Individu als existentie - De mens als openheid op de wereld: de existentiële fenomenologie - Jean-Paul Sartre menselijke vrijheid

41 belangrijke vragen over Individu als existentie - De mens als openheid op de wereld: de existentiële fenomenologie - Jean-Paul Sartre menselijke vrijheid

Vond Sartre dat een harmonieuze verhouding tussen individu en de wereld mogelijk is?

Nee, het individu is helemaal op zichzelf aangewezen.

Wat houd 'pour-soi' de definitie van de mens volgens Jean-Paul Sartre in?

Een werkelijkheid waarvoor andre werkelijkheden (kunnen) zijn.

In 'L' être en le neant' definieert Satre de mens als een pour-soi. Wat bedoelt Satre hiermee?

  • de mens is een bewustzijn, de intentionaliteit van het bewustzijn
  • wezen dat betrokken is op al het andere dan zich zelf
  • voor wie iets kan zijn
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

1. Wat vormt het hart van de fenomenologie?

De fenomenologische of transcendentale reductie: dat de werkelijkheid een bepaalde betekenis voor ons heeft, ligt niet in haar bestaan gesloten, maar in ons bewustzijn dat zich op de werkelijkheid betrekt.

1. Op welk fundamenteel verschil tussen de mens en de overige binnenwereldse zijnden is de 'fenomenoligische ontologie'  van Sartre gebaseerd?

  1. De mens is een bewustzijn: hij is een wezen dat betrokken is op het andere dan zichzelf en voor wie iets kan zijn. Daarom definieert Sartre de mens als pour-soi , een werkelijkheid waarvoor andere werkelijkheden (kunnen) zijn.
  2. De mens onderscheidt zichzelf van datgene waarop het betrokken is. Dit zelfbewustzijn is negatief bepaald vanuit de vrijheid te kunnen 'vernieten' (néantiser)  ik ben me van mezelf bewust als niet dit en niet dat te zijn.

1. Op welk fundamenteel verschil tussen de mens en de overige binnenwereldse zijnden is de 'fenomenoligische ontologie'  van Sartre gebaseerd?

  1. De mens is een bewustzijn: hij is een wezen dat betrokken is op het andere dan zichzelf en voor wie iets kan zijn. Daarom definieert Sartre de mens als pour-soi , een werkelijkheid waarvoor andere werkelijkheden (kunnen) zijn.
  2. De mens onderscheidt zichzelf van datgene waarop het betrokken is. Dit zelfbewustzijn is negatief bepaald vanuit de vrijheid te kunnen 'vernieten' (néantiser)  ik ben me van mezelf bewust als niet dit en niet dat te zijn.

Waarin onderscheid de mens zich van andere binnenwereldse zijnden volgens Sarte?

1. De mens is een bewustzijn, betrokken op andere dan zichzelf en voor wie iets kan zijn. De mens fungeert als pour-soi, een werkelijkheid waarvoor andere werkelijkheden kunnen zijn.

2. De mens onderscheid zich van datgene waarop het betrokken is, de kern van vrijheid ligt in het niet-zeggen (vernieten). Het vermogen naar nee-zeggen tegen elke bepaaldheid onderscheid de mens van het en-soi.

Waarom is het zelfbewustzijn volgens Jean-Paul Sartre 'uitsluitend negatief bepaald'?

Een object kan een object zijn in de mate dat ik weet dat ik dat object niet ben.

De eerste conflictdimensie van Sarte is het conflict met zichzelf. Waar ligt dit conflict in?

Het onbepaald zijn maakt dat de mens steeds op zoek moet gaan naar een nieuwe invulling of bepaaldheid van het zelf. De mens moet blijvend het verschil openhouden tussen zijn en kunnen-zijn, bij een staat van harmonie is de mens niet meer.

Waar bestaat 'vrij-zijn' volgens Jean-Paul Sartre uit?

Vrij zijn bestaat er volgens Sartre uit het niet dit of dat zijn. Onbepaald/ongedefinieerd zijn.

Wat verstaat Sartre onder pour soi en en soi?

Het pour-soi is het zelfbewuste zijnde of subject dat altijd een niet-iets (néant) is, in die zin dat het onbepaald is.
Het staat tegenover het En-soi: het onbewuste volledig met zichzelf samenvallende ‘zijn’ dat de objecten kenmerkt

3. Waarom verbindt Satrte pour-soi primair met vrijheid, meer nog dan met intentionaliteit of het vernieten?

Pour-soi mist elke vaste bepaaldheid waardoor het vrij is diverse bepalingen op te nemen.

Wat is Sarte zijn tweede conflictdimensie?

De relatie met de onverschillige buitenwereld van het en-soi, waarin de mens steeds betekenis moet geven in een betekenisloze wereld. Vanwege deze betekenisloosheid zijn de door de mens gemaakte keuzen van groot belang, omdat de mens beslist over zin of zinloosheid.

Waar ziet Sartre een fundamenteel verschil.

Tussen de mens en de overige binnenwereldse zijnden.

Waar om definierd Sartre de dingen als 'en-soi'

'op-zich-zijnd' Om dat de dingen niet instaat zijn op eigen kracht iets anders te worden dan wat ze zijn.

4. Hoe definieert Sartre de andere dingen in de werkelijkheid?

Als en-soi. Dit zijn dingen die onherroepelijk zijn wat ze zijn: ze vallen met zichzelf samen (op-zich-zijnd). Ze kunnen niet op eigen kracht iets anders worden. Sartre bepaalt ze als l'être.

Hoe onderscheidt de mens zich van de overige binnenwereldse zijnden.

De mens is een bewustzijn.
De mens heeft vrijheid.

Satre. Noem de driedimensionale conflictualiteit waarin het individu zich krachtens zijn ontologische oppositie bevindt.

Demensie 1.: conflictualiteit in de relatie van de mens tot zich zelf
Demensie 2.: conflictualiteit inde relatie met de buitenwereld
Dimensie 3.:  conflictualiteit in de relatie met de anderen


5. Op basis van de ontologische positie is conflict de basale antropologische conditie, niet harmonie.

Met wie is het individu in conflict en wat is het resultaat van deze conflictualiteit?

  1. met de materiële (dingen in de) buitenwereld (het en-soi)
  2. binnen het pour-soi zelf
  3. met de anderen


Het resultaat is dat het individu volkomen op zichzelf teruggeworpen wordt.
Het kan nog uitsluitend in de manier waarop het met zijn eigen ontologische realiteit omgaat, vormen van betekenisvolheid tot stand brengen.

De 'driedimensionale' conflictualiteit ontstaat door de ontologische-oppositie. Waarom is de basale antropologische conditie op grond van die ontologische oppositie niet harmonie maar conflict volgens Sartre?

Omdat de mens zich zelf niet kan bepalen is hij altijd zoekende en dus niet in harmonie met zichzelf.

5. Wat wordt bedoeld met de ontologische oppositie?

Het en-soi bepaalt zich op basis van positiviteit (dus wat het wèl is) en het pour-soi op basis van negativiteit (wat het niet is).

Hoe ziet Sartre het menselijk bewustzijn.

De mens is een wezen dat betrokken is op het andere dan zichzelf en voor wie iets is.
Hij definieert de mens als een pour-soi: een werkelijkheid waarvoor andere werkelijkheden kunnen zijn.

Wat is de eerste dimensie van de driedimensionale conflictualiteit? Van Sartre


De relatie van de mens tot zich zelf.
Omdat de mens onbepaald is moet de mens op zoek naar een invulling van die onbepaaldheid.

Wat is de tweede dimensie van de driedimensionale conflictualiteit? Van Sartre


De relatie met de buitenwereld.
Enkel de mens kan betekenis creeeren in een betekenisloze wereld.

Hoe kan een object voor de mens een object zijn.

In de mate dat de mens zich van het object onderscheiden weet: in de mate dat de mens weet dat hij dat object niet is.

Wat is de derde dimensie van de driedimensionale conflictualiteit? Van Sartre


De relatie met de anderen.
Je legt een ander vast op de bepaaldheid waarmee hij aan je verschijnt waardoor je de ander onherroepelijk maakt tot een en-soi.

Hoe is het menselijk zelfbewustzijn bepaald. (Als onderscheiden van een object)

Het zelfbewustzijn is negatief bepaald: ik ben bewust van mezelf als niet dit, niet dat.

Satre stelt dat de mens niet de vrijheid heeft om niet vrij te zijn. Vertaal

L'homme c'est condamné à être libre.

Waarom zijn worden we volgens Sartre gedwongen om verantwoordelijk te zijn?

We moeten niets, wij zijn namelijk vrij. Hierom zijn we verantwoordelijk voor de keuzes die wij maken.

Hoe noemt Sartre het bewustzijn van de mens als niet dit, niet dat.

Vernieten.
Hierin ligt de eigenlijke kern van de mens: het is zijn vrijheid.

Waarin verschilt de mens radicaal van andere dingen in de werkelijkheid? (Sartre)

Andere dingen zijn onherroepelijk wat ze zijn: vallen samen met zichzelf en hun bepaaldheid. Ze zijn dus pure positiviteit en zo dus volstrekt onderscheiden van het pour-soi, pure negativiteit.
In tegenstelling tot mens zijn dingen niet in staat om iets anders te worden dan ze zijn. (en-soi)

Waaruit bestaat vrijheid volgens Sartre.

In het niet dit of niet dat te zijn.
Vrijheid is het niet samenvallen met met dit of dat, maar de mogelijkheid open houden om iets anders te zijn.

Geef een aantal kenmerken van de conflictualiteit 1e dimensie (Relatie mens tot zichzelf) 

  • Mens-zijn = vrij zijn = onbepaald zijn
  • Zoeken naar invulling onbepaaldheid
  • Zichzelf overstijgen: zoeken naar andere invulling
  • Dynamiek permanente zelfoverstijging.

Wat houdt de conflictualiteit van de relatie van de mens met zichzelf in.

Mens-zijn is onbepaald zijn. Dit dwingt de mens op zoek te gaan naar een invulling van die onbepaaldheid. Zichzelf moeten overstijgen. Om zijn vrijheid te houden moet hij blijvend het verschil open houden tussen wie hij is en wat hij mogelijk kan zijn.
Zodra er harmonie met zichzelf is, is (existeert) de mens niet meer en omgekeerd.

Geef een aantal kenmerken van de 2e dimensie conflictualiteit (Relatie met buitenwereld)


  • Mens aan zijn eenzame lot overgelaten in onverschillige en betekenisloze wereld.
  • Schaarse ervaringen zin moet hij voor zichzelf instaan.
  • Concrete keuzes van belang.
  • Mens beslist over de zin of zinloosheid van zijn bestaan op basis waarop hij zijn ontwerp gestalte geeft.
  • Grote verantwoordelijkheid.

Wat houdt de conflictualiteit van de relatie van de mens met de buitenwereld in.

Het schrille contrast tussen het vrije pour-soi en het brute en-soi toont de tragiek van een vrijheid in een volstrekt onverschillige wereld. De mens wordt hierin aan zijn eenzame lot overgelaten. De concrete keuzes zijn van bijzonder belang omdat de werkelijkheid van elke zin verstoken is. Op de mens rust een grote verantwoordelijkheid  in hoe hij zijn ontwerp gestalte geeft.

Geef een aantal kenmerken voor de Conflictualiteit 3 dimensie conflictualiteit (Relatie met anderen)

  • Ontmoeting met de ander is steeds een ontmoeting van pour-soi met en-soi.
  • Mijn blik pint ander vast op bepaaldheid waarmee hij aan mij verschijnt.
  • Beroving vrijheid en reductie tot en-soi.
  • Ander probeert vrijheid alsnog aan mij te bewijzen en reduceert mij tot en-soi.
  • Elke ontmoeting met ander betekent dat ofwel ik de ander tot object maak, ofwel de ander mij tot object maakt.
  • Harmonieuze intersubjectiviteit onmogelijk.
  • Wederzijdse erkenning = onmogelijk

Wat houdt de conflictualiteit van de relatie van de mens met de anderen in.

Het is steeds een ontmoeting van een pour-soi met een en-soi. De ander is een bepaalde ander.
Ik objectiveer de ander, mijn blik pint zich vast op de bepaaldheid waarmee hij aan me verschijnt. Mijn blik berooft de ander van zijn vrijheid en reduceert hem tot een en-soi.
De ander doet dit zelfde met mij omdat hij ervaart dat ik hem tot een en-soi maak, zijn vrijheid afneem. Of ik maak de ander tot een en-soi of de ander mij. Een harmonieuze intersubjectiviteit is volgens Sartre onmogelijk.

Sartre. Wat betekent de conflictualiteit van de mens in de relatie met de anderen?

De ander verschijnt aan mij altijd als een 'en-soi', een bepaaldheid. Omgekeerd gebeurt het zelfde. Ook de ander objectiveert mij. Een wederzijdse erkenning  waarin ik de ander als vrij erken en de ander mij als vrij erkent is onmogelijk.

Sartre noemt een nieuwvorming in de taal/neologisme: 'vernieten', neantiser.
Wat bedoelt Sartre hiermee?

  1. Het bewustzijn van de mens veronderstelt dat hij zichzelf onderscheidt van waarop hij betrokken is.
  2. Dit onderscheid is altijd negatief "Ik weet dat ik niet dit, niet dat"
  3. Die negativiteit/niet-zeggen, eigen aan het zelfbewustzijn, noemt  Satre vernieten.

Sartre verbindt pour-soi primair met 'vrijheid' en niet met intentionaliteit of vernieten. Waarom legt Sartre deze verbindng?

Het is die vrijheid die de kern van de mens is.
Vrijheid betekent de mogelijkheid om nee te zeggen tegen elke bepaaldheid en zo de principiële onbepaaldheid aan te houden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo