Individu als existentie - Kritiek op de burgerlijke mensvisie - Søren Kierkegaard

19 belangrijke vragen over Individu als existentie - Kritiek op de burgerlijke mensvisie - Søren Kierkegaard

Soren Kierkegaard maakt onderscheid tussen drie houdingen die de mens kan innemen tegenover de wereld?

Hij koppelt deze aan de drie opvolgende levensfasen van de mens (Stadia op de Levensweg):

  1. esthetische stadium, zinnelijk genieten, weinig vragen, onbevredigend
  2. ethische stadium, houdt zich vast aan normen, Socrates symbool, schuldgevoelens, vertwijfeling
  3. religieuze stadium, irrationele zelfovergave aan een transcendente, persoonlijke god.

Conclusie: door een radicale wereldafwijzende geloofsact ontvangt individu genade van God en vindt het individu een betekenisvol bestaan.

Welke kritiek had Søren Kierkegaard op Hegel's Allesomvattend denkende subject als basis voor het bestaan van de werkelijkheid.

Kierkegaard (1813-1855) vraagt 'waar sta ik, Søren, in dat allesomvattend systeem?' Hegel zou geen oog hebben voor het singuliere bestaan van de concrete mens.

Welke verschuiving vindt plaats wanneer Kierkegaard, in reactie op Hegel, aandacht vraagt voor het concrete individuele bestaan, de existentie.

De exclusieve nadruk op het eeuwige en universele maakt plaats voor de aandacht voor het tijdelijke en singuliere.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

6. Waaruit bestaat de kritiek van Kierkegaard op Hegel?

  1. Kierkegaard heeft kritiek op Hegels ver doorgevoerde idealisme.
  2. Hij vindt dat Hegels filosofie het denkende subject zodanig heeft uitvergroot dat er geen plaats meer is voor het concrete individu.
  3. Kierkegaard richt juist zijn aandacht op het concrete individuele bestaan --> de existentie.

Kierkegaard legt met zijn kritiek op de omvattendheid van Hegel de basis voor een nieuw fenomeen in de filosofie. Welke is dat?

De existentie, aandacht voor het individuele concrete bestaan en de verschuiving van het universele naar het singuliere.

2. Op welke wijze slaagt de burgerlijke persoonlijkheid volgens Kierkegaard erin om de brug te slaan tussen zichzelf en de wereld?


Het individu heeft daarvoor de genade van God nodig, die ze enkel verwerft door een radicale, wereldafwijzende geloofsact.
Alleen dan mag het individu verwachten zijn individuele existentie als een betekenisvol en dus gerechtvaardigd bestaan terug te ontvangen van een onwereldse (transcendente) persoonlijke God.

7. Wat is het nieuwe dat met Kierkegaards kritiek doorbreekt in de filosofie?

  1. De aandacht voor het concrete individuele bestaan: de existentie.
  2. Hiermee verlegt de filosofie zich van het eeuwige en universele naar het tijdelijke en singuliere.

Welke 3 houdingen kan de mens volgens Kierkegaard aannemen ten opzichte van de wereld en welke stadia kennen deze?

1. Het esthetische (Don Juan): aandacht voor de dingen des levens.
2. Het ethische (Socrates): vormgeving door verboden en geboden.
3. Het religieuze (Abraham): verzoening met het bestaan en rechtvaardiging van individuele existentie.

Dit religieuze stadium is een individuele beleving die niet perse gekoppeld is aan een vaststaand religieus systeem.     

Wat is het nieuwe dat bij Kierkekaard in de geschiedenis van de filosofie door doorbreekt .

De existentie: De aandacht voor het concrete individuele bestaan.

Waarom wordt Kierkegaard gezien als een reactie op Hegel?

Kierkegaard heeft veel aandacht voor individuele existentie. Hegel heeft daar minder aandacht voor in zijn filosofie.
Hegel wil vooral verklaren hoe individuen ontstaan (sociaal milieu, instanties)

Wat was de kritiek op Hegel?

  • Geen oog voor het singuliere bestaan van de concrete mens.
  • Kiest zonder voorbehoud voor rijk van de Geest, waaraan alles werkelijkheid ontleend
  • Denkend subject triomfeert.
  • Alles ondergeschikt aan het geheel
  • Lijkt te vergeten dat de geest en geschiedenis opgebouwd uit individuele daden van individuele mensen, met specifieke lotgevallen.
  • Contingente factoren onbelangrijke spelers in spektakel geschiedenis van de geest.

Waarmee bereikt de mens volgens Kierkegaard verzoening met zijn bestaan en ervaart hij rechtvaardiging van zijn individuele existentie: de bestaansvervulling waarnaar hij zocht.

Door zijn volle overgave aan God. Zijn bestaan in handen te geven van een onwereldse persoonlijke God.

9. Wat is de kern van Kierkegaards filosofie mbt de houdingen die de mens kan innemen tegenover de wereld?

Kierkegaard maakt onderscheid tussen drie houdingen die de mens tegenover de wereld kan innemen en deze zijn gekoppeld aan drie opeenvolgende stadia in het leven van de mens.

Kierkegaard onderscheid drie houdingen die de mens tegenover de wereld kan aannemen. Hij koppelt deze aan drie opeenvolgende levensstadia. Welke drie levensstadia zijn dat.

1. Het esthetische stadium. Zinnelijk genieten, ervaringswereld. Don Juan.
2. Het ethische stadium. Geboden en verboden, normen. Socrates.
3. Het religieuze stadium. Overgave aan een transcendente, persoonlijke God. Abraham.
De eerste twee fasen brengen op een gegeven moment vertwijfeling voort waardoor het individu naar de volgende fase gaat.

11. Hoe vertolkt Kierkegaard met deze stadia de onmogelijkheid van een onmiddelijke harmonie met de wereld?

  1. In het esthetisch stadium geeft het individu zich ten volle over aan de wereld, maar wordt hier niet gelukkig van.
  2. In het ethisch stadium tracht het individu de wereld aan de inzichten en normen van zijn innerlijkheid aan te passen, wat ook niet slaagt.
  3. Alleen wie in staat is zichzelf volledig los te laten, zijn individuele existentie op te geven en zijn bestaan in handen te geven van een onwereldse persoonlijke God, mag verwachten alles terug te krijgen.

Waarin verschillen Hegel en Kierkegaard?

Hegel gaat uit van evidentie (uiteindelijke) harmonie individu en werkelijkheid.  Kierkegaard bevraagt deze harmonie (drie houdingen mens tov wereld).

Welke drie levensstadia onderscheidt Kierkegaard

1. Esthetische stadium
  • Verleiding door dingen des levens
  • Don Juan
  • Onbevredigend

2. Ethisch stadium
  • Vaste normen, ethische ver- en geboden.
  • Socrates
  • Onbevredigend: vasthouden ethische plicht - conflicten.

3. Religieuze stadium
  • Irrationele overgave aan transcendente persoonlijke God
  • Abraham
  • Bestaansvervulling, rechtvaardiging existentie.

Hoe kan de mens een betekenisvol en rechtvaardig bestaan bereiken, volgens Kierkegaard?

Door zichzelf los te laten, zijn individuele existentie op te geven en bestaan in handen God te leggen. Genade God noodzakelijk voor betekenisvol bestaan.

Waarom vond Kierkegaard de individuele existentie zo belangrijk?

Kierkegaard conformeerde zich niet aan bestaande instituties.
Als we het niet eens zijn met een instituut en het is onwaarschijnlijk dat we deze kunnen veranderen, wat blijft er dan nog over behalve de individuele existentie?

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo