Kritiek op de burgerlijke mensvisie - Voorbij de burgerlijke mensvisie: de postmoderne individualisering - Democratisering

11 belangrijke vragen over Kritiek op de burgerlijke mensvisie - Voorbij de burgerlijke mensvisie: de postmoderne individualisering - Democratisering

Jaren zestig vorige eeuw. De homogeniteit van de leefwereld verdwijnt. De  cultuur wordt een lappendeken. Oorzaak: vier types democratisering sinds WOII. Welke?

  1. economische
  2. pedagogische
  3. geografische
  4. in de media

1. Vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw ontstaat het postmoderne beeld van de cultuur als lappendeken: een amalgaam van culturen en subculturen. De oorzaken van die ontwikkeling liggen in 4 types democratisering die zich sinds WO2 in het westen hebben voorgedaan. Welke 4 zijn dit?

  1. Economische democratisering: brede lagen van de bevolking kennen een sterke verhoging van de levensstandaard
  2. Pedagogische democratisering: zowel lagere sociale klassen als vrouwen, ongeacht hun sociale herkomst, realiseren een hogere scholingsgraad en dienen zich massaal aan op de arbeidsmarkt
  3. Geografische democratisering: toename van sociale (opklimmen op de maatschappelijke ladder en verlaten van oorspronkelijke sociale milieu) en geografische mobiliteit (toerisme dat tot vertrouwdheid met andersheid van vreemde culturen leidt)
  4. Democratisering van communicatiemedia: verruiming van blikveld middels radio, televisie en nu ook internet maakt ons met andere (sociale en etnische) culturen vertrouwd

1. Wat is er de oorzaak van dat in de jaren zestig van de twintigste eeuw er een eind komt aan de 'haromonie' tussen individu en samenleving?

De schijn van onderlinge eenheid en homogeniteit tussen de onderscheiden leefwerelden verdwijnt en er ontstaat een (postmoderne) amalgaam van culturen en subculturen. Dit wordt veroorzaakt door een proces van democratisering:
  1. Economische democratisering -->verhoging van de welvaart;
  2. Pedagogische democratisering --> lagere bevolkingsklassen en vrouwen betreden de arbeidsmarkt met hogere scholingsgraad.
  3. Sociale en geografische democratisering --> door hogere scholingsgraad en ruimere participatie aan het universitair onderwijs toename sociale mobiliteit tegelijk met toename toerisme -> toename vertrouwdheid andersheid van andere culturen.
  4. Democratisering van communicatiemedia --> verruiming vh blikveld.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De 'individualisering van de leefwereld'  is het gevolg van de democratiseringsprocessen. Wat wordt hiermee bedoeld?

  • groter inkomen
  • toegenomen scholingsgraad
  • verhoogde mobiliteit


  1. wordt individu minder afhankelijk van de sociale groep
  2. moet zich zelf socialiseren
  3. individu moet zich te weer stellen tegen de vraag vd maatschappij

2. Wat is het langetermijneffect van de sociale democratiseringsprocessen?


De individualisering van de leefwereld.
De banden tussen het individu en zijn sociale herkomst worden losser.
Dit betekent:
  • winst op het vlak van emancipatie: zonder veel moeite afstand nemen van de traditionele leef-, denk- en handelingspatronen waarmee het is grootgebracht
  • verlies van de socialisatiecontext: verplicht nieuwe sociale verbanden, socialisatiecontexten, te zoeken èn door wegvallen schokbreker ondergaat individu veel directer en explicieter blootstelling aan de invloeden en mechanismen van de markt.

Beschrijf de paradoxale situatie waarin het individu terecht is gekomen door het wegvallen van de traditionele leefwerelden.

  • de individu moet zijn persoonlijk verhaal gaan 'schrijven'
  • de individu wordt bepaald door model en voorbeeld van de consumptie gerichte mij.

3. Welke paradoxale situatie ontstaat door de individualisering van de leefwereld?

  • de individuele biografie wordt steeds individueler en minder voorspelbaar: minder sturing door de traditionele leefwereld
  • de individuele biografie wordt ook steeds meer gestandaardiseerd en zelfs uitdrukkelijk geüniformeerd: georiënteerd op modellen en voorbeelden die de consumptiegerichte markt aanreikt

3. Wat is het kenmerk van deze individualisering?

Enerzijds bevrijding uit oude patronen, maar anderzijds ook het verlies van de traditionele socialisatiecontext. Voorheen werd een individu gesocialiseerd door familie en buurt, nu wordt het geïndividualiseerd en verplicht om (zelf) nieuwe sociale verbanden op te zoeken.

Wat is het langetermijneffect van sociale democratiseringsprocessen?

  • Individualisering van de leefwereld
  • Minder afhankelijk van sociale groep door hoger inkomen, meer scholing en verhoogde mobiliteit.
  • Banden individu en sociale herkomst losser
  • Afstand traditionele leefwereld – zelf nieuwe sociale banden zoeken
  • Wegvallen ‘schokbreker’
  • Directere blootstelling aan markt

4. Wat is het gevolg van deze individualisering?

Doordat de leefpatronen van de traditionele leefwereld niet langer de impact van de gemoderniseerde samenleving filteren, wordt de leefwereld van het inidvidu ingrijpender georganiseerd en inhoudelijk ingevuld door tendensen en impulsen afkomstig van de overwegend op consumptie gerichte maatschappij.

Noem een voor- en nadeel van het sociale democratiseringsproces.

Voordeel 
individu doet makkelijker afstand van traditionele leefwereld.
Nadeel
  • Verlies traditionele socialisatiecontext. Verplicht om zelf sociale verbanden te zoeken.
  • Verdwijning schokbreker tussen individu en marktgestuurde maatschappij. 

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo