Decentrering van het subject, de hedendaagse tijd - Een hedendaagse visie op wetenschap en samenleving, Kennis en wetenschap - Karl Popper en het kritisch rationalisme

11 belangrijke vragen over Decentrering van het subject, de hedendaagse tijd - Een hedendaagse visie op wetenschap en samenleving, Kennis en wetenschap - Karl Popper en het kritisch rationalisme

Vroeger ging met vanuit de empirische wetenschappen inductief te werk. Wat wordt daarmee bedoeld?

vertrekkende vanuit een beperkt aantal ervaringen om van daaruit algemene wetten op te stellen

14. Hoe valt de wetenschapsopvatting van Karl Popper te kenschetsen?

  1. Popper hangt de correspondentietheorie van de waarheid aan, maar beschouwt de realisatie ervan als een regulatieve idee, dwz het bereiken van de 'objectieve waarheid' is volgens hem een na te streven ideaal.
  2. Kennis staat volgens Popper altijd open voor weerlegging en daarom vervangt  hij het verificatiebeginsel door het falcificatiebeginsel.
  3. Zijn gedachtengoed wordt kritisch rationalisme genoemd.

16. Leg uit wat Popper precies bedoelt met dat een uitspraak pas wetenschappelijk is als zij falsifieerbaar is?

  1. Een uitspraak is wetenschappelijk als zij weerlegbaar is.(nb: niet verwarren met weerlegd zijn), dwz het moet mogelijk zijn om tegenvoorbeelden te geven.
  2. Een te algemene uitspraak kan niet kwalificeren als wetenschappelijk omdat het altijd waar is. Zo kan tegen de uitspraak 'het zal ooit wel eens gaan regenen'  geen onaanvechtbare empirische evidentie worden ingebracht.
  3. Een uitspraak als: alle zwanen zijn wit is derhalve een wetenschappelijke uitspraak want ze is te weerleggen door de ontdekking van een zwarte zwaan.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

17. Waarom is dit volgens Popper ook meteen het euvel waaraan de theoriën van Marx en Freud lijden?

Dat alle maatschappelijke fenomenen zouden kunnen worden verklaard door sociaaleconomische factoren is te algemeen en kan daarom niet weerlegd worden. Het zelfde geldt voor de uitspraak dat het menselijk handelen bepaald wordt door het onbewuste. Bijgevolg zijn uitspraken hierover niet wetenschappelijk.

19. Hoe verloopt dit proces van modus tollendo tollens?

Uitspraken die aanspraak maken op wetenschappelijke waarheid, moeten we trachten te weerleggen in plaats van te verifiëren.
  • Slaagt de falcificatiepoging dan is de uitspraak onwaar en dus onwetenschappelijk.
  • Mislukt de falcificatiepoging, dan kunnen we niet besluiten dat de uitspraak waar is (dat zou een drogreden zijn), maar ze is wel 'gecorroboreerd', dwz ondersteund.
  • Hoe meer falcificatiepogingen een uitspraak overleeft, hoe groter haar waarschijnlijkheidsgehalte.
  • Popper noemt gevestigde theoriën dan ook niet 'waar' maar 'sterk gecorrobeerd'.

20. Waarom heeft het beginsel van falsificatie een gunstig effect op de wetenschapsbeoefening volgens Popper?

  1. Het zoeken naar tegenvoorbeelden zwengelt het wetenschappelijke onderzoek meer aan dan het zoeken naar bevestiging en dwingt de onderzoeker tot een diepgaander onderzoek. Vooruitgang gebeurt volgens Popper niet via de logica van de ontdekking, maar door trial and error.
  2. De notie 'corroboratie' impliceert dat een uitspraak in de toekomst altijd nog kan worden gefalsifieerd, dit in tegenstelling tot verificatie, waarbij men niet verwacht dat een geverifieerde theorie ooit nog weerlegd wordt.

21. Waarom is Popper geen voorstander van strikt logisch rationalisme maar wel van een kritisch rationalisme?

Een strikt logische interpretatie van falsificatie zou inhouden dat het vinden van een tegenbeeld automatisch zou leiden tot een verwerping van de theorie. Popper is het daar niet mee eens. Hij vindt dat de weerlegging enerzijds gezien moet worden als een krachtige kritiek en anderzijds ook als een nieuwe start.

22. Waarom blijven ondanks alle nuanceringen de feiten het archimedisch punt in Poppers wetenschapstheorie?

Het is het enige criterium dat Popper gebruikt om een gegeven uitspraak al dan niet te falsificeren. Het is uiteindelijk de empirische waarneming die daarin de scheidsrechter is.

Wanneer is een nieuwe wet theoretisch gerechtvaardigd?

Een nieuwe wet moet een logische inpassing krijgen in de bestaande theoretische samenhang. Logisch inpassen is pas geslaagd wanneer de wet logisch afleidbaar is uit de theoretische samenhang.

Welke bezwaren/problemen zijn er te noemen bij het hypothetisch deductieve model van de empirische wetenschappen?

  1. Bij een negatief resultaat is niet duidelijk of de hypothese dan wel de hulphypothese dan wel beide weerlegd zijn.
  2. wetenschapper blijven de falsificeerde theorieën gebruiken
  3. vormen van corroboratie die verdere falsificatiepogingen overbodig maken
  4. probleem: welke rol spelen feiten? Theorie is afhankelijk van de feiten. Hoe kunnen feiten theorieën falsificeren waarvan ze afhankelijk zijn.

Wat is de 'nachtzijde van de wetenschap'?

Tussen waarneming van feiten en bevestiging van algemene beginselen zit een moment van creativiteit dat niet rationaliseerbaar is

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo