De mens als openheid op de wereld: de existentiële fenomenologie - Edmund Husserl fenomenologie - Een voorbeeld: de waarneming

21 belangrijke vragen over De mens als openheid op de wereld: de existentiële fenomenologie - Edmund Husserl fenomenologie - Een voorbeeld: de waarneming

Hoe construeren we de waarneming van de dingen.

Door de directe ervaring. Het object geeft zichzelf op lichamelijke wijze (leibhaft).
Door kenmerkende 'aspecten' (Abschattung). Alles wat we waarnemen is een aspect wat we ervaren vanuit een bepaald standpunt.

Welke conclusies kunnen we trekken uit de analyse van het waarnemen?

  1. waarneming is een synthetiserende, intentionele activiteit van het subject
  2. waarnemen is altijd eerste het geheel, zodat daarna de delen kunnen verschijnen
  3. onderscheid tussen fenomenen en verbeelding, dromen, hallucinaties blijven mogelijk

Welke drie Horizonten maken volgens Husserl samen een waarneming mogelijk van het object.


1, De innerlijke horizon, het geheel van alle mogelijke gezichtspunten die je zou kunnen innemen tegenover het subject.
2, De uitwendige horizon, alle mogelijke objecten buiten het gegeven object waarnaar het verwijst
3, De tijdhorizon, dat is de totaliteit van heden, verleden en toekomst. We moeten namelijk in staat zijn om ervaringen 'op te slaan' retention.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

25. Hoe komt volgens Husserl de constructie van de leefwereld tot stand?

Via de directe ervaring van de waarneming.
  • In tegenstelliing tot de verbeelding, heeft de waarneming als kenmerk dat het object zichzelf geeft op lichamelijke wijze.
  • We kunnen echter alleen een aspect (Abschattung) van een object waarnemen en dat vanuit een bepaald standpunt (van een tafel zien we bijv alleen de voorkant). Daarom is het ding dat we waarnemen een synthese van Abschattungen, een eenheid die wij zelf construeren.
  • Elke waarneming bevat een horizon van de waarneming. Dit zijn aspecten die meegegeven zijn in de waarneming maar geen constructies zijn van het denken en ook niet van een deductie.

Wat is een Abschattung? (Husserl)

Een aspect dat je waarneemt vanuit een bepaald standpunt.


wat is het onderscheid tussen fenomeen en droom?


droom heeft geen van de drie horizonten en
droom is geen synthese van Abschattungen
over gezamenlijke fenomenen kun je communiceren.

Welke 3conclusies kunnen we uit Husserls analyse van het waarnemen halen?


1, de waarneming is geen passieve aanwezigheid bij een object, maar een synthetiserende, intentionele activiteit van het subject. Het is de Einstellung van het subject die de combinatie bepaalt van aspect en horizon.
2, waarnemen is niet het louter ontvangen van afzonderlijke zintuigelijke gegevens maar het waarnemen van een geheel dat primeert op de delen, zodat de delen als onderdelen van dit geheel kunnen verschijnen.
3, de reductie van de werkelijkheid tot fenomenen verhindert helemaal niet dat beelden uit de verbeelding, dromen, hallucinaties en waarneming onderscheiden kunnen worden.

Hoe noemt Husserl aspecten die niet onmiddellijk gegeven zijn, maar die als een impliciete achtergrond aanwezig zijn.

Horizon van de waarneming.

Wat is intersubjectieve synthese bij Husserl en hoe constureren we onze leefwereld hiermee volgens Husserl

We kunnen communiceren zodat ik mijn ervaringen met de ervaringen van anderen kan samenleggen om een gemeenschappelijk ding te construeren. Xo construeren we onze leefwereld door intersubjectieve synthese.

27. De wereld is volgens Husserl nooit de optelsom van alle fysieke dingen en evenmin een idee. Waarom?

De wereld is volgens hem de impiciete eenheid die de (laatste) mogelijkheidsvoorwaarde vormt van al mijn waarnemingen en ze toont in eenheid en continuïteit.

Welke drie horizonten, die het samen mogelijk maken een waarneming van een object te hebben, onderscheidt Husserl.

-Een innerlijke horizon, wat ik niet kan zien van een object. (poten van de tafel)
-Een uitwendige horizon, de omgeving (de stoelen, kamer).
-Een tijdhorizon, de totaliteit van heden, verleden en toekomst (ervaringen opslaan, Retention).

Waarom is elk mogelijk of denkbaar ding per definitie een fenomeen waarop wij intentioneel betrokken zijn en nooit een ding an sich?

De synthese van de ervaren aspecten van een doos mondt weliswaar uit in een 'objectieve doos', een doos waarover ik met anderen kan communiceren. Die objectieve doos is echter ideëel, ze is nooit precies gegeven in de ervaring. Ze is ge(re)construeerd.

28. Waarom valt de waarneming weg als een van de kenmerken verdwijnt?

In de waarneming is nooit alles tegelijk gegeven en postuleren we wat we missen op grond van eerdere ervaringen en verwachten we dat onze ervaring die aangevulde gegevens zal bevestigen. [Daarbij maken we gebruik van alle drie horizonten, als er een mist, houdt de waarneming op.]

5. Waarom kunnen we volgens Husserl niet spreken van een ding an sich?


Doordat we slechts aspecten waarnemen, is wat ik uiteindelijk ervaar geen ding op zich, maar een object dat ik zelf door het combineren van ervaringen heb ge(re)construeerd.
We kunnen ook niet spreken over dingen op zich, omdat ook een dergelijk spreken het resultaat moet zijn van een synthese van ervaringen.
Een ding op zich zou dan ook op zijn beurt onvermijdelijk een constructie zijn, waardoor het al niet "op zich" genoemd kan worden.
Elk mogelijk of denkbaar ding is daarom per definitie een fenomeen waarop wij intentioneel betrokken zijn, en nooit een ding an sich.

Wat zijn Retention en Protention.

Retention: het vasthouden van wat voorbij is, ervaringen opslaan.
Protention: een vooruitkijken op wat nog komt.

30. Waarom twijfelt Husserl niet tussen waarneming en droom?

Volgens Husserl heeft een droom geen van de drie horizonten.

31. Hoe construeren we onze leefwereld door intersubjectieve synthese?

Op grond van de onmiddelijke waarneming en de daarin meegegeven horizon construeer ik de dingen voor mezelf. Door communicatie voeg ik mijn ervaringen bij de ervaringen van anderen en zo wordt een gemeenschappelijke leefwereld geconstrueerd (= intersubjectieve synthese).
Dus:
  1. onmiddelijke waarneming;
  2. horizon
  3. communicatie 

Wat is de Horizon van alle (uitwendige) horizonten?

De wereld. Geen som van alle fysieke dingen of idee Impliciete eenheid die (laatste) mogelijkheidsvoorwaarde vormt van al mijn waarnemingen, getoond in eenheid en continuïteit.

Wat verstaat Husserl onder Retention?

Een vasthouden van wat voorbij is. Bv het net binnengekomen zijn in kamer.
We moeten namelijk in staat zijn om ervaringen op te slaan.

Wat verstaat Husserl onder Protention?

Een vooruitkijken op wat nog komt (straks verlaten van kamer)

Noem de drie kenmerken van waarneming

  1. Lichamelijkheid
  2. Abschattungen
  3. Drievoudig horizon (innerlijk, uitwendig, tijd)  

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo