Vrijheid en samenleving - Alexis de Tocqueville vroegtijdige diagnose van de massademocratie - Het theoretisch referentiekader

12 belangrijke vragen over Vrijheid en samenleving - Alexis de Tocqueville vroegtijdige diagnose van de massademocratie - Het theoretisch referentiekader

1. Welk onderscheid maakt Raymond Aron in Les étapes de la pensé sociologique tussen twee types van sociologen?

  1. sociologen zoals Comte en Marx, die op zoek gaan naar een universele theorie
  2. sociologen zoals Montesquieu, Tocqueville en Weber (en Aron zelf) met een uitgesproken zin voor historische individualiteit.

Door welke 3 redenen word de voor een samenleving specifieke geest (politieke cultuur) van wetten bepaald volgens Alexis de Tocqueville?


1, de geografische en historische condities.
2, door het politieke stelsel en zijn wetten.
3, door de zeden, gewoonten, en vooral de religieuze overtuigingen die er heersen.

10. Met welke filosoof komt volgens Raymond Aron Tocquevilles benadering overeen?

Volgens Aron zijn er twee types sociologen:
  • zij die op zoek gaan naar een universele theorie (Comte, Marx)
  • zij die zich richten op de historische individualiteit (Montesquieu, Weber)

Tocquevilles onderzoek is gelijksoortig aan dat van Montesquieu op het gebied van aard en opzet, maar ook van centrale probleemstelling, het analytisch referentiekader en de theoretischs bevindingen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Overeenkomsten Tocqueville en Montesquieu

Voorkeur comparatieve benadering, dezelfde aandacht voor wetten, democratie onmogelijk zonder geest der gelijkheid, politieke vrijheid is afwezigheid van willekeur

2. Wat is Tocquevilles theoretische referentiekader?

Dit laat zich grofweg samenvatten als een "retour à Montesquieu".

Welke twee overeenkomsten heeft Alexis de Tocqueville met Montesquieu?


1. Ze baseren zich beide op empirische verschijningswijze van politieke stelsels binnen een comparatieve benadering.
2. Ze behandelen allebei een zelfde soort vraag. Bijvoorbeeld de verhouding van gelijkheid en vrijheid.

Noem een aantal gelijkenissen tussen Tocqueville en Montesquieu

  • Aandacht voor ‘geest van de wetten’ (samenleving bepaald door zeden, geografie, wetten etc)
  • Vergelijkende benadering systemen
  • Problematiek  - Hoe kan in cultuur van gelijkheid (democratie) de vrijheid individu gegarandeerd blijven. ‘Democratie onmogelijk zonder geest van gelijkheid’
  • Montesquieu, Engeland: scheiding der machten. Tocqueville, VS: checks and balances
  • Tendens gelijkheid – kiem despotisme

12. Vanuit welk referentiepunt beschrijft Tocqueville de Amerikaanse democratie?

Vanuit de vergelijking met de aristocratische samenlevingen.
Tocqueville heeft niet primair een politiek bestel op het oog met zijn term democratie, maar een nieuwsoortig type cultuur en samenleving dat breekt met de aristocratische samenleving. De opmars van de democratische samenleving betekent volgens Tocqueville het definitieve afscheid van de aristocratische samenleving.

4. Hoe kan in een democratie, de vrijheid van het individu gevrijwaard worden?


Democratie is onmogelijk zonder "geest van gelijkheid".
Democratie is het maatschappijtype waarin de bestaansvoorwaarden van alle burgers gelijk zijn, of ten minste evolueren naar maximale gelijkheid.

Hoe moet vrijheid gewaarborgd worden binnen een democratie volgens De Tocquiville? (2redenen)


Middels 'gelijkheid inzake bestaanscondities' en dient bovenal beveiligd te worden door instellingen. Middels een 'checks and balances'
De mogelijkheid tot spontane vormen van politieke organisatie om de 'geest van vrijheid' levend te houden.

6. Waar plaatst Tocqueville vrijheid?


Tocqueville plaatst vrijheid tegenover tirannie of despotisme.
Vrijheid dient gerealiseerd binnen de democratische realiteit van de "gelijkheid inzake bestaanscondities" en dient bovenal beveiligd door instellingen.

Waarom draagt volgens Tocqueville en Montesquieu tendens gelijkheid (democratie) ook kiem van despotisme in zich?

  • Er is sprake van gelijkheid wanneer iedereen dezelfde, maar ook wanneer niemand rechten heeft
  • Individuen zien er meer op toe dat er geen ongelijkheid ontstaat, dan zich bekommeren om individuele vrijheid.
  • Liever iedereen gelijk en onvrij, dan iedereen vrij en ongelijk
  • Liever verstrenging wet dan tolereren individuele ongelijkheid
  • Beklemtonen gelijkheid – bedreigingen vrijheid

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo