De deontologische traditie: Kant en Rawls - De morele ervaring - Het ik-subject ander als ander

23 belangrijke vragen over De deontologische traditie: Kant en Rawls - De morele ervaring - Het ik-subject ander als ander

In tegenstelling tot Aristoteles of Kant geeft Levinas geen normatieve ethiek. Wat dan wel?

Descriptie van morele ervaring.

Waar gaat het mensbeeld van Levinas vanuit?

  • De situatie van 'ik en de ander'.
  • Fundamenteler dan de situatie van 'de mens'.
  • 'Ik' - de eerste persoon - gaat vooraf aan dat van de derde persoon
  • 'Ik' en de anderen zijn 'niet-ik'.   

Wat bedoelt Levinas met het gelaat van de ander?

Levinas stelt dat je slechts vanuit het eerstepersoonsperspectief als subject het morele effect kan ervaren dat van de ander als ander uitgaat.


Vandaar de door Levinas veelgebruikte notie, het gelaat van de ander. Alleen als ik kan ik de ander in het gelaat zien, en omgekeerd.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waar wordt volgens Levinas de metafysische notie van het oneindige concreet?

In het gelaat van de andere mens.
Het andere is bij Levinas de ander.

Waar is de oorsprong van het morele gelegen?

De relatie tussen mij als subject met de transcendente ander.
==> geen bewijs met harde middelen.

Waarom gebruikt Levinas de notie 'gelaat van de ander'.?

  • Alleen als ik kan ik de ander in het gelaat zien.
  • Omgekeerd: het gelaat van de ander ziet mij aan.
Ervarend eerstepersoonsperspectief en dus geen alles overziend abstract standpunt.  

Hoe probeert Levinas mijn relatie met de ander op te vatten zoals het metafysica 'het transcendente' probeert te denken?

  • Metafysische notie wordt concreet in gelaat ander.
  • Het andere is voor Levinas De Ander.
  • Staat buiten mijn totaliseren.  

Is het uitgangspunt van waarde - datgene wat normen en waarden hun morele kracht geeft - door iets anders te definiëren?

  • Nee, Levinas kan het alleen laten zien, niet aantonen maar tonen.
  • Wie zich realiseert van het betekent om een IK te zijn 'van nature totaliserend subject' dan kun je vanuit dit eerstepersoonsperspectief de ander als ander ontmoeten. 

Hoe heeft het eerstepersoonsperspectief de pretentie van een algemeenheid?

  • Het gaat over ieder ik
  • Iedereen die 'ik' kan zeggen.
  • Niet een alles overziend, abstract standpunt over de mens.  

Hoe kan het morele appel dat van de ander uitgaat naar een ik dat met de ander in relatie staat geformuleerd worden?

  • Negatief, het appel krijgt het karakter van een gebod 'dood mij niet'. Het gedaante stelt met een appel een grens aan mijn totaliseren van de ander. Dit is geen harde grens maar een morele grens.
  • Positief, heeft het karakter van een uitnodiging tot verantwoordelijkheid. Mijn primaire verantwoordelijkheid voor de ander is de inhoud van mijn relatie met de ander. Als morele bron is deze primaire verantwoordelijkheid oneindig.

Wat is de negatieve formulering van het morele effect/appel dat van de ander naar het 'ik' uitgaat?

  • Karakter van gebod => Dood mij niet. Komt via gelaat ander tot mij.
  • Appel ander stelt grens aan mijn totaliseren.
  • (Werkelijkheid biedt zich aan aan mijn totaliserende activiteit, maar de ander onttrekt zich daaraan. Ander is ten opzichte van mijn wereld marginaal)

Hoe kan de primaire verantwoordelijkheid van Levinas worden gearticuleerd?

Als het hebben van een primaire taak tot zorg. Een taak tot zorg vraagt om een inzet, een zorg. Ik wordt hiertoe uitgenodigd, maar de invulling is aan mijzelf. De uitnodiging van verantwoordelijkheid geeft mij autonomie om hier op mijn manier mee om te gaan.

Is het gelaat van de ander een harde grens van macht of overmacht van een ander die sterker is dan ik?

  • Nee, ander staat juist weerloos ten opzicht van mijn in principe onbegrensde totaliseren.
  • Morele grens
  • Ik kan de ander verzwelgen in mijn totaliseren, maar ik mág dat niet. 

Hoe vat Levinas verantwoordelijkheid op?

Mijn primaire verantwoordelijkheid voor de ander
==> oorsprong morele, uitgangspunt van aarde.

Levinas spreekt over primaire verantwoordelijkheid waarover niets concreets wordt voorgeschreven, maar waartoe we worden uitgenodigd. (uitverkiezing) Wat verstaat hij hieronder?

  • Het gaat niet om een initiatief van mijn kant, maar om een uitnodiging alléén aan mij gericht, alsof ik op dat moment de enige ben die iets kan doen. Ik ben uitgenodigd uitverkoren te zijn tot verantwoordelijkheid jegens de andere mens. Die verantwoordelijkheid is zwaar en vergt veel van mens. Het is een uitnodiging die komt van het gelaat van de ander. Deze uitverkiezing is niet voorbehouden alleen aan joden, maar is voorbehouden aan ieder mens.

Welke positieve en negatieve formulering heeft het morele effect / appel van de ander naar een ik?

Negatief => ander gebiedt mij
Positief => ander nodigt mij uit

Stelt een taak tot zog een grens aan mijn totaliseren?

Nee, zij vraagt om een inzet, een zorg: uitnodiging

Waarom heeft de primaire, aan al het morele voorafgaande verantwoordelijkheid een asymmetrisch karakter?

Hij is niet omkeerbaar. Dat ik verantwoordelijk ben voor de ander betekent niet dat de ander ook verantwoordelijk is is ten opzichte van mij, zoals in een symmetrische relatie.

Waarom kan de ander ten opzichte van het subject 'ik' niet gezien worden als een subject?

Dan zou er spraken zijn van een symmetrische relatie. De ander gebied (negatief) of nodigt mijn uit (positief), niet als zelf, maar ondanks zichzelf. Het uitnodigen is een effect van de ander als ander, niet een handeling van de ander als subject.

Wat verstaat Levinas onder De Derde?

Degene die zich in de duale relatie met de ander aandient.

Levinas verzet zich tegen de functionele opvatting van het leven, het realiseren van een project of het richten op het bereiken van geluk. Voor Levinas is genieten essentieel voor het bestaan, wat bedoeld hij hiermee?

Met genieten zijn wij niet met buiten de activiteiten gelegen doelen bezig, maar gaan wij op in het eten, drinken, wandelen, werken en wat wij verder zoal doen. Het genieten verschaft mij een zekere vrijheid ten opzichten van het zijn.

Wat bedoelt Levinas met de 'waarheid van het hedonisme'?

Het is noodzakelijk dat ik en de ander gescheiden zijn omdat wij niet in een gemeenschappelijk moreel begrip gevangen kunnen worden. Deze scheiding is twee ledig, de ander onttrekt zich aan de totaliteit door zijn transcendentie, van mijn kant treedt de scheiding op door genieten, door het bewaren van een zekere onafhankelijkheid van datgene waar ik ook afhankelijk van ben.

Dit betekent dus dat ik moet kunnen genieten om de ander als ander te kunnen ontmoeten, om zelf verantwoordelijk te kunnen zijn.

Wat is volgens Levinas moraal.

Moraal is een kwestie van geven wat je hebt, van ruimte maken voor de ander in je eigen leefwereld, de ander bij jou thuis ontvangen.

Alleen reageren met een schone intentie of alleen maar bewustzijn zou hetzelfde zijn als niet reageren. Ik zou dan volharden in mijn totaliserende beweging.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo