Inleiding - De menswetenschappen en hun gevolgen - De rol van het subject ondergraven

13 belangrijke vragen over Inleiding - De menswetenschappen en hun gevolgen - De rol van het subject ondergraven

Wat wordt verstaan onder decentrering van het subject?

Het moderne subject idee (Descartes, Kant, Hegel) komt onder vuur door de bevindingen van de nieuwe menswetenschappen.
Er rijzen vragen of het subject wel klaar helder denkend is èn over de autonomie van het subject.
Het subject wordt zelf door iets gedragen en is bijgevolg niet zelf het centrum


Waarom bekleed de mens een dubbele positie binnen het weten?
Wat is het verschil tussen de het moderne perspectief van de filosofie en de menswetenschappen.


In het moderne perspectief is het subject oorsprong en fundament van het weten.
In de menswetenschappen is de mens een object van empirisch onderzoek.
Hierdoor is de mens het subject als de transcendentale drager van het weten en het object als empirisch voorwerp.

Waarom wordt de rol van het subject ondergraven?

Door hun onderzoek naar de mens ondergraven de empirische menswetenschappen de positie van het subject als zijnde in staat op eigen kracht de werkelijkheid verstandelijk te vatten. Er rijzen vragen omtrent het klaar denkend zijn en de autonomie van het subject
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke vragen rijzen er bij de empirische menswetenschappen omtrent de rol van het subject.

Vragen omtrent het klaar denkend zijn en de autonomie van het subject.

Waar is de decentralisering van het subject het gevolg van.

Het gevolg van de denkontwikkeling door de empirische wetenschappen over het klaar denken en de autonome van het moderne subject.

Formuleer de uitleg de Foucault geeft aan de rol van het subject ondergraven

In de moderniteit:
  • subject oorsprong en fundament weten
  • subject is transcendentale/overstijgende  instantie die elke kennis mogelijk maakt
in de empirische menswetenschappen:
  • is de mens object van empirisch onderzoek
conclusie: Hiermee is de mens een transcendentaal-empirisch dubbelwezen geworden en deze dubbelpositie ondergraaft de transcendentale positie van het subject in moderne zin.

Waarom is volgens Michel Foucault de mens een 'transcendentaal-empirisch dubbelwezen' ?

  1. In moderne perspectief is het subject oorsprong en fundament van het weten: het maakt als transendente instantie elke kennis mogelijk.
  2. In de optiek van de menswetenschappen is de mens louter een empirisch gegeven: het is object van onderzoek.

Op welke wijze wordt het subject door  'iets'  gedragen volgens Marx, Nietzsche en Freud?

Marx: door de sociaal-economische realiteit

Nietzsche: het denken en handelen van de mens wordt van buiten gestuurd door de 'wil tot macht'  iets dat aan het subject ontsnapt en waarvan het nooit kan loskomen.

Freud: het onbewuste.

Welke dubbele positie bekleedt de mens doordat de menswetenschappen hem als louter empirisch gegeven zien?

Als transcendentale drager van het weten is hij subject, als empirisch voorwerp van het weten is hij object.

Waardoor wordt de rol van het subject ondergraven? (2)


  1. De menswetenschappen onthullen dat het subject zelf geconstitueerd is en in zijn denken en kennen schatplichtig is aan bijvoorbeeld de sociale groep, de tijd, de natuurlijke omgeving en het politiek-juridische bestel waarin hij leeft.
  2. De empirische vaststelling dat het subject zelf een oorsprong en fundament heeft, ondergraaft de (transcendentale) positie van het subject in moderne zin, want hoe kan het subject nog oorsprong en fundament zijn van alle kennis?

Wat veroorzaakt volgens Foucault het feit dat de mens een transcendentaal-empirisch dubbelwezen is geworden.

'Kortsluiting' binnen het weten. De mens-wetenschappelijke kennis van de empirische mens ondergraaft het transcendentale karakter van zijn subjectiviteit.

OU-VRAAG Waarom ligt het volgens het handboek voor de hand dat aan het einde van de achttiende en begin van de negentiende eeuw de menswetenschappen zich beginnen te ontwikkelen?

  • Aan het einde van achttiende en begin negentiende eeuw is het moderne subjectbegrip tot volle wasdom gekomen. De mens als oorsprong en fundament van zijn weten en van zijn verhouding tot de wereld.
  • De mens, als drager van die interactie, komt centraal te staan in de verschillende menswetenschappen, zoals de economie, psychologie, geschiedwetenschap en sociologie.
  • Ontstaan van de menswetenschappen hangt bovendien samen met vraag naar wijze waarop een pluraliteit van vrije en gelijke individuen een harmonieuze samenleving kan vormen; een vraag die nauw samenhing met het moderne burgerschapsideaal. 

Wat wordt bedoeld met decentrering van subject?

  • Ontwikkeling in hedendaagse filosofie waarbij moderne subject ter discussie wordt gesteld.
  • Het idee dat onder vuur komt te liggen is dat de mens een helder denkend autonoom subject is dat in staat is op eigen kracht de werkelijkheid verstandelijk te begrijpen en de waarheid omtrent de werkelijkheid te achterhalen.
  • Subject uit het kenniscentrum wordt gehaald, doordat erkend wordt dat het subject zelf ook gedragen wordt (en niet enige fundament van kennis is.)    

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo