Startpagina / Samenvattingen / Wijsbegeerte / subject-lacan-onbewust

Taal en subject - Taal en Subject I: Jacques Lacan - Lacan over het subject

9 belangrijke vragen over Taal en subject - Taal en Subject I: Jacques Lacan - Lacan over het subject

17. Hoe bepaalt Lacan het imaginaire?

Het imaginaire is de orde van het beeld, van de illusiore identificaties met als prototype het spiegelstadium.
Wanneer het kind zichzelf voor het eerst ziet in de spiegel geeft dit spiegelbeeld eenheid aan het eigen lichaam en constitueert het op die manier voor het eerst zijn eigen identiteit.

Deze identificatie is een vorm van vervreemding, omdat het 'zelf' van het individu een ander is (het spiegelbeeld).
Het Ik tracht samen te vallen met een voorstelling van zichzelf.

17. Hoe bepaalt Lacan het imaginaire?

Het imaginaire is de orde van het beeld, van de illusiore identificaties met als prototype het spiegelstadium.
Wanneer het kind zichzelf voor het eerst ziet in de spiegel geeft dit spiegelbeeld eenheid aan het eigen lichaam en constitueert het op die manier voor het eerst zijn eigen identiteit.

Deze identificatie is een vorm van vervreemding, omdat het 'zelf' van het individu een ander is (het spiegelbeeld).
Het Ik tracht samen te vallen met een voorstelling van zichzelf.

19. Hoe bepaalt Lacan het reële?

Het reële is de orde van het werkelijke dat buiten de andere ordes (beeld en woord) valt en is het domein van het niet-uitspreekbare en niet-symboliseerbare, dwz het volstrekt singuliere (bijv. mijn trauma, mijn kwetsuur, mijn dood)

20. Hoe komen deze aspecten samen in de constitutie van het subject?

De institutie van het subject valt samen met de intrede in de symbolische orde, maar het subject betaalt daar een drievoudige prijs voor:

de deling van het subject;
de instauratie van het onbewuste;
het ontstaan van het verlangen.

21. Wat bedoelt Lacan met de deling van het subject

Hij doelt op de deling tussen het subject van de uitspraak en het sprekend subject.

Het subject van de uitspraak is de betekenaar die het subject representeert in de taal (vergelijk met de acteur van een toneelstuk)

Het sprekend subject is het subject dat spreekt en dat als dusdanig niet gerepresenteerd is door een betekenaar in de taal. Het sprekend subject is afwezig maar ligt desondanks besloten in het geheel van de uitspraken van het betrokken individu (vergelijk met de regisseur van een toneelstuk).

22. Hoe bepaalt Lacan de instauratie van het onbewuste?

De deling van het subject doet zich voor zodra gesproken wordt en ligt aan de oorsprong van het onbewuste. Het onbewuste is het spreken van het sprekend subject. Het onbewuste is daarom een discours, maar dan het stuk dat aan het bewuste discours ontbreekt.

23. Hoe verklaart Lacan het ontstaan van het verlangen?

Door de intrede in de symbolische orde ervaart het subject een tekort aan zijn onmiddelijk gegeven werkelijkheid.
Omdat taal met de onmiddelijkheid breekt veroorzaakt ze een verlangen om de breuk met de onmiddelijkheid te herstellen. Het verlangen is daarom gelijkoorspronkelijk met de (werking van) de taal.
Het verlangen is oneindig omdat het steeds opnieuw ontstaat, zodra gesproken wordt. Elke vervulling roept nieuwe verlangens op.

24. Wat is het gevaar van het steeds maar oproepen van nieuwe verlangens?

Een object kan zijn typische tekenwaarde verliezen en daardoor een absolute waarde krijgen dat absolute eisen stelt. Dit kan leiden tot fanatisme, zelfdestructie en blinde haat.

25. Waarom is de figuur van het 'ongelukkige bewustzijn' (naar analogie van Hegel) de sluitsteen van Lacans theorie van het subject?

Hegel: het bewustzijn is voortdurend op zoek naar samen te vallen met zichzelf, maar slaagt daar nooit in en is daarom ongelukkig.
Voor Lacan is er geen ander bewustzijn dan een ongelukkig bewustzijn, het is namelijk eigen aan het subject om niet samen te vallen met zichzelf, om onbepaalbaar te zijn.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Wijsbegeerte | 9789020988642 | Antoon Braeckman, et al

Bekijk samenvatting