkelijkheid.
Hiermee is het bestaan van een afzonderlijke, stoffelijke wereld bewezen. Volgens Descartes.
Wat is oorzaak van ‘idee van oneindige volmaaktheid’ (l’idée de l’infini) die in menselijke geest aanwezig is? (Descartes)
- Menselijke geest niet in staat idee van oneindige volmaaktheid te doorgronden en analyseren
- Idee oneindige volmaaktheid kan dus niet door menselijke geest ontworpen of veroorzaakt zijn. (wel door iets buiten het bewustzijn)
- Ook die oorzaak moet even groot zijn als haar gevolg
- Groter kan oorzaak niet zijn, want het gevolg is al oneindig
- Oorzaak van l’idée de l’infini (idee oneindige volmaaktheid) is dus gelijk aan oneindigheid.
- Die oneindige of Absolute Volmaaktheid is dus God.
Waarom is 'noodzakelijk bestaan' essentieel voor Absolute volmaaktheid?
Rationalisten, zoals Descartes hadden te maken met 'het probleem van de brug: als wij kennis hebben door middel van aangeboren ideeën, hoe weten we dan dat die ideeën ons kennis opleveren over de natuur buiten ons verstand? Hoe loste Descartes dit probleem op?
Wat kan worden gezien als een probleem van rationalisme?
Wat is een probleem van empirisme?
Noem twee kenmerken van rationalisme
- Verstand/rede is enige echte bron wetenschappelijke kennis (a priori)
- Kennis ontspringt aan intuïtie, aangeboren ideeën
Leg uit hoe het dualisme van René Descartes logisch voortvloeit uit zijn beroemde cogito-argument.
- Cogito-argument van René Descartes 'ik denk dus ik ben', is de eerste zekerheid die niet betwijfeld kan worden
- Aangezien de eerste zekerheid alleen zekerheid van het bestaan van het denken betreft en ontdekking zekerheid los van elke realiteit: 'Ik' bestaat in zijn denkactiviteit al geheel op zichzelf.
- Hieruit volgt dat het lichaam - dat niet tot die denkactiviteit behoort - een substantie op zichzelf is, waarvan het bestaan nog bewezen moet worden.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden