De moderne tijd (16e eeuw - 19e eeuw) - Het rationalisme: René Descartes - Op zoek naar een nieuw en zeker uitgangspunt

10 belangrijke vragen over De moderne tijd (16e eeuw - 19e eeuw) - Het rationalisme: René Descartes - Op zoek naar een nieuw en zeker uitgangspunt

Waar kan de filosofie volgens Descartes inspiratie halen?

Uit de helderheid en zekerheid van de wiskunde. Die zekerheid wil hij ook aan de filosofie verlenen. Alleen dan kan ze gelijke tred houden met de wetenschap.

1. Wat is mathesis universalis?


De mathematische methode toepassen op alle kennis van de werkelijkheid:
  • op basis van inzichten andere stellingen opbouwen
  • de weg van de vorige stelling naar de volgende is volledig doorzichtig: synthese en analyse

Zo volgt zekerheid op zekerheid op voorwaarde dat de wiskundige methode correct gehanteerd wordt en dat er een absoluut zeker vertrekpunt is.

Descartes wil de mathematische methode van synthese en analyse toepassen op alle kennis van de werkelijkheid. Dat is de idee van de.....

Mathesis universales. Ze veronderstelt dat die methode bruikbaar is voor onze kennis van de werkelijkheid, maar ook dat er een onbetwijfelbaar en evident uitgangspunt is, waar vanuit alle kennis kan vertrekken.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

2. Waarom moet Descartes op zoek naar een absoluut onbetwijfelbaar en evident uitgangspunt?


Pas dan kan hij alle overige gegevens met dezelfde zekerheid afleiden.
Er mogen geen vooronderstellingen meespelen, omdat het bruikbaar moet zijn als fundament voor al het weten.

3. Wat is Descartes' methodische twijfel?


Dit is

  • een doelbewust gekozen techniek
  • gericht op het ontdekken van zekerheden die tegen elke twijfel bestand zijn
  • niet reëel, maar theoretisch.


Een speciaal ontworpen methode om tot een inzicht te komen waarin geen enkele twijfel meer aanwezig is.
Om dit te bereiken moet alles wat ook maar enigszins voor twijfel vatbaar is, opzijgezet worden.
Elke opinie waarover uberhaupt tweestrijd mogelijk is, is verdacht (tabula rasa: met een schone lei).

Waarom is de methodische twijfel of Cartiaanse twijfel van Descartes methodisch?


Het is een doel bewust gekozen techniek gericht op het ontdekken van zekerheden die tegen elke twijfel bestand zijn.
Hij is niet reëel (skeptisch, existentieel) maar theoretisch (epistemologisch)

Hoe werkt de Methodische twijfel van Descartes?


Alles waar je aan kan twijfelen moet opzijgezet worden. Het resultaat is het inzicht dat vele zekerheden slechts schijn zijn.

Middels welke drie redeneringen van Descartes Methodische twijfel blijken de meeste zekerheden slechts schijn?


1, De vroegere filosofen en wetenschappers zijn geen bron van zekerheid omdat ze tegenstrijdige meningen hebben waarbij het niemand lukt om te winnen.
2, Aangezien je niet zeker kan zijn dat je niet in een permanente droomwereld leeft is ook de activiteit van de zintuiglijke ervaring aan twijfel onderhevig.
3, Wiskundige zekerheid is afhankelijk van de werking van onze geest en het is mogelijk dat de voorstellingen van onze geest niet overeenkomen met de werkelijkheid.

Descartes twijfelexperiment is niet toevallig of doelloos. De twijfel is daarentegen methodisch. Wat wordt hiermee bedoeld?

  • Twijfel is vooropgezet, systematisch en doelgericht. Descartes twijfelt niet om de twijfel zelf. (De twijfel is niet zijn doel) maar hij zoekt een onwrikbaar fundament voor kennis.
  • Een eerste beginsel dat niet betwijfeld kan worden, en dat daardoor als fundament kan dienen voor alle kennis.
  • Systematisch niet lukraak alles betwijfelen maar de fundamenten waarop al zijn kennis is gebaseerd.
  • Zintuigen- bij gerede twijfel - het hele bouwwerk van kennis dat erop gestoeld is, in zal storten.   

Vele zekerheden zijn slechts schijnbaar: ze zijn immers niet bestand tegen de twijfel. Leg uit (3)

  1. Vroegere inzichten filosofen en wetenschappers zijn geen bron van zekerheid. Het zijn tegenstrijdige meningen waar niemand het pleit wint.
  2. Onze zintuigen (een courante bron van kennis) zijn niet bestand tegen de methodische twijfel (argument van de illusie en de droom)
  3. Mathematische kennis is afhankelijk van de werking van onze geest. De voorstellingen van onze geest kan echter niet overeenkomen met de werkelijkheid.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo