Een hedendaagse visie op wetenschap en samenleving, Kennis en wetenschap - De Wiener Kreis en het debat over waarden en wetenschap - De Wiener Kreis (1925-1936)

15 belangrijke vragen over Een hedendaagse visie op wetenschap en samenleving, Kennis en wetenschap - De Wiener Kreis en het debat over waarden en wetenschap - De Wiener Kreis (1925-1936)

Op welke 2 manieren verschilt de Wiener Kreis van de jonge Ludwig Wittgenstein?


1, volgens de Wiener Kreis is enkel nog het empirische taalgebruik zinvol en verwerpen ze het belang van de onzin (kunst, ethiek, religie en filosofie) waar Wittgenstein veel waarde aanhechtte.
2, Volgens de Wiener kreis waren alle maatschappelijke problemen waardekwesties die uiteindelijk herleidbaar waren tot feitenkwesties. Iets wat Wittgensein nadrukkelijk had ontkent.

3. Wat is de ontstaansgeschiedenis van De Wiener Kreis?

Een groep intellectuelen die aanleunen tegen het socialisme ziet gevaar in het opkomend fascisme en nationaalsocialisme omdat ze daarin een nieuw soort metafysica en religie zien. Zij stellen daar de wetenschap tegenover in hun manifest: Wissenschaftliche Weltauffassung. Der Wiener Kreis (1929)

4. Wat is de grondgedachte in het manifest: Wissenschaftliche Weltauffassung. Der Wiener Kreis (1929)?

Alleen wetenschappelijke kennis kan aanspraak maken op waarheid en maatschappelijke problemen dienen wetenschappelijk te worden aangepakt.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Op welke twee punten radicaliseert de Wiener Kreis de positie van Wittgenstein?


  1. Verwerping belang ‘onzin’ voor Wittgenstein.
    Voor Wiener Kreis is alleen empirische zinvol (wetenschappelijk taalgebruik)
  2. Wittgenstein scheiding tussen zegbare en onzegbare (feiten en waarden)
    Wiener Kreis – wetenschappelijke aanpak van alle maatschappelijke kwesties. Waarden herleiden tot feiten.

5. Naar wiens werk verwijst De Wiener Kreis in het manifest en waarom?

Naar de Tractatus Logico-Philosophicus van Wittgenstein omdat volgens hen Wittgenstein duidelijk maakt dat alleen empirisch taalgebruik zinvol kan zijn.


4. Welke moeilijkheden bracht het verificatiebeginsel van de Wiener Kreis met zich mee?


Het is onmogelijk om in het geval van universele uitspraken het nodige feitenmateriaal aan te leveren dat dergelijke uitspraken waarmaakt.
Een uitspraak als "alle zwanen zijn wit" verifiëren, onderstelt immers dat we alle zwanen in heden, verleden en toekomst zouden moeten onderzoeken op hun "witheid", om op grond daarvan te besluiten dat "alle zwanen wint zijn".
Ook negatieve uitspraken zijn problematisch. "Het regent niet" kan niet worden waargemaakt. Aan het "niet-regenen" beantwoordt immers geen zintuiglijk waarneembaar feit. Negatieve uitspraken verliezen daardoor hun betekenis, wat evengoed moeilijk houdbaar is.

Waarom stapt de Wiener Kreis af van het Verificatiebeginsel voor de confirmeerbaarheidseis?


Met het verificatiebeginsel kun je geen universele uitspraken of negatieve uitspraken doen.
De confirmeerbaarheidseis verlegd een betekenisvolle uitspraak van waar naar waarschijnlijk.

6. Waarom radicaliseert dit standpunt van De Wiener Kreis het standpunt van Wittgenstein?

  1. Wittgenstein vond 'onzin' in zijn Tractatus het belangrijkste, dwz het domein waar de vraag naar de zin van de dingen centraal staat. Dit vervalt in de optiek van De Wiener Kreis helemaal met als gevolg dat alleen het empirische, potentieel wetenschappelijke taalgebruik als zinvol wordt gezien.
  2. Wittgenstein trok de scheidslijn tussen het zegbare en het onzegbare, dwz tussen feiten en waarden. De idee van De Wiener Kreis dat alle maatschappelijke problemen wetenschappelijk moeten worden aangepakt, impliceert dat waarden kennelijk herleidbaar zijn tot feiten. Juist tegen dit punt had Wittgenstein geargumenteerd.

Wat is het confirmeerbaarheidsprincipe vande Wiener Kreis?

Volgens het confirmeerbaarheidsprincipe is een uitspraak betekenisvol wanneer er voldoende empirische evidentie voorhanden is op grond waarvan de uitspraak bevestigd kan worden.

Wiener Kreis accepteerde alleen nog twee groepen van betekenisvolle uitspraken. Welke zijn dat? ( en waardoor later vervangen?)


  1. Logische, zuiver mathematische
    Alleen betrekking op structuur spreken, zeggen niets over feitelijke stand van zaken.
      2. Verificatiebeginsel
  • Betekeniscriterium – bepaling welke uitspraken betekenisvol zijn en welke niet
  • Demarcatie- en toetsingscriterium  - wetenschappelijk, of niet?
Later vervangen door confirmeerbaarheidseis (uitspraak is waar bij ‘voldoende empirische evidentie’. Uitspraken niet alleen waar, maar hooguit ‘waarschijnlijk’

Wat is de moeilijkheid bij het verificatieprincipe?

Onmogelijk om alle universele uitspraken als betekenisvol, wetenschappelijk of waar te beschouwen
(levering feitenmateriaal, alle zwanen zijn wit, het regent niet)

8. Wat is de implicatie van het feit dat De Wiener Kreis uitgaat van het verificatiebeginsel?

Het verificatiebeginsel is naast een betekeniscriterium ook een demarcatie- en toetsingscriterium: het geeft aan wat als wetenschappelijk wordt gezien. Het verificatieprincipe bepaalt daarom een uitspraak pas als waar wanneer er empirisch bewijsmateriaal is om haar te bevestigen.

9. Op welke moeilijkheid stuit dit uitgangspunt?

  1. Op grond van het verificatiebeginsel is het niet mogelijk om universele uitspraken als betekenisvol, wetenschappelijk of waar te beschouwen omdat het onmogelijk is om al het feitenmateriaal aan te leveren dat dergelijke uitspraken waar maakt. Vergelijk de uitspraak: 'alle zwanen zijn wit'.
  2. Vergelijkbaar zijn de negatieve uitspraken. 'Het regent niet' kan je niet staven met zintuiglijk waarneembare feiten.

10. Wat is het gevolg voor het standpunt van De Wiener Kreis dat zij innemen mbt de betekenisvolle uitspraken?

Zij vervangen de verificatie-eis door de confirmeerbaarheidseis. Hierdoor zijn wetenschappelijke uitspraken niet langer 'waar' maar hooguit 'waarschijnlijk'.

Wat is de consequentie van de confirmeerbaarheidseis?

Wanneer wetenschappelijk uitspraken voldoende empirische evident zijn, zijn ze niet langer "waar" (zoals bij het verificatiebeginsel), maar hooguit "waarschijnlijk".

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo