De oudheid (6e eeuw v.Chr. - 6e eeuw n.Chr.) - Zijn en worden - Plato

27 belangrijke vragen over De oudheid (6e eeuw v.Chr. - 6e eeuw n.Chr.) - Zijn en worden - Plato

Wie was de eerste werkelijk systematische filosoof?

Plato (428-347 v.C.)

1. Plato is de eerste werkelijke systematische filosoof. Leg uit.


Plato ontwikkelt namelijk een omvattende filosofische leer, waarin diverse aspecten van de werkelijkheid een plaats toegewezen krijgen:
  • politiek
  • ethiek
  • metafysica
  • ontologie
  • kosmologie

In de platoonse leer vormen die filosofische disciplines een eenheid.

Toen Plato 29 jaar was werd Socrates veroordeeld en terechtgesteld. Waarom?

  • verderfelijke invloed op de jongeren
  • gebrek aan respect voor de goden
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

2. Waarom is een interpretatie van Plato's werk geen sinecure?

  1. de filosofische systematiek wordt nergens als zodanig gepresenteerd
  2. zijn werk is geschreven over een tijdspanne van 50 jaar, waardoor
  • het werk evolueert
  • er niet vanaf het begin al een sprake is van een duidelijk systeem dat hij vervolgens stap voor stap uitwerkt

Waarom wordt Plato de filosoof van het transcendente genoemd?

Transcendent = overstijgend.
Plato gaat uit van de ideeënwereld en die overstijgt ook onze wereld. Volgens Plato is de transcendente wereld de enige wereld die wij kunnen kennen.

Plato past de ethiek binnen het grotere geheel van interpretatie van de werkelijkheid. Bij de ethiek laat hij zich bepalen door de morele opvoeding. Wat schrijft hij daarover?

Waarom schakelen we voor morele kwesties geen expert in, zoals we dat ook doen bij andere disciplines.?

Plato's  idee is dat we voor een morele grondhouding, die we ook aan anderen kunnen meedelen, onze moraliteit moeten funderen op ware kennis

Moraliteit funderen op ware kennis. Maar wat is kennis volgens Plato?

Kennis of wetenschap bestaat in het vatten van het algemene en abstracte. B.v. de ware cirkel; en die bestaat niet!
De ware werkelijkheid is begrippelijk en is elders te vinden dan in het zintuigelijke.

Hoe luidt de kritiek van Plato jegens het relativisme?

Het relativisme stelt alle vertrouwen in de waarneming. De waarneming is niet stabiel, altijd aan verandering onderhevig, er is altijd een tegendeel.
Je zou hoogstens kunnen zeggen dat waarneming tot een mening leidt.

Op welk vlak heeft Plato zijn grootse ontdekking gedaan?

Op het vlak van de vragen 'wat is ware kennis' en wat komt in aanmerking om object van ware kennis te zijn'.

De relatie tussen de zintuiglijke wereld en de ideeën is de zogenaamde 'participatie'. Leg dit uit.

De zintuiglijke dingen zijn een afschaduwing van de ideeën; MINÈSIS.

en omgekeerd:

De ideeën zijn niet alleen een bron van kennis, ze vervullen ook een ordeningsprincipe in de zintuiglijke wereld.

Wat was het inzicht van Plato op het vlak van vragen over wat 'ware kennis' is.


Als eerste heeft Plato ingezien dat kennis of wetenschap bestaat in het vatten van het algemene en abstracte. Dat abstracte toont zich weliswaar in de concrete dingen, maar is zelf niet waarneembaar. Het valt niet te 'zien', we kunnen het slechts 'inzien'.
Maar tegelijk is de werkelijkheidswaarde van die inzichtelijke of begrijpelijke realiteit veel groter dan de concrete verschijningsvormen waarin ze zich voordoen.

Er zijn volgens Plato ook connecties tussen de ideeën onderling. Welke? Hoe noemt Plato de verwevenheid van ideeën?

Voor het begrip van een bepaald idee is ook het begrip van andere ideeën voorondersteld.

Koinonia
of gemeenschap

Plato verdeelt de wereld in twee domeinen: enerzijds de onzichtbare, ware, onvergankelijke werkelijkheid (de Ideeën) en anderzijds de zichtbare, veranderlijke schijnwerkelijkheid. Verklaar met behulp van deze tweedeling waarom Plato een tekening van een fiets een ‘afbeelding van een afbeelding’ zou noemen.

Ideeenwereld - bestaat het idee 'fiets'. Maak je een concrete fiets, dan zijn we bij de zichtbare dingen aanbeland: namelijk bij de fietsen die wij gemaakt hebben, die we aan kunnen raken en waar wij op fietsen. Deze fiets is volgens Plato een afspiegeling of nabootsing van de Idee ‘fiets’.

Fiets tekenen of fotograferen is dus feitelijk een afbeelding van een afbeelding: de materiële fiets zelf is al een afbeelding van het Idee ‘fiets’, en mijn schilderij of foto is weer een afbeelding van deze afbeelding.

De kennis is volgens Plato algemeen en universeel. Wat vereist ze?

Stabiliteit en objectiviteit. In een universum waar niets objectief is, is geen kennis mogelijk.

Wat is volgens Plato het probleem van het relativisme van de sofisten?

Het stelt alle vertrouwen in de waarneming: de basis is immers de stelling dat de dingen zijn zoals ze zich aan mij voordoen. Maar de waarneming geeft niet aan iedereen dezelfde informatie. De waarneming is ook  niet stabiel.

Waar ligt volgens Plato de instabiliteit van de waarneming aan.

Deze ligt eigenlijk aan de instabiliteit van de waarneembare dingen zelf. Ook mijn eigen veranderlijkheid is een element van de veranderlijkheid van de zintuiglijke wereld.

Hoe illustreert Plato de stelling dat de ideeën bij de geboorte een sluimerend bestaan in onze ziel leiden en dat het er op aankomt ze te activeren.

met de maieutiek/vroedvrouwkunde

Plato voert ook de dialectiek aan als instrument om bij de ideeënwereld te komen. Leg uit.

Kennis ontstaat door de aanwezige ideeën te expliciteren.
Uiteindelijk ook zonder ervaring.
Door de dialoog met onszelf en met de ander (= dialectiek)

Waarom moet ethiek volgens Plato altijd op kennis zijn gebaseerd?


Plato stelt dat het weliswaar mogelijk is om een goed mens te zijn zonder te weten wat het is om een goed mens te zijn. Dit is volgens hem een groot risico. Goedheid die niet op kennis stoelt is namelijk willekeurig en dus kwetsbaar voor kwade invloeden. Goedheid is dan gebaseerd op gissingen en meningen en ontbeert een stevig fundament. Kennis geeft het morele handelen een fundament, waardoor het minder vatbaar is voor externe gebeurtenissen en kwalijke invloeden.

Waar staan de 'ideeën' van Plato tegenover en hoe?

Ze staan als objecten van de kennis (epistème) tegenover de objecten van de mening (doxa) omdat de mening altijd particulier is en gebonden aan de individuele situatie.

Welke rol speelt volgens Plato het verstand bij het verwerven van kennis?

  • Alleen met ons verstand kunnen we volgens Plato kennis verwerven.
  • Verstand richt zich op de Ideeën in de transcendente ideeënwereld.
  • Deze Ideeën zijn de enige werkelijkheid en het object van ware kennis.
  • Omdat de ziel de Ideeën voorafgaand aan de incarnatie heeft aanschouwd, kunnen deze door een juist gebruik van het verstand worden herinnerd.

Volgens Plato kan de waarneming we informatie bieden die het proces van kennen in gang zet, maar ze is daartoe geen noodzakelijke en voldoende voorwaarde. Waarom?


  • Kennis van de ideeën is a priori. Ze is geen voldoende voorwaarde voor kennisverwerving omdat de zintuiglijke waarneming alleen tot meningen kan leiden en niet tot kennis.
  • Plato gaat ervan uit dat we alleen kennis kunnen verwerven van de Ideeën, de ware werkelijkheid, en de Ideeën zijn niet zintuiglijk waarneembaar, maar alleen verstandelijk te vatten.  

Welke rol vervullen de ideeën naast die van de objecten van de kennis?

De rol als ordeningsprincipes (als wezensvorm) in de zintuiglijke wereld.
Het begrijpen van de orde in de wereld komt dus eens te meer neer op een kennis van de ideeën.

Welke idee is de belangrijkste notie van de ethische grondinteresse van Plato?

De idee van 'het Goede'. Maar de idee van 'het Goede' rijkt nog verder.

Wat is de positie van 'het Goede' volgens Plato?

Het 'Goede' is boven alle andere ideeën verheven en zelfs boven het 'zijn' verheven.
(Vergelijking van het goede met de werking van de zon in de sensibele wereld)

Hoe thematiseert Plato de relatie tussen ideeën en de zintuiglijke objecten?

Hij thematiseert de relatie voortdurend als 'eenheid tegenover veelheid'.

Waar wordt het a priori karakter van de kennis op gefundeerd?

Op de theorie van de 'wederherkening' (anamnese).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo