Startpagina / Samenvattingen / Wijsbegeerte / foucault-kennis-zelf

Een hedendaagse visie op wetenschap en samenleving, Kennis en wetenschap - Michel Foucault menswetenschappen - Een archeologie van de menswetenschappen

Q: 29. In weike zin is Foucaults epistemè-begrip en zijn archeologieproject polemisch?

Ze zijn gericht tegen elke filosofie of geschiedenis als history of ideas of Ideengeschichte en daarmee ook tegen de klassieke wetenschapsgeschiedenis. In tegenstelling tot de ideeëngeschiedenis zoekt de archeologie het vertoog niet als een 'document' maar als een 'monument' dat op zichzelf staat en waarvan de betekenis ontsloten wordt door de verhouding te onderzoeken met andere monumenten (cf. structuralisme).

13 belangrijke vragen over Een hedendaagse visie op wetenschap en samenleving, Kennis en wetenschap - Michel Foucault menswetenschappen - Een archeologie van de menswetenschappen

Een door Foucault gebruikte term: archeologie van het weten.

Foucault laat zich in met en wil bloot leggen:
de epistemologische infrastructuur van voorbije vormen van weten

Het epistemè-begrip van Foucault vertoont verwantschap met een idee van wie?

het paradigmaconcept van Thomas Kuhn

29. In weike zin is Foucaults epistemè-begrip en zijn archeologieproject polemisch?

Ze zijn gericht tegen elke filosofie of geschiedenis als history of ideas of Ideengeschichte en daarmee ook tegen de klassieke wetenschapsgeschiedenis. In tegenstelling tot de ideeëngeschiedenis zoekt de archeologie het vertoog niet als een 'document' maar als een 'monument' dat op zichzelf staat en waarvan de betekenis ontsloten wordt door de verhouding te onderzoeken met andere monumenten (cf. structuralisme).

Hoe kon het moderne epistemé beginnen volgens Foucault?

Kant introduceerde twijfel in denken / spreken over kennis
Zijn onze voorstellingen we de juiste weergave van de dingen zelf?
Doen onze voorstellingen iets anders dan het voorstellen van de dingen zelf?
Doorgronden kennis is iets in onszelf

30. Waarom wil Foucault ondezoek doen naar het epistemè waarin de menswetenschappen zijn ontstaan?

De menswetenschappen zijn een product van de 19e eeuw, voordien was de mens geen onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Volgens Foucault lijkt met de opkomst van het structuralisme de mens als object van wetenschap opnieuw te verdwijnen. De vraag is hoe dat kan.

Wat verstaat Foucault onder epistéme?

De epistemologische dieptestructuur die bepaalt wat geldige kennis is en hoe ze mogelijk is.

31. Hoe gaat Foucault te werk?

Hij contrasteert het epistemè van de mesnwetenschappen met de epistemès die eraan vooraf gaan en met het (structureel) epistemè dat erop volgt. Hij onderscheidt 4 verschillende epistemès die hij onderzoekt op dezelfde drie wetenschapsdomeinen: biologie; economie en taal(kunde).

Waarin onderscheidt Foucaults positie (blootleggen dieptestructuren van het weten) zich met het structuralisme?

Erkenning historische variabiliteit episteme’s

Wat is transcendentale subjectiviteit?

Het idee dat onze geest zelf iets produceert, introduceert speciaal domein in het weten.

Hoe is het moderne episteme volgens Foucault begonnen?

Door Kant: introductie van twijfel of onze voorstellingen wel weergave van dingen zelf zijn.
In onze geest beslissen we wat ware kennis is.

Hoe konden nieuwe wetenschappelijke disciplines ontstaan, zoals taal en de mens?

Kant introduceerde een twijfel: zijn onze voorstellingen wel weergave van dingen zelf. In onze geest beslissen we wat ware kennis is en dat werd een onderzoeksobject voor verschillende wetenschappelijke disciplines.

Hoe kon het Darwinisme opkomen in het moderne episteme?

Moderne episteme koppelt mens los van theologische verklaringen herkomst mens.
Mens gold zelf als verschijning waarheid die bestudeerd kon worden.

Michel Foucault (1926 -1984) bestudeert de archeologie van het weten dwz:

De typen vertogen (discours) die kennis voortbrengen die volgens hem bepalend is voor ons handelen.
Kern = epistemé = dieptestructuur die bepaalt wat geldige kennis is en hoe ze mogelijk is.
Wat als geldige kennis wordt beschouwd, verschilt per periode.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Wijsbegeerte | 9789020988642 | Antoon Braeckman, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.