Gezondheid, gedrag en preventie - Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidsbevordering - Modellen om gezondheidsgerelateerd gedrag te voorspellen
18 belangrijke vragen over Gezondheid, gedrag en preventie - Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidsbevordering - Modellen om gezondheidsgerelateerd gedrag te voorspellen
Welke tweedeling maakt Lechner mbt gedragsverklaringsmodellen en -theorieën?
- Sociaalcognitieve modellen
- Ecologische modellen
Daarnaast zijn er modellen om gedrag te veranderen of te ondersteunen (bijvoorbeeld Stages of Change)
Wat is de Sociaal-Cognitieve Theorie (ontwikkeld door Bandura)?
3 soorten verwachtingen:
- situation-outcome expectancies
- action-outcome expectancies
- eigen-effectiviteitsverwachting ('kan ik dit?')
Aspecten: persoon, gedrag, omgeving. Deze zijn elkaars determinanten (wederzijds determinisme)
De Sociaal-Cognitieve theorie is een uitwerking van de Sociale Leertheorie (ook Bandura)
Op welke manieren kunnen mensen leren in de Sociaal-Cognitieve theorie van Bandura?
- Door zelf gedrag uit te voeren
- Door anderen te observeren (modeling, vicarious learning)
Mensen gebruiken hierbij symbolen zoals taal.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Hoe komen de begrippen eigen-effectiviteitsverwachting, sociaal leren en uitkomstverwachtingen uit de Sociaal-Cognitieve Theorie terug in andere modellen?
- Eigen effectiviteit: in bijna alle modellen
- Sociaal leren: beredeneerd gedrag, ASE
- Uitkomstverwachting: lijkt op attitude
Van welke eerdere modellen is het Beredeneerd Gedrag Model (Reasoned Action Approach Model) een opvolger?
2005 Theory of Planned Behavior (Theorie van gepland gedrag)
2010 RAA Model (Beredeneerd gedrag model)
(ontwikkeld door Fishbein en Ajzen)
Hoe zit het RAA-Model schematisch in elkaar?
3 determinanten:
- attitude
- subjectieve norm
- waargenomen gedragscontrole
Aangevuld met daadwerkelijke gedragscontrole.
Welke 3 determinanten bepalen de gedragsintentie in het RAA-model?
- Attitude (eigen opvattingen)
- Ervaren subjectieve norm (opvattingen van anderen)
- Descriptief
- Injunctief
- Waargenomen gedragscontrole (hier valt ook eigen-effectiviteitsverwachting onder)
Wat is de rol van de waargenomen gedragscontrole en de daadwerkelijke controle in het RAA-model / beredeneerd gedrag model?
- Waargenomen controle beïnvloedt de intentie
- Beide typen controle beïnvloeden rechtstreeks het gedrag
- Daadwerkelijke controle beïnvloedt de waargenomen controle
Hoe werkt feedback in het Bedeneerd Gedrag Model?
Uitvoering van het gedrag heeft een feedbackloop terug naar de 3 determinanten. Interpretatie maakt ook uit.
Door welke 2 factoren wordt de waarschijnlijkheid van bepaald gedrag bepaald in het Health Belief Model? Wat is er nodig om iemand daadwerkelijk in actie te zetten?
- Waargenomen dreiging (ernst en vatbaarheid)
- Gedragsevaluatie (voordelen vs barrières)
Nodig: cue to action
Wat zijn 3 punten van kritiek op het Health Belief Model?
- Nadruk op de ervaren dreiging als determinant. In werkelijkheid blijkt dit maar een kleine rol te spelen en zijn andere determinanten belangrijker.
- Het is meer een verzameling variabelen dan een echt model
- Gebrek aan duidelijkheid hoe de variabelen gemeten moeten worden
Waarin verschilt het Beredeneerd Gedrag Model van zijn voorloper, de Theorie van Gepland Gedrag?
Belangrijkste toevoeging is het blokje 'daadwerkelijke gedragscontrole'
Hoe worden attitudes geoperationaliseerd in het Beredeneerd Gedrag Model en hoe gaat dat in het ASE-model?
- Beredeneerd Gedrag Model: belief + evaluatie van dat belief
- ASE-model: alleen belief
Voorbeeld van een belief: ‘van bewegen wordt ik fit’
Voorbeeld van een evaluatie van een belief: ‘dat ik me fit voel vind ik heel belangrijk’
Welke invloed heeft het werk van Albert Bandura (o.a. de Sociaal-Cognitieve Theorie) gehad op de Theorie van Gepland Gedrag, het Beredeneerd Gedrag Model en het ASE-model?
Begrippen als eigen-effectiviteitsverwachtingen en modelling komen van Bandura’s theorie.
De verandering van de Theory of reasoned action in de Theory of planned behavior en daarop volgend het Beredeneerd Gedrag Model was mede gebaseerd op het werk van Bandura.
Het ASE-model is een integratie van de Theory of reasoned action and Bandura’s inzichten.
Welke 5 fasen (stages) worden doorlopen in het Stages of Change Model (stages of change construct)?
- Precontemplatie
- Contemplatie
- Voorbereiding
- Actie
- Behoud (begint na een half jaar gedragsverandering)
Waar leggen ecologische modellen de nadruk op? Wat zijn 2 voorbeelden van ecologische modellen?
Voorbeelden:
- ANGELO-model
- EnRG-model.
Wat houdt de Protectie Motivatie Theorie in?
- Ingeschatte dreiging
- Beloningen van het maladaptieve gedrag
- Ernst
- Vatbaarheid
- Ingeschatte coping
- Responseffectiviteit (heeft het zin?)
- Eigen effectiviteit (kan ik het?)
- Responskosten (hoe lastig?)
Wat voor onderzoek is er gedaan naar de Protectie Motivatie Theorie en wat voor conclusies kunnen daaruit worden getrokken?
Adaptieve respons wordt bevorderd door:
- Verhoging van de eigen-effectiviteitsverwachting
- Waargenomen persoonlijke kansen en responseffectiviteit
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden