Startpagina / Samenvattingen / Class notes - wiki / covid-cellen-antistoffen

Covid-19

50 belangrijke vragen over Covid-19

Wat is de grootte van het coronavirus?

Ongeveer 0,1 micrometer. 10x kleiner dan bacterie.

Hoe reproduceert een virus als het niet zelf kan reproduceren?

Is aangewezen op organisme (bacterie/eukaryoot) voor reproductie.

Hoe komt het virus de gastheer binnen?

Heeft sleutel(s) (spike eiwitten) nodig om binnen te komen. Er zijn miljarden verschillende sleutels en receptoren. De variatie is enorm. Virusstammen horen meestal bij één dier-, planten- of bacteriesoort en kunnen geen andere organismen infecteren. Alleen bij mutatie (vormverandering) in gen, kan virus overspringen op soort.

Wat gebeurt er met virussen als er geen water is?

Virussen bevatten water. In een droge omgeving vallen ze snel uit elkaar. Bij het handen wassen vernietigen zeep en alcohol het omhulsel van virussen.

Welke groepen RNA-virussen bestaan er en waartoe behoort covid?

4 groepen RNA-virussen met verschillende bouw en werking.
Covid-19 is een (+)ssRNAvirus.

Wat is een mogelijke bijdrage die virussen hebben geleverd aan de evolutie?

Virussen zijn in potentie in staat tot overdracht (delen van) hun genen aan genoom bacteriën/eukaryoten. Bespaart evolutietijd t.o.v. vervangen één nucleotide door mutatie. Dit proces heet horizontaal gentransport. Bij bacteriën/archaea deze uitwisseling gebruikelijk. Bij voortplantings verloopt gentransport volgens verticale route, overerving. Bacteriën/eencellige eukaryoten gebeurt dat bij de deling naar 2 dochtercellen. Als we ons afvragen waarom virussen bestaan, omdat ze infecties veroorzaken en hun gastheer vernietigen, weegt bijdrage aan de evolutie van gastheer zwaarder.

Hoe herkent het immuunsysteem indringers en ruimt het deze op?

Een witte bloedcel herkent de virale eiwitten aan het oppervlak en omcirkelt het virus. In het celplasma wordt het fagosoom afgebroken door verterende enzymen uit een lysosoom. Van het virus blijven dus alleen afgebroken onderdelen over.
De ypsilonvormige eiwitten (gammaglobulinen of immunoglobulinen) in het bloedplasma kregen de rol van antistoffen toebedeeld tegen bacteriën en virussen. Antistoffen zijn specifiek gericht tegen bepaalde eiwitmoleculen (antigenen) van bacteriën en virussen. Ze worden pas aangemaakt na besmetting en helpen bij de afweer van het/de ziekmakende virus/bacterie.

Waar, wanneer en door wie is vaccinatie ontdekt en hoe komt het aan zijn naam?

In 1798(6?) ontdekte Edward Jenner, een Schotse plattelandsarts, dat inenting met vocht uit smallpox bescherming bood tegen menselijke pokkeninfectie. De naam vaccinatie (vacca=koe) is daarvan afgeleid.

Wie ontdekte de bacteriedodende werking van antibiotica en wanneer?

Alexande Fleming in 1928

Wanneer en hoe worden antistoffen tegen lichaamscellen ontwikkeld?

Blootstelling aan lichaamseigen antigene moleculen zoals van bloedgroepen, vindt plaats in de baarmoeder. De lymfocyten die het lichaamseigen antigeen herkennen worden door het immuunsysteem zelf vernietigd. Zo hebben mensen met bloedgroep A antigeen A op het membraan en in het bloedplasma antilichaameiwit B.

Wordt Covid-19 door het innate of het adaptive deel van ons immuunsysteem bestreden?

Covid-19 wordt door het verworven (adaptieve) deel van het immuunsysteem bestreden. Hiervoor moeten zowel cellen als antistoffen worden geactiveerd.

Wat zijn de opvolgende stappen in het immuunsysteem wanneer het in contact komt met een virus?

1)Pathogeen komt bij macrofaag
2)Fagocytose--> virusdelen verteerd
3)Macrofaag presenteert onderdelen van virus aan T-lymfocyt
4)T-lymfocyt activeert een B-lymfocyt en een NK-cel
5)B-lymfocyt zorgt voor productie antilichaamproducerende plasmacellen; Zorgt ook voor productie memorycellen.
6)NK-cel vernietigd geInfecteerde lichaamscel. Macrofagen doen de rest.

Wat zijn de kenmerken van de 3 ernstige coronavirusuitbraken tot nu toe?

Het eerste coronavirus met ernstig infectieverloop: SARS-CoV-1-virus (SARS is de afkorting van Severe Acute Respiratory Syndrome), in 2003 epidemie in Zuidoost-Azië.
In 2012 volgde het MERS-virus, dat in het Midden-Oosten door kamelen op de mens werd overgedragen.
In 2019 vond in Wuhan, China, de uitbraak plaats van Covid-19, die de huidige pandemie veroorzaakt.

Wat is de herkomst van de coronavirussen?

Covid-19 behoort tot 30 bekende coronavirusstammen, waarvan 7 varianten bij de mens voorkomen. De voorouder van coronavirussen is 10.000 jaar geleden bij vleermuizen ontstaan (DNA onderzoek).

Hoe produceert covid-19 de viruseiwitten en wordt het in het genoom opgenomen?

Retrovirussen zoals Covid-19 bezitten een enzym (reverse transcriptase) om hun RNA terug te schrijven in enkelstrengs mRNA . Het mRNA bevat instructie voor ribosomen om viruseiwitten te maken. Het erfelijk materiaal van Covid-19 wordt dus niet in het genoom van de gastheercel opgenomen, zoals bij herpesvirus en hiv.

Hoe wordt het immuunsysteem gealarmeerd bij een Covid-19 infectie?

Vanaf de start komen cytokines vrij die het immuunsysteem alarmeren. Cytokinen zijn kleine celeiwitten die lokaal door geïnfecteerde cellen worden afgescheiden in het weefselvocht. Cytokines communiceren met andere cellen in de buurt via receptoren. Cytokinen wordt een belangrijke rol toegedicht in de communicatie tussen cellen van het immuunsysteem.

Hoe infecteert Covid-19 cellen en verspreid het zich door het lichaam?

Covid-19 dringt de cel binnen door zijn spikes te gebruiken als sleutel om aan een receptor op het membraan van de betreffende cel te openen. Het celmembraan rolt over het virusdeeltje heen en trekt het naar binnen via endocytose. De wand van het blaasje verdwijnt en het virus-RNA komt vrij. Na omzetting in mRNA door enzym reverse-transcriptase krijgen ribosomen de instructie viruseiwitten te produceren. Assemblage van het virus vindt automatisch plaats. De cel raakt overvuld met virusdeeltjes en barst open. Vrijgekomen virusdeeltjes infecteren naburige cellen.

Wat gebeurt er na het vrijkomen van cytokinen?

Er is onduidelijkheid over precieze werking cytokines, maar het gealarmeerde immuunsysteem stuurt immuuncellen via de bloedbaan op het geïnfecteerde weefsel af, waardoor een ontstekingsreactie ontstaat. Het doel van een ontsteking is doden van de ziekteverwekkende organismen, opruimen van schade en herstel van oorspronkelijke weefsel.

Wat zijn de kenmerken en het gevaar van een covid-19 infectie?

Covid-19 is erg besmettelijk en kan ernstig verlopen waarbij ademhalingsmoeilijkheden optreden en spoedopname noodzakelijk is. Ongeveer 1/4 van de opgenomen patiënten komt op IC voor kunstmatige beademing onder volledige narcose. Desalniettemin overlijdt een deel van die patiënten.

Hoe heeft de ernst van de ontsteking een relatie met de koorts?

Diverse cytokines zijn pyrogeen, dus hoe meer cytokines vrijkomen, hoe hoger de koorts. Het gevoel van moeheid verloopt synchroon met de koorts.

Hoe ontstaat en verloopt een ernstige infectie in de longen?

Covid-19 komt binnen via ademhaling, neus-, mond- en keelholte komen eerst in aanraking met het virus. Na vermenigvuldiging dringen ze tijdens inademen door de longblaasjes, alle delen van de longen raken geïnfecteerd. Ernstige ontstekingsverschijnselen in de longen worden toegeschreven aan een cytokinen-storm. De bronchiën worden nauwer door zwelling van slijmvlies. De patiënt voelt zich daarbij benauwd, gaat sneller ademhalen. Het ontstekingsvocht in longblaasjes maakt ademhalen nog zwaarder. Het transport van O2 naar bloed verloopt moeizamer omdat ze door het waterlaagje moeten. Vandaar dat de SpO2 afneemt.

Wat betekend PCR test en wat doet deze?

PCR is de afkorting van Polymerase Chain Reaction. Polymerase is een enzymcomplex uit de celnucleus, en zorgt voor replicatie genoom voor mitose. In 1983 is toepassing van DNA-polymerase in forensisch onderzoek ontdekt voor vaderschapstest of oplossen misdrijf. De PCR-test is zeer gevoelig en betrouwbaar. Op basis van het virusgenoom wordt een primer ontworpen. De primer is afgesteld op specifieke delen van het virus-DNA/RNA die de genen bevatten die coderen voor de spike-eiwitten. Daarvan worden in de PCR-test miljarden kopieën gemaakt. Het aantal kopieercycli is een maat voor de hoeveelheid virus-DNA.

Welke organen beschadigen tgv covid-19 infectie?

1) longen
2)hersenen witte/grijze stof (bulbus olfactorius en medulla)
3)huidafwijkingen
4) hartafwijkingen

Hoe komt het dat Covid-19 zo verschillend van ernst kan verlopen?

De ontstekingsverschijnselen bepalen de ernst van het ziektebeeld.
Covid-19 alleen in neus-keelholte: hoesten+niezen.
Forse ontsteking: algemene ziekteverschijnselen: koorts en moeheid. Koorts wordt veroorzaakt door pyrogenen de lichaamstemperatuur verhogen vanuit het warmteregulatiecentrum in de hypothalamus (hersenstam).
Een fatale longontsteking op hoge leeftijd een veelvoorkomende doodsoorzaak vormt. De longontsteking wordt dan gezien als een laatste zetje waardoor de patiënt overlijdt, bij covid-19 zien we ook ouderen in een goede gezondheidstoestand die door corona-infectie plotseling overlijden.

Wat is de incubatietijd van Covid-19?

Tussen 2-14 dagen, 99% binnen 10 dagen na contact

Passeren de antistoffen van moeder ook de placenta na vaccinatie tijdens zwangerschap?

Ja (als het minimaal 3 weken voor de bevalling plaatsvindt)

Wat waren de 4 lichaamssappen die 2000 jaar geleden de theorie over gezondheid vormden bij de oude grieken?

Bloed, Slijm, gele gal en zwarte gal

Als alleen vader drager is van een X-gebonden afwijking, hoe groot is dan de kans dat een zoon ziek is? En een dochter?

Zoon: 0%, want krijgt geen x maar y.
Dochter: 0%, maar wel 100% draagster.
Bij moeder die drager is: kans van 50% dat zoon aandoening krijgt.

Waarin verschilt het X-chromosoom van het Y-chromosoom qua coderen voor functies?

X- codeert voor algemene lichaamsfuncties, daarom hebben ook mannen deze nodig. Y codeert alleen voor mannelijke kenmerken.

Noem 2 voorbeelden van x-gebonden erfelijke aandoeningen, autosomaal recessieve en autosomaal dominante aandoeningen.

X-gebonden: Hemofilie, spierdystrofie (duchenne)
Autosomaal dominant: Ziekte van huntington, neurofibromatose
Autosomaal recessief: CF, fenylketonurie

Welke soorten vormkenmerken van bacterieen zijn er?

Kokken: Bolvormige bacterieen, indeling naar groepsvorm: pneumokokken (2), streptokokken (lint), stafylokokken (tros)
Bacillen: staafvormige bacterieen, te onderscheiden door verschillen in bouw. Pseudomonas, salmonella, tuberkelbacterie, clostridium difficile of tetani.
Spirocheten: hebben een spiraalvormige bouw-> treponema, leptospira.

Hoeveel genen heeft een virus en waaruit is het virus opgebouwd?

DNA of RNA met 3-100 genen en een eiwitmantel.

Uit welk weefsel komen de Carcinomen, sarcomen en bloedvormende tumoren?

Carcinomen: epitheelweefsel zoals darm, longen, huid.
Sarcomen: Steunweefsel als bot, kraakbeen en bindweefsel
Bloedvormende tumoren: beenmerg/lymfestelsel-> leukemie, lymfeklierkanker

In welke secundaire organen vindt een immuunreactie plaats bij antigenen in het bloed, de lymfe, slijmvlies keel, neus en darm?

Bloed: thymus en milt
Lymfe: regionale lymfeklieren
keelholte: tonsillen
Neusholte: adenoïden
darm: peyers-plaques

Hoe verloopt de ontwikkeling en activatie van B-lymfocyten, vanaf hemocytoblast tot plasmacel?

Hemocytoblast->gemeenschappelijke lymfoïde voorlopercel->kleine lymfocyt-> B-lymfocyt-> opslag tot activatie-> activatie specifieke B-cel met juiste receptoreigenschap = kloonvorming in lymfeweefsel-> uitrijpen tot plasmacellen

Wat gebeurt er met de geactiveerde B-lymfocyten na contact met een antigeen?

Kloonvorming-> vormen na uitrijping antistofproducerende plasmacellen, deel blijft over als memorycellen na uitschakeling antigeen.

Wat is de molecuulstructuur van van een signaalmolecuul met antigene werking (antigeen)?

Molecuulgewicht 8000u of meer, eiwit waaraan evt. Polysachariden en/of lipiden gekoppeld zijn. Typisch kenmerk zijn regelmatige herhalingen van kleine series van 4-16 aminozuren, epitopen. De epitopen zijn het slot waarop de antistofsleutel moet passen.

Op welke cellen vindt weefseltypering bij transplantatie plaats?

Leukocyten. Human Leukocyte antigen system. Ook wel Major Histocompability Complex (MHC) genoemd. 150 verschillende antigenen, verdeeld over 4 groepen met ieder 3 soorten.

Hoe worden de B-lymfocyten geproduceerd voor alle mogelijke antigenen en geselecteerd om niet het eigen weefsel te vernietigen?

Embryonale fase: miljoenen B-lymfocyten, genen verantwoordelijk voor lymfocytvorming bestaan uit honderden gensegmenten, deze worden gemixt en B-lymfocyten met alle mogelijke combinaties ontstaan.
Selectie: Door contact met lichaamseigen cellen worden degenen die daar antistoffen op maken al voor de geboorte vernietigd.

Wat zijn de chemische reacties van antigeen-antistof complexen (directe effecten)?

- agglutinatie (klontering) door binding verschillende antigenen
- Precipitatie: Bij giftige antigeen soms neerslag
- Neutraliseren toxische stof door specifieke bindingsplaats (soms)
- Lysis door het beschadigen van het membraan

Wat is het mechanisme van het complementsysteem (indirecte effecten van antigeen-antistof complex)?

Binding zijtakken van antistof geeft vormverandering antistofstam. Dit activeert eiwit in bloedplasma waardoor complementcascade geinitieerd wordt.

Wat is de functie van meststoffen en basofiele leukocyten?

Maken ontstekingsmediatoren als histamine en heparine vrij-> vasodilatatie en verhoogde permeabiliteit capillairen-> aanvoer macrofagen, leuko's en antistoffen verhoogd.

Wat is de rol van het complementsysteem bij een acute ontstekingsreactie?

Microbe-> weefselschade, waardoor cytokinen vrijkomen.
1) Microbe (niet antigene deel) activeert het complementsysteem.
2) Antigenen stimuleren B-lymfocyten tot productieantistoffen en activeren ook complementsysteem.
3) IgM en IgG activeren complementsysteem.
Complementsysteem bevordert via C3a en C5a rechtstreeks de lokale ontstekingsreactie. Daarnaast stimulatie mestcellen-> histamine, leukotrienen

Waar worden de T-lymfocyten geproduceerd, hoe vindt de selectieplaats, waar verblijven ze voorafgaand aan activatie en welke cellen vormen ze?

Gevormd uit hematopoetische stamcel in beenmerg
-> migratie naar Thymus (T-lymfocyt)
-> Daar selectie op aanval eigen antigenen prenataal
-> verspreiden door lymfeweefsel in wachtkamer
-> activatie door specifiek antigeen
-> ontwikkelen tot T-helpercellen en cytotoxische T-cellen.

Wat is het mechanisme van de werking van T-helpercellen (CD4+ cellen)?

T-helpercellen hebben receptormoleculen op membraan passend op antigeenreceptorcomplex van geactiveerde B-lymfocyten, cytotoxische T-lymfocyten en macrofagen. Alleen celklonen die al bezig zijn binnengedrongen antigenen te bestrijden worden geactiveerd door de T-helper lymfocyten door de afgifte van interleukinen.

Wat is de werking van de cytotoxische T-lymfocyt?

Cytotoxische t-lymfocyt bindt met antigeenreceptorcomplex van geïnfecteerde cellen. Geven perforine af. Perforine maakt poriën in het celmembraan waardoor deze open zal barsten en de inhoud van de cel verteerd worden.

Welke medicatie is bruikbaar bij ontsporing van het immuunsysteem en wat zijn de nadelige effecten?

- Corticosteroiden (prednison, cortison)-> spelen ook rol in suiker/vet/eiwitmetabolisme en in stressomstandigheden als antagonist van sympathische effecten. Langdurig gebruik geeft daardoor ernstige bijwerkingen.
- Cyclosporina A: remt activiteit T-helpercellen. Hierdoor verhoogde vatbaarheid voor alle typen infectieziekten.
- Onbedoeld legt Chemo/radiotherapie ook een deel van het immuunsysteem plat-> verhoogd vatbaar

Welke covid vaccins zijn mRNA vaccins en hoe werken dezen?

De vaccins van BioNTech/Pfizer en van Moderna zijn RNAribonucleic acid-vaccins (ribonucleic acid vaccins). In deze RNA-vaccins zit een vetbolletje met daarin een instructie (code) die ervoor zorgt dat je cellen spike-eiwitten gaan maken. Dit zijn de uitsteeksels op de buitenkant van het coronavirus. Het afweersysteem herkent deze spike-eiwitten als lichaamsvreemd en gaat antistoffen maken.

Welke covid vaccins zijn Vectorvaccins?

De vaccins van AstraZeneca en van Janssen zijn vectorvaccins. In deze vectorvaccins zit een onschadelijk gemaakt verkoudheidsvirus (dat zich niet kan vermenigvuldigen) met daarin een instructie (code) die ervoor zorgt dat je cellen spike-eiwitten gaan maken. Net als bij de RNA-vaccins reageert het afweersysteem door antistoffen aan te maken.

Wat voor vaccin is het novavax vaccin?

Het vaccin van Novavax is een zogenoemd subunit eiwitvaccin. In het vaccin zitten hele kleine deeltjes met spike-eiwit, dat is nagemaakt in het laboratorium. Ook zit er een hulpstof in die de afweerreactie van het lichaam op dit eiwit versterkt. Als reactie op dit vaccin zal het lichaam na de prik antistoffen aanmaken tegen het spike-eiwit. Als het lichaam later in contact komt met het SARSsevere acute respiratory syndrome-CoVcoronavirus-2 virus, herkent het afweersysteem het spike-eiwit op het virus. Het afweersysteem gaat dan antistoffen aanmaken. Het vaccin wordt op natuurlijke wijze weer door het lichaam afgebroken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

wiki

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding